Zamek w Karpatach
(Le Château des Carpathes)
Źródło opracowania: Tajemnica zamku Karpaty, tł. Wacław Leszek Kobiela
Krajowa Agencja Wydawnicza, Łódź 1988
Ilustracje: L. Benett
AMYNTAS
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
Pasterz, jeden z bohaterów „Bukolik” Wergiliusza. Wspomina o nim autor opisując pasterza Frika.
ANGELIKA
Bohaterka „Orlanda” Arconatiego. W jej postać wcieliła się Stilla. Wspomina o niej autor.
ARCONATI
Muzyk [?], kompozytor [?]. Autor „Orlanda”. Wspomina o nim autor.
ARIADNA
Postać z mitologii greckiej. Córka Minosa, króla Krety. Zakochana, podarowała Tezeuszowi kłębek nici, przy pomocy którego, po zabiciu Minotaura, zdołał opuścić Labirynt. Wspomina o niej autor.
CHINGACHGOOK
Bohater epopei Coopera „Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka”. Wspomina o nim autor.
COOPER JAMES FENIMORE
(1789-1851), pisarz amerykański. Napisał romantyczną epopeję amerykańskiego osadnictwa, tzw. „Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka”. Wspomina o nim autor.
DAFNIS
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
W mitologii greckiej półbóg, syn Hermesa i nimfy. Wspomina o nim autor, opisując pasterza Frika.
DECK MIKOŁAJ
(w oryg. NICOLAS DECK)
(zw. NIK – w oryg. NIC)
Rumun. Leśniczy z Werstu. Lat 25. Mężczyzna o słusznym wzroście, krępej budowie i smukłych nogach. Nosił dumnie uniesioną głowę, czarną czuprynę, miał szczere spojrzenie i swobodną postawę. Był uparty, odważny, zwinny, zręczny, małomówny, nigdy nie cofał danego słowa. Wybrał się z Patakiem do zamku, gdzie został częściowo sparaliżowany przez porażenie prądem podczas próby dostania się do wnętrza twierdzy. Ożenił się z Miriotą Koltz.
EDISON THOMAS ALVA
(1847-1931), wynalazca amerykański. M.in. opracował telegraf drukujący (1869), udoskonalił telefon Bella, uzyskując zwiększenie głośności i wyrazistości transmisji telefonicznej (1877), skonstruował fonograf (1877) oraz wynalazł żarówkę elektryczną (1879). Skonstruował też prądnicę o dużo większej wydajności niż wówczas używane. Uruchomił w Nowym Jorku pierwszą w świecie dużą elektrownię miejską, zaopatrującą w prąd stały drobnych odbiorców (1882). Wspomina o nim autor.
FRIK
Rumun. Pasterz z wioski Werst. Lat 65. Był to człowiek prosty, wysokiego wzrostu, chudy, z owłosioną piersią, skołtunioną głową, brudną twarzą i rozczochraną brodą. Brwi miał jak szczotki, oczy ani zielone ani niebieskie, pod nimi starcze wory. Miał opinię czarownika, rzucał uroki, był łatwowierny. Pierwszy zobaczył przez lunetę dym wydobywający się z zamku Karpaty.
GALEN
(właśc. CLAUDIUS GALENUS)
(ok. 130-ok. 200), lekarz rzymski pochodzenia greckiego. Przyboczny lekarz cesarzy. Sprostował wiele pojęć z anatomii i fizjologii. Stworzył wiedzę o postaciach leków. Wspomina o nim autor.
GÉRANDO JOSEPH MARIA (de)
(tylko w oryg.)
(1772-1842), francuski mąż stanu i filozof. Wspomina o nim autor.
GORTZ (de, baronowie)
Panowie zamku Karpaty od niepamiętnych czasów.
GORTZ RUDOLF (de, baron)
(w oryg. RODOLPHO DE GORTZ)
Rumun, urodzony w zamku Karpaty. Lat ok. 55. Był wysoki, z długimi siwiejącymi włosami i pociągłą bladą twarzą. Mając 22 lata, został sierotą. Był wielbicielem muzyki. Przewodniczył buntowi chłopów rumuńskich, przyłączył się do rozbójnika Roszy Sandora. Będąc w Neapolu, zauroczony śpiewem Stilli, kazał Orfanikowi nagrywać jej głos. Po śmierci Stilli wrócił do zamku, gdzie zamieszkał z Orfanikiem. Zginął śmiercią samobójczą, wysadzając zamek w powietrze.
GREGORIO MICHEL
Malarz. Wykonał portret Stilli, który posiadał Rudolf de Gortz.
