Μετοχές τής ελίτ : Η ολιγαρχία τού πλούτου

[ συγκέντρωση μετοχών, ιδιοκτήτες τών υπερεθνικών εταιρειών / τού παγκόσμιου πλούτου, ιδιοκτησία καί έλεγχος, σύνθετα δίκτυα / συστήματα, κανόνες αλληλεπίδρασης, οικονομικά δίκτυα, κόμβοι, συνδέσεις, συστημικός ρίσκος, ανάδυση, ο Ιωσήφ αναστήθηκε ]

            [ Γιατί επέλεξα νά ξεκινήσω μ’ ένα άρθρο που ανήκει στόν επίλογο;

Βάσει τής πολυετούς έρευνας μου, είμαι πεπεισμένος ότι οι πολιτικο-οικονομικές εξελίξεις, τουλάχιστον τά τελευταία 100 έτη, είναι αποτέλεσμα σχεδίου συγκεκριμένων οικογενειών μέ στόχο τους τόν απόλυτο έλεγχο τού πλανήτη. Τά άρθρα, που ακολουθούν, τεκμηριώνουν τόν ανωτέρω ισχυρισμό, αλλά επειδή είναι δύσκολο γιά τούς συμπολίτες μας, οι οποίοι δέν έχουν τίς βασικές καί ορθές γνώσεις επί τής πολιτικο-οικονομικής πραγματικότητας, νά απαλλαγούν από τούς μύθους μέ τούς οποίους έχουν προγραμματιστεί νά λειτουργούν, ξεκινώ μ’ αυτό τό άρθρο διότι : τό πόρισμα του είναι αδιαμφισβήτητο · εφαρμόζει τό σοφό ρητό ‘’Ακολούθησε τά χρήματα…’’ · μαρτυρεί ότι μόνο μέσω σχεδίου καί απόλυτης συνεργασίας μίας συγκεκριμένης ομάδας τής πλουτοκρατίας θά ήτο δυνατός ο εκ μέρους της απόλυτος έλεγχος τού μεγαλυτέρου παγκόσμιου πλούτου. Έτσι, θά μάς είναι πιό εύκολο νά στοχαστούμε επί τών στοιχείων, εμπειρικών δεδομένων καί συμπερασμάτων τών άρθρων τών συγκεκριμένων ενοτήτων σ’ αυτήν τήν έρευνα.]

[James B. Glattfelder - Who controls the world? (Ποιός Ελέγχει τόν Κόσμο;) ]

    «Όταν ήρθε η κρίση, οι περιορισμοί τών υφιστάμενων μοντέλων οικονομίας καί οικονομικών έγιναν αμέσως εμφανείς». Ζαν Κλώντ Τρισέ, Διοικητής τής Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, 2010. [Περιορισμοί; Μάλλον μοντέλα σχεδιασμένα γιά τήν ‘’νόμιμη’’ καταλήστευση τού πλούτου τών λαών.]

«Πολλοί έχουν τήν πεποίθηση, ανάμεσά τους κι εγώ, ότι η κακή, υπεραπλουστευμένη καί μεγάλης αυτοπεποίθησης οικονομία συνέβαλε στήν δημιουργία τής κρίσης». Lord Turner, Επικεφαλής τής Βρετανικής Αρχής Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών, FSA, 2012.

[ Υπεραπλουστευμένη; Τότε γιατί τήν κατανοούν μόνο όσοι έχουν αφιερώσει μερικά χρόνια σέ σοβαρή έρευνα; ]

[ Μεγάλης αυτοπεποίθησης; Όντως, μόνο γιά τούς ‘’παίκτες’’ που πάντα κερδίζουν…]

«Ξοδεύουμε δισ. δολάρια προσπαθώντας νά κατανοήσουμε τήν απαρχή τού σύμπαντος τήν στιγμή που δέν καταλαβαίνουμε τίς συνθήκες που απαιτεί μία σταθερή κοινωνία, μία λειτουργική οικονομία ή η ειρήνη». Ντίρκ Χέλμπιν, Dirk Helbing [ Η ‘’κατανόηση’’ αυτού τού θέματος δέν είναι θέμα χρηματοδότησης ερευνητικών κέντρων, αλλά συνθήκες που είναι σ’ αρμονία μέ τίς βασικές ανθρωπιστικές αξίες καί δικαιώματα. ]

συμπεριφορά που δέν είναι κατανοητή ή προβλέψιμη, όταν εξετάζουμε τά μέρη που τό απαρτίζουν. Έτσι τό σύνολο είναι κυριολεκτικά περισσότερο από τό άθροισμα τών τμημάτων του.

