การทบทวนวรรณกรรม คือกระบวนการที่สำคัญและเป็นระบบในการ ค้นหา สรุปย่อ และวิเคราะห์ ผลงานวิจัย บทความ ตำรา และเอกสารทางวิชาการที่ถูกตีพิมพ์แล้ว ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับหัวข้อวิจัยของเราโดยตรง
วัตถุประสงค์ของการทำ Literature Review คือการทำความเข้าใจองค์ความรู้ที่มีอยู่และสร้างฐานให้กับการวิจัยของตนเอง:
ทำความเข้าใจภาพรวม: เพื่อให้ทราบว่ามีงานวิจัยอะไรที่เคยทำไปแล้วบ้าง และมีประเด็นใดที่ยังคงเป็น คำถามที่เปิดกว้าง (unanswered questions)
สร้างกรอบแนวคิด: เพื่อนำมาใช้ในการกำหนด กรอบแนวคิด (Conceptual Framework) ทฤษฎี และวัตถุประสงค์ของการวิจัยให้มีความชัดเจนและมีเป้าหมาย
หาแนวทางปฏิบัติ: เพื่อศึกษา ระเบียบวิธีวิจัย (Methodology) หรือเครื่องมือที่นักวิจัยก่อนหน้าเคยใช้ เพื่อนำมาประยุกต์หรือปรับปรุงใช้กับงานวิจัยของเรา
ระบุช่องว่างทางวิชาการ (Research Gap): นี่คือจุดที่สำคัญที่สุด คือการค้นหา ช่องว่างของความรู้ หรือประเด็นที่ยังไม่ได้รับการศึกษาอย่างครอบคลุม ซึ่งเป็นที่ที่งานวิจัยของเราจะเข้าไป เติมเต็ม
สนับสนุนการอภิปรายผล: ใช้เป็นข้อมูลอ้างอิงในการเปรียบเทียบและ อภิปรายผลการวิจัย ของเราเองว่าสอดคล้องหรือแตกต่างจากผลงานของผู้อื่นอย่างไร
การทบทวนวรรณกรรมจะต้องดำเนินการอย่างเป็นขั้นตอนเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่มีคุณภาพ:
กำหนดหัวข้อวิจัยที่ชัดเจน: ต้องระบุ ขอบเขต และ ประเด็นหลัก ที่ต้องการศึกษาให้แน่นอนก่อนเริ่มค้นหา
สืบค้นวรรณกรรม: ค้นหาแหล่งข้อมูลที่ น่าเชื่อถือ เช่น ฐานข้อมูลวารสารวิชาการ โดยใช้ คำสำคัญ (Keywords) ที่ตรงกับหัวข้อวิจัยอย่างมีประสิทธิภาพ
คัดเลือกและประเมินคุณภาพ: เลือกเฉพาะวรรณกรรมที่มี ความน่าเชื่อถือ และ เกี่ยวข้อง กับหัวข้อวิจัยมากที่สุดเท่านั้น
วิเคราะห์และสังเคราะห์: เป็นกระบวนการสำคัญในการ แยกแยะ ประเด็นสำคัญ ค้นหาความเชื่อมโยง จุดที่สนับสนุนกัน หรือจุดที่ ขัดแย้งกัน ในงานวิจัยต่างๆ เพื่อสรุปเป็นองค์ความรู้
นำเสนอ (เรียบเรียง): จัดทำรายงานการทบทวนวรรณกรรม โดยอาจจัดเรียงเนื้อหาตาม ประเด็น (Thematic) หรือ ลำดับเวลา (Chronological) เพื่อแสดงให้เห็นถึงพัฒนาการขององค์ความรู้
การทบทวนวรรณกรรมจึงทำหน้าที่เป็นรากฐานที่มั่นคง ทำให้ผู้วิจัยสามารถยืนอยู่บนไหล่ของนักวิชาการคนก่อน และสร้างสรรค์องค์ความรู้ใหม่ได้อย่างมีเหตุผลและมีทิศทางครับ