HERMOD
Rumun. Nauczyciel (bakałarz) w wiosce Werst. Lat 55. Był to człowiek tęgi, o rzadkich rozczochranych włosach, spłaszczonej czaszce, twarzy bez zarostu. Miał tik lewego policzka. Nosił okulary, palił fajkę, którą zawsze trzymał w zębach. Umiał trochę pisać, czytać, rachować, znał miejscowe baśnie i legendy. Nade wszystko cenił piękne pismo. „Zachorował” na podagrę, kiedy szukano ochotników mających udać się na poszukiwania Nika i Pataka.
HIPOKRATES
(ok. 460-377 p.n.e.), lekarz grecki zwany ojcem medycyny. Oparł medycynę na zasadach racjonalnych. Twórca zasad etyki lekarskiej i nauki o temperamentach. Wspomina o nim autor.
HUNYADY JÁNOS KORWIN
(1385-1456), możnowładca węgierski, ojciec Macieja Korwina, króla Węgier. Faktyczny dowódca w bitwie pod Warną (1444). Regent na Węgrzech (1444-1453). W 1456 pobił Turków pod Belgradem. Jego portret znajdował się w domu sędziego Koltza.
JONASZ
(w oryg. JONAS)
Żyd. Właściciel oberży „Król Maciej” (w oryg. „Roi Mathias”) w Werscie. Lat ok. 60. Osoba o ujmującej semickiej fizjonomii, czarnych oczach, zakrzywionym nosie, wydatnych wargach, prostych włosach i z tradycyjną brodą. Był dzielny, uniżony i uprzejmy. Pożyczał drobne sumy na procent. Rozmowy mieszkańców wioski prowadzone w jego gospodzie były podsłuchiwane przez barona de Gortz.
KOLTZ MIRIOTA
Rumunka. Córka sędziego; lat 20. Była to dziewczyna o ładnej figurze, blond włosach, brązowych oczach i łagodnym spojrzeniu. Ubrana była w bluzeczkę haftowaną czerwoną nicią na kołnierzyku, mankietach i ramionach, w spódnicę ściśniętą paskiem ze srebrną klamrą, w podwójny fartuszek w czerwono-niebieskie paski przewiązany w talii, w małe trzewiczki z żółtej skóry i lekką chusteczkę zarzuconą na głowę o falujących długich włosach, splecionych w warkocz zdobny wstążką lub metalową zapinką. Umiała czytać, pisać i rachować. Wyszła za mąż za Nika Decka.
KOLTZ
Rumun. Sędzia z Werstu, właściciel stada owiec, które dozorował Frik. Posiadał pastwiska i winnice. Wdowiec od 9 lat, ojciec Mirioty. Lat 55-60. Człowiek solidnie zbudowany, na głowie nosił duży pilśniowy kapelusz, szeroki pas z tradycyjnymi klamrami na brzuchu, kurtkę bez rękawów na ramionach, bufiaste spodnie wpuszczone w wysokie skórzane buty. Miał krótkie siwiejące włosy, wąsy czarne, oczy raczej spokojne niż żywe. Był bardziej sołtysem niż sędzią, pożyczał ludziom pieniądze. Był raczej uczciwy i nie był skąpy.
LEOPOLD I
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
(1640-1705), cesarz austriacki od 1658 r. Za jego panowania w roku 1687 Siedmiogród stał się częścią Austrii. Wspomina o nim autor.
LYCIDAS
(tylko w oryg.)
Pasterz, jeden z bohaterów „Bukolik” Wergiliusza. Wspomina o nim autor opisując pasterza Frika.
MALIBRAN MARIA FELICITÁ
(z rodziny GARCÍA)
(1808-1836), hiszpańska śpiewaczka mezzosopranowa, dysponująca wyjątkową skalą i siłą głosu. Zmarła po upadku z konia. Alfred de Musset napisał na jej cześć poemat „Stances” („Strofy”). Wspomina o niej autor.
MANOLE
(w oryg. MANOLI)
Wołoski architekt, zbudował w Curtea de Arges, w dzisiejszej Rumunii, (w oryg. Curté d’Argis) zamek (i cerkiew Sin Nicoara) dla Rudolfa Czarnego (ruiny budowli z XIII w. zachowały się do czasów dzisiejszych). Wg legendy Manole zamurował w murach cerkwi swoją żonę, Anę (ta legenda jest też powielana dla wspaniałego monastyru z XVI w., znajdującego się w tym mieście). Wydaje się jednak, że Verne miał na myśli zamek Poienari, wznoszący się na skałach, siedzibę Draculi. Wspomina o nim autor.
