Kozienice

Kozienice

HISTORIA KOZIENIC

W latach 1179 – 1209 dwaj bracia: Dersław i Wit ufundowali wieś leżącą ok. 37 km na północny-wschód od Radomia. Pierwsza pisana wzmianka o Kozienicach pochodzi z 1206 roku, kiedy wraz z sąsiednimi wsiami nadane zostały klasztorowi Norbertanek w Płocku. Warto wspomnieć dlaczego nasza miejscowość nosi nazwę „Kozienice”. Otóż są trzy hipotezy. Pierwsza z nich (chyba najbardziej popularna) to legenda opowiadająca o polowaniu króla w puszczy. Król strzelał do kozy, lecz kiedy chybił, krzyknął „Kozie nic!” i stąd „Kozienice”. Kolejna podaje, że nazwa wywodzi się od legowiska dzikich kóz nazywanego „kozieniec”. Natomiast ostatnia dowodzi, że od krzewu rosnącego tu dawniej zwanego „kozielec”.

W roku 1394 zbudowany został tutaj pierwszy Kościół.

Królowie polscy bardzo lubili polować w Puszczy Kozienickiej, więc w II połowie XIV wieku został wybudowany dworek myśliwski. Miasto było położone przy ważnych traktach: od Morza Bałtyckiego na Ruś i do Morza Czarnego oraz z Krakowa (ówczesnej stolicy) do Wilna. Najczęściej zatrzymywali się tu Jagiellonowie. Król Kazimierz Jagiellończyk wraz ze swoją żoną przebywali w Kozienicach z 1 na 2 stycznia 1467 roku. Wtedy właśnie królowa Elżbieta urodziła syna – Zygmunta, przyszłego króla Polski, zwanego Starym. Było to jedno z ważniejszych wydarzeń w historii naszego miasta. Dla upamiętnienia tego faktu w parku pałacowym wybudowano renesansową kolumnę.

Najważniejsze jednak było uzyskanie od monarchy Zygmunta II Augusta przywileju lokacyjnego na prawie niemieckim w 1549 roku. 3 lipca 1550 roku Sejm Walny w Piotrkowie zatwierdził prawa miejskie dla Kozienic. Następnie powołana została Parafia Kozienicka, szkoła parafialna, szpital oraz Ekonomia Kozienicka.

W 1656 roku Stefan Czarniecki stoczył pod Kozienicami bitwę, w której zwyciężył Szwedów. Rok później Książę Siedmiogrodzki Jerzy II Rakoczy (sprzymierzeniec szwedzki), w rewanżu za czyn Czarnieckiego, zniszczył miasto. Po 47 latach (w 1704 roku) wojska szwedzkie znów spustoszyły Kozienice. To jednak nie koniec nieszczęść, jakie spotkały nasze miasto. W 1782 roku ogromny pożar zniszczył ponad 200 zabudowań. Opracowaniem planu zagospodarowania przestrzennego po tym nieszczęściu zajął się architekt Franciszek Placidi. Niestety pod koniec 1782 roku Placidi zmarł, a jego pracę kontynuował Jan Kanty Fontana. Powstały wtedy: walcownia, kuźnia miedzi, fabryka broni palnej oraz liczne zakłady rzemieślnicze.

W 1794 roku przeszły przez Kozienice wojska rosyjskie. Tym razem na szczęście nie uległo destrukcji całe miasto. Wojska zniszczyły i splądrowały fabryki i pałac. Kolejna zwycięska bitwa pod Kozienicami rozegrała się w 1809 roku. Wtedy to gen. Józef Zajączek rozgromił Austriaków.

Bardzo ważnym wydarzeniem jest ustanowienie Powiatu Kozienickiego w 1867 roku. Dzięki temu została zbudowana szosa do Radomia..

W tym samym roku wybudowano także kościół pod wezwaniem Św. Krzyża, który istnieje do dzisiaj. Kilkadziesiąt lat później (w 1910 roku) powstała linia kolejowa łącząca Kozienice z Bąkowcem, dalej prowadząca do Radomia i Lublina. Po wybuchu II wojny światowej Kozienice znalazły się w rejonie działań „Armii Prusy”. 12 września 1939 roku hitlerowcy podpalili Pałac Królewski W latach 1940 – 1945 w Kozienicach przeprowadzano wiele akcji zbrojnych AK i BCh, ale miało tu miejsce również wiele aresztowań i egzekucji. W Puszczy Kozienickiej natomiast walczyło mnóstwo oddziałów partyzanckich. W 1942 roku Niemcy zlikwidowali miejscowe getto (a warto dodać, że przed wojną ok. 50% mieszkańców Kozienic to byli Żydzi). W końcu 15 stycznia 1945 roku nastąpiło wyzwolenie miasta spod okupacji hitlerowskiej. Jeszcze w tym samym roku powstał pierwszy po wojnie zakład przemysłowy – fabryka kalafonii i terpentyny.

W 1963 roku zbudowana została Kozienicka Fabryka Mebli, a już w 1968 roku zaczęto budowę Elektrowni Kozienice. Od tego czasu nastąpił szybki rozwój miasta. Powstawały nowe osiedla, rozwijał się przemysł i infrastruktura. Po rozpoczęciu działalności Elektrowni nastąpił szybki wzrost liczby ludności (w 1971 roku było ok. 8,4 tys. mieszkańców, a w1999 roku już ok.22 tys.). Przez cały czas powstają nowe bądź też odnawiane są stare obiekty sportowe i rekreacyjne, kwitnie życie kulturalne, jest coraz więcej placówek oświatowych, przybywają także nowe zakłady przemysłowe. Kozienice z małej, cichej miejscowości stały się miasteczkiem, które ciągle się rozwija.

Rys historyczny opracowano na podstawie "Kozienice Założenia Pałacowo-Ogrodowe" Agnieszki Jelonkiewicz-Chęć

Stronę stworzono na podstawie artykułu

Oficjalna strona Miasta Kozienice

Niezależna Strona Miasta Kozienice

Powiat Kozienice

Mapa topograficzna Królestwa Polskiego K5S6_Kazimierz (1839 r.)

Mapa Galicji Zachodniej. Sekcja Kozienice z lat 1796-1799