Trần Xuân An - CHÚ GIẢI & NGHI THỨC: TÍN NGƯỠNG TỔ TIÊN, TRỜI BỤT

A.

VÀI DÒNG CHÚ GIẢI

VỀ TÍN NGƯỠNG TỔ TIÊN, TRỜI BỤT THUẦN VIỆT

Trần Xuân An

(Nhấn mạnh:

TÍNH PHỔ QUÁT NHÂN LOẠI

TÍNH BẢN SẮC DÂN TỘC

TÍNH CỤ THỂ GIA TỘC)

1) Tổ: Quốc tổ: vua Hùng, biểu tượng lập quốc (dựng nước) chứ không phải những người tạo lập các triều đại về sau.

2) Tiên: Gia tiên, tiền nhân của dòng họ và cụ thể, gần gũi hơn, là 3 đời trước gia chủ (ông bà cố, ông bà nội, cha mẹ)…

3) Trời (tiếng Việt cũng chỉ bầu trời, cũng gọi là Giàng, không phải Thiên Chúa của Do Thái, không phải Ngọc hoàng Thượng đế của Trung Hoa): Trời theo vũ trụ quan người Việt Nam. Người Việt không thờ Trời bằng hình tượng, mà chỉ thờ như ý niệm, giữa trời đất, ở bàn Thiên.

4) Bụt, phiên âm và gọi tắt từ Buddha (người giác ngộ). Tuy vậy, hình ảnh Bụt trong tâm thức Việt là cụ già tóc búi tó, râu dài, đều bạc trắng. Đó là cụ già người Việt, chứ không phải là Đức Phật trong chùa Phật giáo. Bụt cũng là ý niệm.

Tín ngưỡng Tổ tiên, Trời Bụt vừa mang tính phổ quát của nhân loại, vừa rõ tính đặc sắc dân tộc Viêt Nam, vừa thể hiện tính cụ thể mỗi gia đình, dòng họ.

Đây là viên ngọc tín ngưỡng, tâm linh do dân tộc ta chiêm nghiệm, hình thành từ ngàn năm trước. Cũng lâu rồi, nó bị vùi lấp, vỡ ra mấy mảnh. Nay, viên ngọc ấy được nhặt ra, lau rửa, ráp lại, hàn gắn, và vẫn nguyên vẹn, không tì vết.

Nói đúng hơn, viên ngọc tín ngưỡng, tâm linh này vẫn hằng ngày tồn tại trong tâm thức từng người, trên ban thờ gia đình, trước mỗi nén hương chúng ta kính cẩn thắp, nhưng chúng ta chưa có dịp nhìn kĩ, nhìn trọn vẹn, mà chỉ nhìn một hoặc vài góc độ nào đó (nên cứ ngỡ nó đã bị vỡ), và chưa trau chuốt lại đó thôi.

T.X.A.

05-7-2017

.