MELIBEUS (MELIBOEUS)
(tylko w oryg.)
Pasterz, jeden z bohaterów „Bukolik” Wergiliusza. Wspomina o nim autor opisując pasterza Frika.
MINOS
Postać z mitologii greckiej. Legendarny król Krety i jej prawodawca, syn Zeusa i Europy, mąż Pazyfae – matki Minotaura. Po śmierci sprawował w Hadesie sądy nad duszami zmarłych. Wspomina o nim autor.
MUSSET ALFRED (de)
(1810-1857), pisarz francuski, jeden z głównych przedstawicieli romantyzmu. Wspomina o nim autor.
NIK
→ DECK MIKOŁAJ
ORFANIK
Fizyk. Egoistyczny wynalazca i konstruktor. Zajmował się głównie elektrycznością. Człowiek średniego wzrostu, szczupły, wątły, z wyblakłym obliczem. Nosił czarną opaskę na prawym oku oraz okulary. Towarzyszył Rudolfowi de Gortz. Nagrał głos Stilli. Został zatrzymany przez policję po wysadzeniu zamku.
PATAK
Rumun. „Lekarz” z Werstu. Lat 45. Człowiek niski, z wystającym brzuszkiem, krótkimi nogami i rumianą twarzą. Pewny siebie gaduła, nie wierzył w przesądy. Nie miał żadnego wykształcenia w medycynie ani farmacji. Był byłym pielęgniarzem w obozie kwarantannowym na granicy. Wybrał się z Deckiem do zamku w czasie której wyprawy nogi „przyrosły” mu do dna fosy.
PORSENNA LARS
(VI/V w. p.n.e.), wg tradycji rzymskiej król etruskiego miasta Clusiu (obecnie Chiusi). Prowadził wojny z Rzymem, chcąc przywrócić tron wygnanemu Tarkwiniuszowi Pysznemu. Zaskoczony bohaterską obroną miasta, zawarł z nim pokój. Wspomina o nim autor.
PRAKSYTELES
(działał 370-330 p.n.e.), syn i uczeń Kefizodotosa Starszego. Jeden z największych rzeźbiarzy starożytnej Grecji. Jedyną zachowaną pracą jest „Hermes z małym Dionizosem”, a najsłynniejszą jego rzeźbą jest „Afrodyta z Knidos”. Wspomina o nim autor.
RECLUS JEAN JACQUES ÉLISÉE
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
(1830-1905), francuski geograf i anarchista, autor nagrodzonej złotym medalem Paryskiego Towarzystwa Geograficznego w 1892 r. „Nowej geografii ogólnej”.
ROSZA SANDOR
(właśc. SÁNDOR RÓZSA)
(1813-1878), Węgier, przywódca rozbójników z puszty; były pastor, został skazany w 1836 za kradzież zwierząt; w 1848 otrzymał list żelazny od Komitetu Obrony Narodowej Węgier i walczył z oddziałem partyzanckim na froncie południowym; po upadku powstania znów zajął się rabowaniem. W 1853 wyznaczono za jego głowę nagrodę w wysokości 10 tys. forintów; schwytany w 1856, został skazany na śmierć, a później zmieniono wyrok na dożywocie; w wyniku amnestii wyszedł na wolność jednak powrócił do dawnego stylu życia; w wyniku obławy rządowej na bandy został schwytany, skazany na dożywocie i zamknięty w więzieniu Szamosujvar; już za życia był postacią legendarną. Wspomina o nim autor.
ROTZKO
Rumun. Hajduk hrabiego de Télek. Były żołnierz. Lat ok. 40. Był to człowiek mocno zbudowany, wysoki, o obfitych wąsach i gęstych twardych włosach. Był odważny, śmiały i oddany swemu panu. Sprowadził swemu panu na pomoc policjantów, po uwięzieniu go w zamku przez Rudolfa de Gortz.
RUDOLF CZARNY (RADU NEGRU)
(w oryg. RODOLPHO LE NOIR)
(XIII w.), legendarny władca Wołoszczyzny i Transylwanii, które połączył ok. 1290 i wyswobodził spod panowania Węgrów. Wspomina o nim autor.
SKÓRZANA POŃCZOCHA
Bohater epopei Coopera „Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka”. Wspomina o nim autor.
STEFANO (de)
Muzyk [?], kompozytor [?]. Wspomina o nim autor.
