اصول اخلاقی ما - Ethics

اصول اخلاقی در باستان شناسی

اصولی که در اینجا ارائه شده است بصورت پیشنویس تهیه شده و پس از بازبینی و بازنگری توسط اعضاء و کمیته ی مرتبط با اصول اخلاقی در جامعه ی باستان شناسی نسخه ی نهایی آن تهیه و تنظیم خواهد شد.

اصل 1: سرپرستی و نگاهداری بقایای باستان شناختی

یافته ها، شواهد و آثار باستان شناختی اعم از محوطه های باستانی، بقایای باستان شناختی و مجموعه های موجود در موزه ها، مدارک و گزارش های باستان شناختی بازگشت ناپذیر هستند. همه ی باستان شناسان و هیئت های باستان شناختی موظف هستند در پروژه های خود، برنامه های بلندمدت برای حفاظت و مرمت یافته ها و شواهد باستان شناختی پیش بینی و درنظر بگیرند. ضروری است که در حین پژوهش ها برای بالابردن سطح آگاهی های همگانی و همچنین حفاظت بلندمدت از آثار، دانش تخصصی بکار گرفته شود.

اصل 2: پاسخگویی

باستان شناسان و هیئت های باستان شناختی در هر سطح از فعالیت های حرفه ای، ضروری است که به درک، آگاهی و افکار عمومی احترام گذاشته و در برابر انتظارات مردم پاسخگو باشند. همچنین ضروری است که باستان شناسان بطور معقول و منطقی برای برقراری ارتباط کاری با تمامی افراد و گروه های مردمی موثر و متاثر تلاش کنند و متعهد باشند.

اصل 3: داد و ستد آثار باستانی

داد و ستد، بازرگانی و کالایی شدن یافته ها و اشیاء باستانی و تاریخی یکی از عوامل اصلی در تشویق افرادِ سودجو برای انجام حفاری های قاچاق و بدست آوردن اشیاء باستانی است که در نهایت به نابودی و تخریب محوطه ها و آثار باستانی منجر می شود. استفاده از اشیاء باستانی به عنوان کالا در داد و ستدها و بهره برداری در جهت منافع و علاقه های شخصی در نهایت منجر به تخریب محوطه های باستانی و اطلاعات علمی می شود که برای درک مدارک باستان شناختی از اهمیت حیاتی و اساسی برخورداراند. بنابراین باستان شناسان باید در پژوهش های خود به پیامدهای احتمالی بیاندیشند و درباره ی نتایجی که ممکن است منجر به ارتقاء ارزش مادی اشیاء باستانی شود به خوبی آگاه باشند و سنجیده عمل کنند. در هر شرایط ممکن، باستان شناسان باید از فعالیت هایی که ممکن است منجر به بالارفتن ارزش مادی اشیاء باستانی شود پرهیز کنند، بویژه در مورد اشیایی که در داخل موزه ها و موسسات نگهداری نمی شوند، در دسترس پژوهشگران نیستند یا در نمایش عمومی قرار ندارند.

