[ τιμή τού ψωμιού, Αραβική Άνοιξη, turbo, τούρμπο, εταιρείες πιό ισχυρές καί από κράτη, $1.000 τρισεκατομμύρια διαπραγματεύονται, Τό 2008, κατέθεσε στήν Γερουσία τών ΗΠΑ γιά τόν κίνδυνο τής κερδοσκοπίας στήν αγορά εμπορευμάτων. Έθεσε τόν κώδωνα τού κινδύνου, αλλά τίποτα δέν άλλαξε. τό ανοικτό ενδιαφέρον (open interest) – ο αριθμός τών ατόμων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης τών συμβάσεων αυτών – είναι μεγαλύτερο από τήν πραγματική καλλιέργεια τών σιτηρών. ]
“The food speculator”, backlight, VPRO
-------------------------------------------------------------------
[ Μελέτησε πρώτα ‘’Κερδοσκοπία – 1 – Ερωτήσεις, Απαντήσεις’’ ]
[ Εάν πρόκειται νά μελετήσετε μόνο τήν ακόλουθη εργασία μέ στόχο τήν κατανόηση τής δομής καί πρακτικής μεθοδολογίας τής κερδοσκοπίας επί τών εμπορευμάτων, θ’ απογοητευτείτε. Τό Ολλανδικό τηλεοπτικό κανάλι VPRO έχει παράγει αξιολογότατα ντοκιμαντέρ, αλλά ο Kees Brouwer δέν μελέτησε τό θέμα του πρίν ξεκινήσει τήν παραγωγή τού εν λόγω ντοκιμαντέρ, μέ αποτέλεσμα νά μήν γνωρίζει ποιές θά πρέπει νά είναι καί σέ ποιούς θά πρέπει ν’ απευθύνει τίς σωστές ερωτήσεις. Γι’ αυτό καί στό τέλος τής έρευνας του δέν έχει κατανοήσει πλήρως τούς βασικούς παράγοντες που επιτρέπουν τήν ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία.
Μάς προσφέρει όμως πολύ σημαντικά στοιχεία γιά τίς αρνητικές επιδράσεις καί γιά τούς ανθρώπους τής κερδοσκοπίας. ]
---------------------------------------------------------------------
Kees Brouwer, ερευνητής δημοσιογράφος : Σέ όλο τόν κόσμο, μία γιγαντιαία πισίνα κεφαλαίων ρέει από μεγάλους καί μικρούς επενδυτές που πάντα αναζητούν τίς υψηλότερες αποδόσεις.
Όταν οι αγορές τής ακίνητης περιουσίας κατάρρευσαν καί τά χρηματιστήρια κατρακύλησαν, πολλά από αυτά τά χρήματα άρχισαν νά στοχεύουν τά εμπορεύματα. Κατά τά τελευταία έτη, ο χρυσός, τό ασήμι καί η πλατίνα έχουν αυξηθεί δραματικά. Αλλά, επίσης, τό καλαμπόκι, η ζάχαρη, τό ρύζι καί τό σιτάρι έχουν αυξηθεί ανεξέλεγκτα.
Αντιμετωπίζουμε συνεπώς ένα ηθικό ζήτημα : σέ ποίο βαθμό συμβάλλει η κερδοσκοπία στίς αυξανόμενες τιμές τών τροφίμων καί, συνεπώς, (στήν αύξηση τής) φτώχειας;
Οι άνθρωποι μπορεί νά είναι δυσαρεστημένοι μέ έναν δικτάτορα, αλλά αν δέν έχουν τρόφιμα καί δέν μπορούν πλέον νά αντέξουν οικονομικά νά αγοράσουν ψωμί, εξεγείρονται.
Προφανώς, θά ήταν υπέροχο αν η κατάφωρη κερδοσκοπία προκαλούσε ένα κύμα εκδημοκρατισμού. Έχω καταλήξει σέ ένα σχέδιο γιά νά κερδοσκοπήσω μέ τά τρόφιμα. Γιά νάδούμε τι επιπτώσεις θά έχει αυτό, φυσικά χρειάζομαι χρήματα γιά νά κερδοσκοπήσω. Έτσι, λέω στόν διευθυντή τού τηλεοπτικού σταθμού μου τό σχέδιό μου. Τελικά μου έδωσε€ 5.000, μέ μία προϋπόθεση : όλα τά κέρδη θά πάνε γιά έναν καλό σκοπό.