STILLA
Śpiewaczka operowa. Lat 25. Była to kobieta niezwykłej urody. Miała doskonałą kibić, długie złote włosy, oczy czarne i przepastne, nieskazitelne rysy twarzy i ciepłą karnację. Była zaręczona z Franciszkiem de Télek. W czasie wykonywania arii z „Orlanda” zmarła na scenie pod wpływem oddziaływania Rudolfa de Gortz. Została pochowana na cmentarzu Campo Santo Nuovo (Neapol). Obraz jej i głos utrwalony na fonografie posiadał Rudolf de Gortz.
ŚWIĘTY WŁADYSŁAW
→ WŁADYSŁAW I ŚWIĘTY
WŁADYSŁAW I ŚWIĘTY
(1040-1095), król węgierski od 1077 r., syn Béli I. Tron objął dzięki pomocy króla polskiego Bolesława II Śmiałego, któremu udzielił schronienia po wygnaniu. Rozszerzył granice Węgier do łuku Karpat. Rywalizując z Niemcami, popierał papieża Grzegorza VII w jego walce przeciwko cesarzowi Henrykowi IV. Umocnił panowanie węgierskie w Siedmiogrodzie, a także rozpoczął walkę o podporządkowanie Chorwacji (1091). Według legendy uderzeniem miecza utworzył wąwóz Thorda niedaleko Werstu. Wspomina o nim autor.
TÉLEK (de, hrabia)
Rumun. Ojciec Franciszka. Zginął na polowaniu, gdy syn jego miał 21 lat (wg oryg.).
TÉLEK (de, hrabina)
Rumunka. Matka Franciszka. Zmarła, gdy syn jej miał zaledwie 15 lat.
TÉLEK (de, hrabiowie)
Jeden z najstarszych i najświetniejszych rodów w Rumunii. Zajmował już znaczącą pozycję, zanim kraj uzyskał niepodległość w początkach XVI w.
TÉLEK FRANCISZEK (de)
(w oryg. FRANZ TÉLEK)
Rumun. Hrabia z Krajowej. Lat ok. 32. Był to osobnik wysoki, o twarzy szlachetnej i pięknej, oczach czarnych, włosach ciemnokasztanowych, brodzie starannie przyciętej, wyrazie twarzy dumnym lecz smutnym. Gdy miał 15 lat zmarła mu matka, w wieku 21 lat (wg oryg.) stracił ojca. Znał dość dobrze włoski i zwiedził Włochy. Zaręczył się ze Stillą, po jej śmierci wrócił do Krajowej. Po pięciu latach trafił do wioski Werst. Został zwabiony do zamku i uwięziony przez Rudolfa de Gortz. Obłąkany po wysadzeniu zamku, stopniowo odzyskał świadomość pod opieką sługi i pod wpływem głosu Stilli (z fonografu).
TEZEUSZ
Postać z mitologii greckiej. Heros ateński. Uwolnił Ateny od daniny na rzecz Minotaura (przy pomocy Ariadny). Uczestnik wyprawy Argonautów. Wspomina o nim autor.
TRAJAN
(właśc. MARCUS ULPIUS TRAIANUS)
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
(53-117), cesarz rzymski od 98 roku, znakomity wódz i administrator; za jego panowania cesarstwo miało największy zasięg. Wspomina o nim autor.
TYTYROS (TITYROS, TITYRUS)
(tylko w oryg.)
Pasterz, jeden z bohaterów „Bukolik” Wergiliusza. Wspomina o nim autor opisując pasterza Frika.
VAYD-HUNYAD
→ HUNYADY JÁNOS KORWIN
Hunyady János był synem Vajka (Woyka), jednego z rycerzy Zygmunta Luksemburskiego, któremu król przekazał zamek w Hunyady (obecnie Hunedora, Rumunia). Wg panujących zwyczajów rycerz ów przybrał nazwisko od posiadłości. Nazwisko podane przez Verne’a należy zatem czytać jako zlepek dwóch nazwisk.
ZÁPOLYA JAN
(tylko w oryg. i w tłum. z XIX w.)
(1487-1540), król węgierski od 1526 r. Wspomina o nim autor.
[bez imienia i nazwiska]
Dawny służący Rudolfa de Gortz. Zaufany człowiek, który, nieświadom niczego, przynosił w umówionym czasie wszystko, co było potrzebne do życia w zamku Rudolfowi de Gortz i jego współtowarzyszowi.
[bez imienia i nazwiska]
Włoski ksiądz. Nauczyciel Franciszka de Télek. Nauczył go języka włoskiego.
[bez imienia i nazwiska]
Żyd z Polski. Handlarz starociami. Był to człowiek wysoki, chudy, o orlim nosie, z czołem wypukłym, brodą w szpic i żywych oczach. Bezdzietny. Sprzedał Frikowi lunetę.