اصل 4: آموزش های مردمی و بالابردن دانش همگانی

برای فراهم کردن و بهترکردن شرایط سرپرستی، نگاهداری، مرمت و بازپیرایی یافته ها و شواهد باستان شناختی، ضروری است که باستان شناسان ارتباط خوبی با دیگر علاقمندان به باستان شناسی و گذشته ی بشری برقرار کنند و با آنها همکاری داشته باشند. بطور مشخص باستان شناسان می بایست، 1) حمایت های مردمی را برای سرپرستی و نگاهداری آثار باستان شناختی جلب کنند، 2) روش ها و تفسیرهای باستان شناختی برای درک رفتارهای انسانی و فرهنگ بشری را برای مردم توضیح بدهند و همواره در بالابردن آگاهی مردمی از روش های باستان شناختی بکوشند، 3) تفسیرهای باستان شناختی درباره ی گذشته و تاریخ بشری را به بحث بگذارند و به آگاهی مردم برسانند. گروه های مردمی مختلفی وجود دارند از جمله دانش آموزان، دانشجویان، آموزگاران و استادان، گروه های قومی، مذهبی و گروه های فرهنگی که جنبه های فرهنگی مهمی از خود را ممکن است در آثار باستانی ببینند. همچنین گروه های مردمی و کسان دیگری چون قانون گذاران، مدیران دولتی، گزارشگران، روزنامه نگاران و اصحاب رسانه نیز ممکن است با اشیاء و آثار باستانی درگیر و یا علاقمند باشند که می بایست باستان شناسان برای بالابردن سطح سرپرستی و نگاهداری آثار با این گروه ها نیز ارتباط کاری و معقول برقرار کنند. باستان شناسانی که به هر دلیلی نمی توانند در راستای آموزش های مردمی و بالابردن آگاهی های همگانی گامی بردارند می بایست از تلاش ها، فعالیت ها و برنامه های دیگران در این راستا حمایت کنند.

اصل 5: حقوق فکری و پژوهشی

حقوق فکری و پژوهشی که در مدارک، گزارش ها و اطلاعات باستان شناختی حاصل از یافته ها و شواهد نمود پیدا می کند از جمله مدارک باستان شناختی هستند. بنابراین اصولی که درباره ی سرپرستی و نگاهداری آثار باستان شناختی مطرح شد در مورد مدارک باستان شناختی نیز صادق است. به عبارتی، مدارک باستان شناختی حاصل از پژوهش ها اموال شخصی محسوب نمی شوند و باید در نگاهداری آنها بکوشیم.

اصل 6: گزارش و انتشار

در یک بازه ی زمانی معقول و منطقی، آگاهی و دانش بدست آمده از پژوهش ها و پروژه های باستان شناختی می بایست به صورت انتشارات درآمده، به آگاهی همگانی رسیده و در دسترس همگان قرار گیرد. یافته ها و مواد باستان شناختی که این انتشارات حاصل مطالعه بر روی آنهاست، باید به محلی مناسب به منظور نگاهداری بلندمدت و همیشگی سپرده شود. البته همچنان که برای انتشار آگاهی ها می بایست تلاش جدی بکارگیرد، نگاهداری آثار و بقایای باستان شناختی در محل (بویژه پس از کاوش) نیز همزمان باید مورد توجه قرار گیرد و از جمله برنامه های جدی باستان شناسان باشد.

اصل 7: ثبت و ضبط و نگاهداری

یکی از وظایف باستان شناسان فراهم کردن شرایط نگاهداری بلندمدت از مجموعه های مواد، شواهد، مدارک و گزارش های باستان شناختی است. بدین منظور باستان شناسان می بایست همکاران و اعضای گروه و هیئت خود را برای ثبت و ضبط مسئولانه ی مجموعه های مواد، شواهد، یافته ها و گزارش ها در فعالیت های میدانی خود تشویق کنند. ثبت و ضبط دقیق یافته ها و شواهد یکی از راه ها و روش های نگاهداری و حفاظت از آثار و بقایای باستان شناختی است.

اصل 8: آموزش و منابع

با توجه به طبیعت نابودگر و مخرب اغلب فعالیت های باستان شناختی، باستان شناسان پیش از آغاز برنامه های پژوهشی و پروژه های میدانی می بایست از داشتن آموزش های دقیق و کافی بدین منظور و نیز از تجربه، آگاهی، امکانات و پشتیبانی های لازم برخوردار باشند. باستان شناسان همچنین می بایست قادر به انجام پروژه ها طبق اصول و استانداردهای حرفه ای باشند.

(برگرفته از وبسایت جامعه باستان شناسی امریکا به نشانی http://www.saa.org/AbouttheSociety/PrinciplesofArchaeologicalEthics/tabid/203/Default.aspx )