Αλλά πώς μπορώ νά κερδίσω χρήματα από τά βασικά αγαθά; Ζητώ λοιπόν τήν συμβουλή ενός από τούς σημαντικότερους συμβούλους χρηματιστηριακών τής Ολλανδίας : τού Ruud van Megen. Ανέπτυξε τήν δική του θεωρία γιά νά προβλέπει τίς κινήσεις τών τιμών.
Ruud van Megen, σύμβουλος συνδιαλλαγών : Όταν κατάλαβα ότι ήταν σάν τά ηχητικά κύματα που θά μπορούσαν νά υπολογιστούν καί ότι τά ανθρώπινα συναισθήματαμπορούν νά υπολογιστούν, ήταν φανταστικό. Οι άνθρωποι είναι μέρος τού ζωικού βασιλείου καί συλλογικά πανικοβάλλονται καί αλληλοεπηρεάζονται. Ισχύει ακριβώς τό ίδιο καί μέ τήν ευφορία. Καί αυτό συμπίπτει μέ τίς φυσικές αναλογίες. Πανικοβάλλεστε μέ τόν τρόπο που τά φυτά αναπτύσσονται. Ο πανικός καί ο φόβος αναπτύσσονται μέ παρόμοιο τρόπο.
[ Εγώ πάντως δέν κατάλαβα τι θέλει νά μάς πεί – συγκεκριμένα, δηλαδή.]
Brouwer : Λοιπόν, τί υποτίθεται ότι θά μάς διδάξει αυτό; Πρέπει νά συμπεριφερόμαστε διαφορετικά ανάλογα μέ τόν τρόπο που αναπτύσσονται τά σιτηρά;
Ο Megen πρότεινε νά επενδύσω στά ‘’τούρμπο’’ – ένα ριψοκίνδυνο επενδυτικό μέσο.
- Κοίτα, η ζάχαρη έχει αυξηθεί δραματικά καί πάλι.
Megen, σύμβουλος : Ναί, αλλά αυτή είναι … Κοίτα, αυτό είναι... Σού δίνει 14% αμέσως.
Brouwer : Μπορείτε νά κερδίσετε πολλά χρήματα μέ τά τούρμπο, αλλά μπορείτε καί νά χάσετε πολλά, επίσης.
Megen : κοιλιές χοιρινού.
Brouwer : Στά αλήθεια λέει κάτι τέτοιο;
Megen : Ναί, κοιλιές χοιρινού. Ω, αυτό είναι υπέροχο. Ας επενδύσουμε στίς κοιλιές χοιρινού. Τό κόλπο είναι νά επιλέξετε τά σωστά εμπορεύματα γιά μία καλή βραχυπρόθεσμη απόδοση.
Brouwer : Τότε, δώσε μου μερικές καλές συμβουλές.
Megen : Μπορώ νά έχω μία μέρα νά τό σκεφτώ;
Brouwer : Ναί, σίγουρα.
Megen : Θά τό σκεφτώ, στήν συνέχεια θά αναπτύξω τό μυστικό μου σύστημα. Πρέπει νά κάνω μερικά πράγματα, καί μετά θά επικοινωνήσω μαζί σου…
Brouwer : Εντάξει, εντάξει.
Megen : Έχω επιλέξει τώρα πέντε υποκείμενες αξίες, οπότε είναι πέντε soft* εμπορεύματα : σιτάρι, καλαμπόκι, ζάχαρη, ρύζι καί κοιλιές χοιρινού. Καί θά αγοράσει ένα turbo σιταριού, μέ τά Εντολή Διακοπής Απωλειών στά 1034.
*[ Soft Commodity : Ένα εμπόρευμα, όπως ο καφές, το κακάο, η ζάχαρη και τα φρούτα. Ο όρος αυτός αναφέρεται γενικά σε προϊόντα που έχουν καλλιεργηθεί, αντί ναεξορύσσονται. Παίζουν σημαντικό ρόλο στην αγορά συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης (futures). Χρησιμοποιούνται τόσο από τούς αγρότες που επιθυμούν να κλειδώσουνστό μέλλον τίς τιμές των καλλιεργειών τους, και από κερδοσκόπους επενδυτές που αναζητούν κέρδη.]