Αυτή η προσέγγιση έχει εφαρμοστεί πολύ πετυχημένα σέ πολλά σύνθετα συστήματα στήν φυσική, στήν βιολογία, στήν πληροφορική, στίς κοινωνικές επιστήμες, όμως τι γίνεται στά οικονομικά; Που είναι τά οικονομικά δίκτυα; Πρόκειται γιά ένα εκπληκτικό καί σημαντικό κενό στήν βιβλιογραφία. Η μελέτη που δημοσιεύσαμε πέρσι μέ τόν τίτλο «Το Δίκτυο τού Παγκόσμιου Εταιρικού Ελέγχου» (The Network of Global Corporate Control) ήταν η πρώτη εκτενής ανάλυση τών οικονομικών δικτύων. Η μελέτη διαδόθηκε πολύ γρήγορα στό Ίντερνετ καί συγκέντρωσε μεγάλη προσοχή από τά παγκόσμια ΜΜΕ. Είναι κάτι αξιοσημείωτο, τό πως κανένας δέν τό είχε σκεφτεί στό παρελθόν. Παρόμοια δεδομένα κυκλοφορούν εδώ καί καιρό.

Επικεντρωθήκαμε μέ λεπτομέρεια στήν ιδιοκτησία τών δικτύων. Εδώ οι κόμβοι είναι εταιρείες, άνθρωποι, κυβερνήσεις, ιδρύματα, κλπ.

Οι σύνδεσμοι απεικονίζουν τίς σχέσεις τών μετόχων, έτσι ο μέτοχος Α έχει Χ ποσοστό τών μετοχών τής εταιρείας Β. Καθορίσαμε επίσης μία αξία σέ κάθε εταιρεία βάσει τών λειτουργικών της εσόδων. Τα δίκτυα ιδιοκτησίας αποκαλύπτουν πρακτικές στίς μετοχικές σχέσεις. Σε αυτό τό μικρό παράδειγμα, μπορείτε νά δείτε μερικά οικονομικά ιδρύματα καί έχουμε τονίσει μερικές από τίς πολλές συνδέσεις.

Ίσως νά πιστεύετε πως δέν τό έχει ξαναδεί κανείς αυτό επειδή τά δίκτυα ιδιοκτησίας είναι πολύ, πολύ βαρετά γιά νά τά μελετάμε. Επειδή η ιδιοκτησία σχετίζεται μέ τόν έλεγχο, όπως θά εξηγήσω αργότερα, τό νά μελετά κανείς τά δίκτυα ιδιοκτησίας μπορεί νά δώσει απαντήσεις σέ ερωτήματα όπως, ποιοι είναι οι βασικοί παίκτες; Πώς είναι οργανωμένοι; Είναι απομονωμένοι; Είναι διασυνδεδεμένοι; Κατά πόσο είναι κατανεμημένος ο έλεγχος; Με άλλα λόγια, ποιος ελέγχει τόν κόσμο; Νομίζω πως πρόκειται γιά μία πολύ ενδιαφέρουσα ερώτηση.

Έχει καί επιπτώσεις στό συστημικό ρίσκο. Είναι ένα μέτρο γιά τό πόσο ευάλωτο είναι συνολικά τό σύστημα. Ένας μεγάλος βαθμός διασύνδεσης μπορεί νά είναι άσχημος γιά τήν σταθερότητα, αφού η πίεση μπορεί νά διαδοθεί μέσα στό σύστημα σαν επιδημία.

Οι επιστήμονες έχουν κριτικάρει κατά καιρούς τούς οικονομολόγους που πιστεύουν πως οι ιδέες καί οι έννοιες είναι πιό σημαντικές από τά εμπειρικά δεδομένα, καθώς μία βασική αρχή τής επιστήμης είναι: Αφήστε τά δεδομένα νά μιλήσουν.

Ξεκινήσαμε λοιπόν μέ μία βάση δεδομένων που περιέχει 13 εκατομμύρια σχέσεις ιδιοκτησίας από τό 2007. Είναι πολλά δεδομένα, καί επειδή θέλαμε νά ανακαλύψουμε ποιος κυβερνάει τόν κόσμο, αποφασίσαμε νά επικεντρωθούμε σέ διακρατικές εταιρείες ή Δ.Ε. γιά συντομία. Πρόκειται γιά εταιρείες που δραστηριοποιούνται σέ περισσότερες από μία χώρες καί βρήκαμε περίπου 43.000. Στο επόμενο βήμα, φτιάξαμε ένα δίκτυο γύρω από αυτές τίς εταιρείες, πήραμε όλους τούς μετόχους τών Δ.Ε., καί τούς μετόχους τών μετόχων, κλπ., από κάτω πρός τά πάνω, καί τό ίδιο από πάνω πρός τά κάτω, καί καταλήξαμε σέ ένα δίκτυο μέ 600.000 κόμβους καί 1.000.000 συνδέσεις. Αυτό είναι τό δίκτυο Δ.Ε. που αναλύσαμε.

