Συναισθηματικές Αντιδράσεις

Εκτός από τον αντίκτυπο στη σωματική υγεία και τον τεράστιο αριθμό θανάτων, ο κορωνοιός αυξάνει σημαντικά το άγχος και την κατάθλιψη σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα αυξημένα συναισθηματικά προβλήματα σχετίζονται με διαφόρους παράγοντες, όπως είναι η ηλικία (ποσοστά μεγαλύτερα σε ηλικίες 10-12 ετών), το φύλο (αυξημένα ποσοστά σε αγόρια), η προσωπικότητα, η σωματική και ψυχική τους ευημερία, η κατάσταση του οικογενειακού συστήματος, η κοινωνική υποστήριξη, το ιστορικό και η ανθεκτικότητα των φροντιστών τους. Το 2021 παρατηρήθηκε μία μεγάλη αύξηση στις επιπτώσεις των παιδιών στην ψυχική υγεία. (από 50% στο 80%). Η παιδική ηλικία είναι μία φάση κρίσιμη για την γνωστική ωρίμανση, την συναισθηματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη, αλλά και την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Η πανδημία (COVID-19) έχει βαθιά επίδραση σε όλες τις πτυχές της ζωής των παιδιών. Η επιδείνωση της ψυχολογικής υγείας των γονέων συσχετίζεται με την ψυχική υγεία των παιδιών τους.

Δεν υπάρχουν λάθος ή κακά συναισθήματα!

Άγχος

Το άγχος είναι ένα οικείο συναίσθημα. Σε κάποιες περιπτώσεις είναι υπερβολικό και επηρεάζει την καθημερινότητα.

Οι αλλαγές που γίνονται αυτό το διάστημα λόγω του ιού προκαλούν άγχος στα παιδιά, διότι καλούνται να ανταποκριθούν σε μία νέα πρόκληση για εκείνα, όπως για παράδειγμα η τηλεκπαίδευση. Αγχώνονται αν θα τα καταφέρουν όσον αφορά την επίδοσή τους, αγχώνονταν γιατί δεν διαθέτουν έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή για να μπορέσουν να κάνουν μάθημα. Σε όλο τον κόσμο τα ποσοστά άγχους των παιδιών αναφέρεται ότι έχουν διπλασιαστεί. Μπορεί τα παιδιά να μην κατανοούν τις συνέπειες της πανδημίας, μπορούν όμως να κατανοήσουν τις αλλαγές στη ρουτίνα. Το άγχος των φροντιστών μεταδίδεται στα παιδιά. Επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις συνθήκες της οικογένειας και της κοινότητας.

Στην πρώιμη παιδική και προσχολική ηλικία (2-5,5 ετών), το άγχος είναι εμφανές στη συμπεριφορά, όχι με λεκτική έκφραση. Μη ξεχνάμε πως σε αυτή τη φάση έχουμε και την πρώτη κρίση προσωπικότητας. Μπορεί να χρειάζονται του γονείς περισσότερο από κάθε άλλη στιγμή, να κλαίνε περισσότερο από το συνηθισμένο και πιο έντονα ή να ξεσπούν με νεύρα. Ακόμη και τα ατυχήματα τουαλέτας είναι μία ένδειξη άγχους, δείχνοντας πως χάνουν τον έλεγχο.

Στη σχολική ηλικία (6-12 ετών), το άγχος είναι εμφανές στη λεκτική έκφραση, στα σωματικά συμπτώματα (κοιλόπονος, πονοκέφαλος, ατυχήματα τουαλέτας, εφιάλτες, ανησυχίες τι θα συμβεί, δυσκολία συγκέντρωσης και προσοχής).

Τα ευάλωτα παιδιά, τα παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, τα παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές, τα παιδιά χωρισμένων γονιών εμφάνισαν υψηλότερα ποσοστά άγχους.