Brouwer: Από τώρα καί στό εξής, είμαι ένας κερδοσκόπος τροφίμων. Καί ελπίζω νά κερδίσω μία περιουσία. Στήν αναζήτησή μου γιά τίς συνέπειες, θά ακολουθήσω τόν δρόμο τών σιτηρών. Από τό turbo σίτου.
Brouwer : Αγοράζω τό turbo από εσάς. Αλλά ποίος είναι ο ιδιοκτήτης τών σιτηρών;
Oudheusden, RBS : Αν έχετε συναλλαγές σέ χρηματοπιστωτικά μέσα, τό σιτάρι καθ' εαυτό δέν έχει τίποτα νά κάνει μέ αυτό. Είναι σημαντικό νά συνειδητοποιήσουμε…
Brouwer : Αλλά είμαι ιδιοκτήτης μέρος τού σιταριού, έτσι δέν είναι;
Oudheusden, RBS : Όχι, καθόλου. Επειδή δέν έχετε κανένα δικαίωμα επί τών υποκειμένων σιτηρών. Έχετε μόνο δικαίωμα σέ ένα μέλλον σιτηρών, τό οποίο είναι μία οικονομική σύμβαση που εμπορεύεται βάσει τής συνδιαλλαγής. Γι’ αυτό είναι ζωτικής σημασίας οι επενδυτές (κερδοσκόποι) αυτών τών προϊόντων νά μην τά αποσύρουν από τήν αγορά. Τό σιτάρι δέν έχει αποθηκευτεί γιά εσάς κάπου. Έχετε τό δικαίωμα σ' ένα συμβόλαιο εμπορεύσιμο futures. Καί σχετικά μέ τό σιτάρι, αυτό βρίσκεται στό χρηματιστήριο τού Chicago Board of Trade.
Brouwer : Δηλαδή, μπορεί νά κερδίσω ή νά χάσω χρήματα γιά σιτηρά που δέν μπορούν νά εντοπιστούν κάπου. Ακόμη χειρότερα, γιά σιτηρά τά οποία δέν υπάρχουν ακόμα.
Αλλά αυτά τά σιτηρά καλλιεργούνται κάπου αυτή τήν στιγμή;
Oudheusden, RBS : Ναί, αυτά τά δημητριακά καλλιεργούνται κάπου.
Brouwer : Αλλά θά ήθελα νά ξέρω πού ακριβώς καλλιεργείται τό σιτάρι μου. Μπορώ νά μάθω μέ κάποιο τρόπο;
Oudheusden, RBS : Τότε θά πρέπει νά απαλλαγούμε από τά turbo. Καθώς τά σιτηρά δέν έχουν τίποτα νά κάνουν μέ τό εμπόριο τών turbo. Αλλά, προφανώς, υπάρχει μία προσφορά καί ζήτηση γιά σιτηρά. Υπάρχει μία προμήθεια τών σιτηρών. Κοιτάξτε στήν ιστοσελίδα τού Υπουργείου Γεωργίας τών ΗΠΑ ή στήν ιστοσελίδα τού FAO, τότε είναι εύκολο νά μάθετε πού καλλιεργούνται τά δημητριακά.
Brouwer : Αλλά αν έχω ένα turbo βασιζόμενο σ’ ένα future, τότε, επίσης, εμπλέκομαι στήν διαδικασία προσφοράς καί ζήτησης; … είμαι ένα «μέρος τής ζήτησης»;
Oudheusden, RBS : Ναί. Πόσα τούρμπο έχετε αγοράσει;
Brouwer : Αξίας €1.000.
Oudheusden, RBS : Ποια είναι η μέση ημερήσια αξία συναλλαγών futures δημητριακών στό Σικάγο;
Brouwer : Δέν έχω ιδέα.