Όπως προκύπτει, είναι δομημένο ως εξής. Έχουμε μία περιφέρεια καί ένα κέντρο που περιλαμβάνει

περίπου τό 75% όλων τών παικτών, καί στό κέντρο υπάρχει αυτός ο μικρός αλλά κυρίαρχος πυρήνας που αποτελείται από ισχυρά διασυνδεδεμένες εταιρείες.

Αυτό που έχουμε υπολογίσει στήν μελέτη μας ήταν ο έλεγχος στίς τιμές τών Δ.Ε. Κάτι που μάς επέτρεψε νά αντιστοιχίσουμε ένα βαθμό επιρροής σέ κάθε μέτοχο. Είναι κατά πολύ ανάλογο μέ τήν ιδέα τού Μαξ Γουέμπερ γιά τήν εν δυνάμει δύναμη, που είναι η πιθανότητα νά εφαρμοστεί η επιθυμία κάποιου παρά τήν εναντίωση τών υπολοίπων.

Αν θέλετε νά υπολογίσετε τήν ροή σέ ένα δίκτυο ιδιοκτησίας, πρέπει νά κάνετε αυτό. Δεν είναι πολύ δύσκολο νά τό καταλάβετε. Επιτρέψτε μου νά τό εξηγήσω μέ αυτό τό παράδειγμα. Σκεφτείτε νερό νά περνάει από σωλήνες οι οποίοι έχουν διαφορετικό πάχος. Παρόμοια, ο έλεγχος διαπερνάει τά δίκτυα ιδιοκτησίας καί συσσωρεύεται στούς κόμβους. Τι βρήκαμε όταν υπολογίσαμε όλο αυτό τό δίκτυο ελέγχου; Φαίνεται πως οι 737 μεγαλύτεροι μέτοχοι έχουν τήν δυνατότητα νά ελέγξουν συλλογικά τό 80% τής αξίας τών Δ.Ε. Θυμηθείτε πως ξεκινήσαμε μέ 600.000 κόμβους, οπότε αυτοί οι 737 μεγαλύτεροι παίκτες αποτελούν λίγο πάνω από τό 0,01%. Είναι κυρίως οικονομικά ιδρύματα στήν Αμερική καί στήν Αγγλία. Γίνεται ακόμη πιό ακραίο. Υπάρχουν 146 μεγάλοι παίκτες στόν πυρήνα, που έχουν τήν δυνατότητα νά ελέγξουν συλλογικά 40% τής αξίας τών Δ.Ε.

Τι πρέπει νά σας μείνει από όλα αυτά; Ο μεγάλος βαθμός ελέγχου που είδατε είναι πολύ ακραίος σέ κάθε περίπτωση. Ο μεγάλος βαθμός διασύνδεσης τών μεγάλων παικτών στόν πυρήνα ενδέχεται νά αποτελέσει σημαντικό συστημικό ρίσκο γιά τήν παγκόσμια οικονομία καί μπορούμε εύκολα νά αναπαράγουμε τό δίκτυο Δ.Ε. μέ μερικούς απλούς κανόνες. Αυτό σημαίνει πως η δομή του είναι πιθανότατα τό αποτέλεσμα μίας αυτο-οργάνωσης. Είναι μία εξελισσόμενη ιδιότητα που εξαρτάται από τούς κανόνες αλληλεπίδρασης στό σύστημα, …

[ Μέ απλά λόγια, κατά τήν γνώμη μου, αυτή η φαινομενική αυτο-οργάνωση καθίσταται εφικτή μόνο χάρις στόν απόλυτο έλεγχο τής πολιτικο-οικονομικής πραγματικότητας από τούς κατοίκους τής κορυφής τής ‘’Εξουσιαστικής Πυραμίδας’’, καί όχι βάσει κάποιων ανθρωπίνων ενστίκτων (βιοχημικών διεργασιών καί αντιδράσεων) – όπως αυτών τής αξιοθαύμαστης κοινωνίας τών μυρμηγκιών. ]

Κατά τήν γνώμη μου, υπάρχει ακόμα ένα μεγάλο πρόβλημα. Οι ιδέες που σχετίζονται μέ τήν οικονομία, τά οικονομικά, τήν πολιτική, τήν κοινωνία, συχνά αλλοιώνονται από τίς προσωπικές πεποιθήσεις τών ανθρώπων. Ελπίζω πραγματικά πως αυτή η οπτική τής πολυπλοκότητας θά μάς επιτρέψει νά βρούμε κοινό έδαφος. Θα ήταν υπέροχο αν είχε τήν δύναμη νά εξαφανίσει τό τέλμα που δημιουργείται από αντικρουόμενες ιδέες, κάτι που φαίνεται νά παραλύει τόν οικουμενικό μας κόσμο. Η πραγματικότητα είναι τόσο πολύπλοκη, που πρέπει νά απομακρυνθούμε από τά δόγματα. Αυτή όμως δέν είναι παρά η προσωπική μου ιδεολογία.

ΣΕΚ