Φόβος

Ο φόβος αποτελεί μία φυσιολογική αντίδραση σε τέτοιες κρίσεις. παρουσιάζει αυξητική τάση, καθώς φοβούνται για την υγεία των οικείων προσώπων ή και του ίδιου τους του εαυτού. Τα παιδιά έχουν ασύλληπτα ευαίσθητες και ισχυρές κεραίες που ανιχνεύουν το φόβο των μεγάλων. Η αίσθηση ότι απομακρύνονται από τους φίλους τους με αυτό τον τρόπο, τα κάνει να αισθάνονται έντονο φόβο μήπως τους χάσουν. Η αγωνία τους για το πότε θα τελειώσει όλο αυτό τα κάνει να φοβούνται ακόμη περισσότερο και δε θέλουν να πάνε για ύπνο ή «χάνουν» τον ύπνο τους, έχοντας εφιάλτες, συμπεριφορές που αποτελούν ενδείξεις ανασφάλειας και αβεβαιότητας.

Θυμός

Ο θυμός αποτελεί ένα φυσιολογικό συναίσθημα και εμφανίζεται όταν απειλείται η ακεραιότητά μας, η αυτοεκτίμηση μας. Δεν πρέπει να καταπιέζεται.

Παρατηρείται αύξηση των επιπέδων θυμού στα παιδιά μας. Θυμώνουν γιατί δε μπορούν να πάνε στο σχολείο, όπου είναι ο φυσικός τους χώρος, δε μπορούν να παίξουν με τους φίλους τους, αναγκάζονται να φορούν μάσκα και δε μπορούν να εκφραστούν, νιώθουν κουρασμένα από αυτή την κατάσταση. Επομένως, μπορεί να ξεσπούν με νεύρα και φωνές όπως: «Δε με καταλαβαίνετε», «Δε φταίω εγώ σε κάτι». Να εκδηλώνουν μία επιθετική συμπεριφορά προς το περιβάλλον, κάτι που φανερώνει απώλεια ελέγχου. Τα μικρά παιδιά κρύβουν το θυμό τους, ενώ τα μεγαλύτερα την απογοήτευσή τους. Ο θυμός είναι το συναίσθημα που δίνει την αίσθηση της δύναμης στο άτομο απέναντι στις καταστάσεις που το τρομοκρατούν.

Λύπη

1 στα 4 παιδιά παγκοσμίως αντιμετωπίζει αυξημένα συμπτώματα κατάθλιψης. Το παιδί εκ των πραγμάτων καλείται να προσαρμοστεί στη διακοπή των επαφών του με τα σημαντικά πρόσωπα της καθημερινής του ζωής, όπως είναι οι παππούδες, οι γιαγιάδες και οι φίλοι του από το σχολείο. Μπορεί να είναι στενοχωρημένο γιατί έχει καιρό να δει αγαπημένα του πρόσωπα ή γιατί δύο φίλοι του, του είπαν πως δε θέλουν να παίξουν μαζί του σήμερα, να νιώθει μία μοναξιά και το επίπεδο αυτοεκτίμησης να είναι χαμηλό, να μην έχει όρεξη να πάει μία βόλτα. Καταστάσεις απόσυρσης και διάθεσης για απομόνωση. Ίσως πενθεί ένα κομμάτι του εαυτού του, το οποίο έχει χαθεί στην παρούσα φάση και το έχει ανάγκη.

Δυσκολίες στη σίτιση

Κάποια παιδιά έχουν την τάση να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες τροφής. Κάποια άλλα εμφανίζουν απώλεια όρεξης για φαγητό ή προτιμούν ακατάστατα γεύματα. Ο εθισμός στα βιντεοπαιχνίδια και στην οθόνη γενικότερα αυξάνει τη γρήγορη κατανάλωση φαγητού.

Δυσκολίες στον ύπνο

Είναι γνωστό ότι ο ύπνος είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία και την ευημερία των παιδιών. Κατά τη διάρκεια περιορισμού στο σπίτι η εμφάνιση ή επιδείνωση προβλημάτων ύπνου είναι υψηλή. Τα περισσότερα παιδιά έχουν συχνές αφυπνίσεις και εφιάλτες. Κάποια άλλα έχουν αϋπνίες ή υπερυπνίες. Αυτό που κυριαρχεί είναι η έντονη και επίμονη επιθυμία να κοιμηθούν μαζί με τους γονείς, να νιώθουν την ασφάλεια που έχουν ανάγκη αυτό το διάστημα. Καθυστερούν να πάνε για ύπνο. Οι διαταραχές ύπνου σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα στρες και απομόνωση.