Oudheusden, RBS : Μπορείς νά πληροφορηθείς από τήν ιστοσελίδα τους… ελέγξτε τό γιά νά δείς ποίο είναι τό ποσοστό τού κύκλου εργασιών που έχεις αγοράσει… Τό εμπόριο είναι τόσο μεγάλο, ώστε μέ ένα turbo, δέν έχεις τό δικαίωμα σ' ένα ολόκληρο συμβόλαιο futures, αλλά μόνο σ’ ένα κλάσμα τού ενός. Έτσι, είναι εντελώς ασήμαντο.
Brouwer : Τό τούρμπο μου δέν πάει καλά, τά λεφτά μου λιώνουν σάν τό χιόνι. Μετά από 2 εβδομάδες, έχω χάσει €865.
Τό turbo τού σιταριού μου μέ στέλνει σέ δύο κατευθύνσεις. Γιά τήν παροχή σιταριού, πρέπει νά πάω στό Σικάγο καί γιά τήν ζήτηση τού σιταριού, πρέπει νά πάω στήν Τυνησία.
Μέ τήν επιδότηση τού άρτου, η κυβέρνηση προσπάθησε νά κατευνάσει τό έθνος, καί αυτό συνεχίστηκε γιά χρόνια.
Στό Υπουργείο Γεωργίας, ο υπεύθυνος γιά τίς τιμές τών τροφίμων είναι ο κ. Khaled Lakhtar.
Η κάθετη αύξηση τών τιμών σημαίνει ότι γίνεται υπερβολικά δαπανηρή η επιδότηση τού σιταριού. Γι’ αυτό ακριβώς δέν χρειάζονται τούς κερδοσκόπους.
Khaled Lakhtar, Υπυργείο Γεωργίας Τυνησίας : … Αυτό είναι ... ουδέν σχόλιο (αναφερόμενος στήν παραπάνω φωτογραφία). Λέει κάτι γιά τήν σημασία τού ψωμιού. Τό ψωμί είναι τό πιό σημαντικό όπλο από τά συνηθισμένα όπλα γιά τήν Τυνησία.
Η τιμή τού ψωμιού εξακολουθεί νά είναι ένα πολιτικό ζήτημα στό μυαλό τών Τυνησίων καί ακόμη καί γιά τήν κυβέρνηση. Κανείς δέν πρέπει νά τά βάλει μέ τόν άρτο τού έθνους.
Η αγορά σίτου είναι ασταθής. Οι τιμές ανεβαίνουν καί πέφτουν ανάλογα μέ τήν προσφορά.
Πρέπει νά δούμε τήν προσφορά καί τήν ζήτηση γιά τήν κατανόηση τής εξέλιξης τών τιμών, αλλά αυτό (ισχύει) χωρίς (τήν συμμετοχή τής) κερδοσκοπίας. Αν η κερδοσκοπία εμπλέκεται, δέν μπορούμε νά είμαστε βέβαιοι γιά τήν μελλοντική εξέλιξη.
Από τόν Ιούλιο τού 2010, οι τιμές τών σιτηρών έχουν αυξηθεί υπέρμετρα στήν διεθνή αγορά. Η αύξηση τών τιμών έχει επηρεάσει τήν Τυνησία πάρα πολύ. Ήμασταν υποχρεωμένοι νά εισάγουμε όταν οι τιμές ήταν υψηλές.
Brouwer : Έχετε κάποιες ιδέες γιά τό πώς νά αντιμετωπιστεί η κερδοσκοπία;
Lakhtar : Πιστεύεις ότι υπάρχει κάτι που μπορούμε νά κάνουμε γι 'αυτό; Έχει επηρεάσει τό σύνολο τής διεθνούς αγοράς. Από τήν φύση της, η κερδοσκοπία είναι πάνταανήθικη. Καί αν οι άνθρωποι κερδοσκοπούν μέ τό σιτάρι, τότε είναι μία εγκληματική πράξη. Τουλάχιστον, αυτό είναι τό πως τό βλέπω εγώ.
Brouwer : Τό μήνυμά του είναι σαφές : αυτό που κάνω είναι μία εγκληματική πράξη. Εν τω μεταξύ, η απώλεια μου κατά τίς πρώτες εβδομάδες έχει πλέον μετατραπεί σέ ένα ωραίο κέρδος. Η κερδοσκοπία είναι ανήθικη, αλλά ευτυχώς δέν φαίνεται στό πρόσωπο σου. Οι Τυνήσιοι καταναλώνουν περισσότερους από 10.000 τόνους σιτηρών κάθε μέρα. Τό σιτάρι είναι η βάση γιά τά περισσότερα από τά γεύματά τους. Αυτή η τεράστια ζήτηση ωθεί επίσης τήν τιμή του πρός τά επάνω.
Συναντούμε τόν Amel Abbas. Τόν μεγαλύτερο ιδιωτικό εισαγωγέα σιτηρών τής Τυνησίας. Αγοράζει σιτηρά στήν διεθνή αγορά γιά λογαριασμό τής κυβέρνησης.
Brouwer
: Αυτό τό πλοίο ήρθε από τήν Νέα Ορλεάνη;
Amel Abbas : Ναί, Νέα Ορλεάνη. Εμείς συνήθως λέμε ... Στόν βορρά, οι μεγάλες πεδιάδες.
καταστροφική. Λόγω τής τρέχουσας διεθνούς κρίσης στά τρόφιμα. Αλλά δεδομένου ότι τό εμπόριο αυτό πραγματοποιείται σέ διεθνές επίπεδο, καί μερικοί άνθρωποιεπωφελούνται από τά διεθνή κέρδη, έχει διαταράξει τήν ισορροπία μεταξύ τού Βορρά καί τού Νότου. Η εταιρεία, η οποία προτείνει τήν τιμή, προσπαθεί νά διαπραγματευτεί μία καλή τιμή γιά τόν εαυτό της. Αυτό θά μπορούσε νά είναι γιά σιτάρι τό οποίο βρίσκεται ήδη σέ αποθήκευση.
Καί αυτό που συμβαίνει μερικές φορές είναι ότι τό σιτάρι είναι ήδη αποθηκευμένο σέ πλοία που πλέουν γύρω από τήν Μεσόγειο, καί μόλις η Τυνησία θέτει μία παραγγελία, οπωλητής μπορεί νά απαιτήσει μία καλή τιμή. Αυτές οι εταιρείες γεμίζουν τίς τσέπες τους επειδή έχουν τήν δυνατότητα νά καθορίζουν τίς τιμές τών σιτηρών. Καί επειδή έχουντόσο μεγάλες ποσότητες δημητριακών, οι τιμές αυξάνονται ή μειώνονται ανάλογα μέ τίς προμήθειές τους. Από μόνη της μία κυβέρνηση δέν μπορεί νά αποτρέψει αυτό. Ορισμένες εταιρείες είναι πιό ισχυρές από ό,τι οι κυβερνήσεις. Μπορείς νά δείς αυτό στόν τομέα τών σιτηρών καί ορυκτών. Είναι τεράστιες οι εταιρείες καί οικονομικά πανίσχυρες.
Brouwer : Τό σιτάρι από τό turbo μου είναι τό φθηνότερο σιτάρι που διατίθενται στήν παγκόσμια αγορά. Καί έχει μία πολύ χαμηλή θρεπτική αξία. Αλλά αυτό δέν επηρεάζει τό turbo, καί τό κέρδος μου ανεβαίνει.
Ταξιδεύω στό Λονδίνο μέ τόν Ruud, τόν σύμβουλο μου, νά παρακολουθήσουμε μία σημαντική εμπορική έκθεση στόν τομέα τών γεωργικών προϊόντων. Είναι ζωτικής σημασίας νά βρισκόμαστε εδώ καθώς τόσο οι παραγωγοί όσο καί σοβαροί επενδυτές βρίσκονται εδώ, επίσης. Τό ζήτημα τής αύξησης τών τιμών τών βασικών εμπορευμάτων είναι επίσης στήν ημερήσια διάταξη.
Διοργανωτής : Η Ann Burg είναι μία πολύ γνωστή εμπειρογνώμων σέ εμπορεύματα καί γιά τά θέματα ασφάλειας τών τροφίμων. Έχει μία καριέρα που εκτείνεται πάνω από 35 χρόνια, ξεκινώντας ως εξαγωγέας δημητριακών. Έχει εμπλακεί στόν τομέα τής ναυτιλίας, τής αντιστάθμισης, arbitrage (εξισορροπητική κερδοσκοπία), ανάλυση παρακτίων, φυσικά swaps, καί τό 1982, έγινε μέλος τού Chicago Board of Trade καί λειτουργεί ως ανεξάρτητος έμπορος συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης γιά πάνω από 18 χρόνια ...
Ann Burg : Ήμουν στό Παρίσι γιά ... καί ο Πρόεδρος Σαρκοζί μίλησε γι 'αυτό, καί μίλησε απαξιωτικά γιά τούς κερδοσκόπους ... δέν είχα τήν ευκαιρία νά τού πω ότι κάποτε ήμουν μία από αυτές ... Τό εμπόριο τών βασικών αγαθών είναι αρκετά προσοδοφόρο. Έχει σημειωθεί πολλαπλάσια επέκταση τής θέσης ... Όταν ήμουν μία έμπορος, ο μέγιστος αριθμός τών συμβάσεων που θά μπορούσε κάποιος νά κατέχει ή νά ελέγχει ήταν 600. Αυτό είναι περίπου 75.000 τόνοι. Σήμερα, στίς συμβάσεις καλαμποκιού, γιά παράδειγμα, ένας μόνο κερδοσκόπος μπορεί νά είναι ιδιοκτήτης 20.000 συμβάσεων καλαμποκιού – που είναι σχεδόν 3 εκατ. τόνοι, ή αν θέλετε νά τό οραματιστείτε μέ άλλο τρόπο, είναι περίπου τό ίδιο μέ 55 Παναμά-Χ σκάφη.
Αυτό που δέν γνωρίζουμε καί έχω ζητήσει από τήν CFTC νά μάς πει περισσότερα, γιατί πιστεύω ότι θά ήταν πολύ σημαντικό γιά εμάς νά γνωρίζουμε, είναι ποιοι είναι οι πραγματικοί παίκτες. Θά ήταν ωραίο νά γνωρίζουμε ποίος βάζει τίς εντολές, τι μέγεθος είναι οι εντολές, καί όχι κατ’ ανάγκη μέ βάση τό όνομα, ποία συγκεκριμένη κατηγορίαεμπόρων εκτελούν αυτές τίς παραγγελίες.
Βλέπουμε αυτά τά κύματα χρημάτων νά μετακινούνται εμπρός καί πίσω. Περισσότερα από $1.000 τρισεκατομμύρια διαπραγματεύονται ... Καί όλοι προσπαθούν νάεπωφεληθούν από αυτό. Νομίζω, αυτά είναι μερικά από τά πράγματα που πρέπει νά εξετάσουμε.
Brouwer : Αυτή η κυρία θά μπορούσε νά είναι σημαντική στήν προσπάθεια μου νά συνεχίσω τήν αναζήτησή μου.
Ann Burg : Νομίζω ότι θά πρέπει νά πάς στό Σικάγο καί νά πάρεις μερικά μαθήματα από τούς εμπόρους.
Brouwer : Νομίζετε ότι είναι δυνατόν νά μάθω όταν πάω εκεί;
Ann Burg : ... όταν τό pit υπήρχε, μπορούσες νά δείς ποιός αγόραζε καί ποιός πουλούσε, διότι οι έμποροι θά έλεγαν "Είμαι Cargill" ή "είμαι Dreyfos". Θά παραιτούνταν από τήν εν λόγω ονομασία γιά τό ένα εκατομμύριο που αγόρασαν, ή τό ένα εκατομμύριο που πούλησαν. Αλλά τώρα, είναι όλα σέ ένα ‘’μαύρο κουτί’’*, καί αυτό που θέλουν οι μεγαλύτεροι έμποροι, επιθυμούν πλήρη ανωνυμία, θέλουν νά είναι σέ θέση νά συναλλάσσονται μέσα καί έξω χωρίς κανείς νά γνωρίζει ποιοί είναι.
*[ αυτόματη συναλλαγή μέσω προγράμματος υπολογιστή, υψηλή συχνότητα καί πλήρη ανωνυμία.]
Brouwer : Οπότε δέν πρόκειται ποτέ νά μάθω.
Ann Burg : Ποτέ δέν θά μάθεις. Καί αυτός είναι ο λόγος που θέλω η CFTC νά αρχίσει νά μάς δίνει περισσότερες πληροφορίες σχετικά μέ τό ποίος αγοράζει καί πωλεί.
Brouwer : Έτσι, η διαφάνεια δέν υπάρχει εκεί.
Ann Burg : Όχι, στήν πραγματικότητα, έχει περάσει στήν αντίθετη κατεύθυνση λόγω τού ηλεκτρονικού εμπορίου. Όλα πάνε μέσα στό μαύρο κουτί.
Brouwer : Καί στό Σικάγο επίσης, συναντώ διαδηλωτές . Όμως, τό Chicago Board of Trade έχει έναν προστάτη άγιο : τήν Ceres – τήν ρωμαϊκή θεότητα τών καλλιεργειών. Σύμφωνα μέ τό μύθο, συνδέεται επίσης μέ τόν κάτω κόσμο.
Συναντώ τόν Mark Newell, ένα έμπορο στό χρηματιστήριο. Τό 2008, κατέθεσε στήν Γερουσία τών ΗΠΑ γιά τόν κίνδυνο τής κερδοσκοπίας στήν αγορά εμπορευμάτων. Έθεσετόν κώδωνα τού κινδύνου, αλλά τίποτα δέν άλλαξε.
[ Γιά άλλη μία φορά, βλέπουμε ότι όλοι αυτοί οι φωστήρες (Greenspan, Summers, Geithner, …) είχαν προειδοποιηθεί γιά τήν επερχόμενη οικονομική κρίση καί τούς είχαν επισημάνει τά αίτια της.]
Mark Newell, έμπορας : Πήγα στήν Ουάσιγκτον ... Προσπάθησα νά επιστήσω τήν προσοχή τους σ' αυτό που νόμιζα ότι έπρεπε νά γίνει κάτι γιά τήν υπερβολική κερδοσκοπία καί κατάφερα νά μέ προσέξουν τά νομοθετικά σώματα εκείνη τήν χρονική στιγμή, αλλά στήν συνέχεια οι τιμές κατέρρευσαν, κάτι που άσκησε πίεση στήν ομάδα (νομοθετών) μέ τήν οποία συνεργαζόμουνα καί τό ενδιαφέρον εξαφανίστηκε ... Πρέπει νά πάμε πίσω στήν Ουάσιγκτον καί νά ξαναπροσπαθήσουμε διότι τό πρόβλημα είναι τεράστιο.
Scott Shellady, έμπορας αγαθών : Χρησιμοποιούμε τό κάτω μέρος τού προσώπου σέ ...
[Δίνει τήν έννοια τής χειροσήμανσης που έμποροι χρησιμοποιούν κατά τήν πώληση καί τήν αγορά. ]
Brouwer : Πού βρίσκεται τό future μου;
Shellady: Λοιπόν, εμπορευόμαστε σιτάρι. Τώρα, μέρος τής αγοράς μας γίνεται στήν αίθουσα τού χρηματιστηρίου μας (pit), ανοιχτά, καί γι’ αυτό κάποιοι από εμάς φορούν αυτά τά αστεία σακάκια καί μάς ακούς νά φωνάζουμε ... Έχουμε, επίσης, ένα άλλο μέρος τής αγοράς μας, τό οποίο είναι ηλεκτρονικό. Οι συμβάσεις σιταριού που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης εδώ, τά συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) είναι εκεί όπου επενδύθηκαν τά χρήματά σου, καί αυτά βασικά διαπραγματεύονται ηλεκτρονικώς. Εξακολουθούμε νά έχουμε ένα pit γιά τά futures σίτου, αλλά τίποτα δέν λαμβάνει χώρα εκεί. Έτσι τό συμβόλαιο σίτου σου πιθανότατα θά διαπραγματευτείηλεκτρονικά πάνω από τά κεφάλια μας στόν κυβερνοχώρο ... καί μπορείτε νά δείτε τόν ηλεκτρονικό πίνακα σιτηρών ... Τό Z αντιπροσωπεύει τόν Δεκέμβριο.
Brouwer : Καί εκεί είναι που ανήκει τό future μου;
Shellady : Ναί ... Σέ γενικές γραμμές, περίπου τό 5% όλης τής αγοράς τών futures – καί μπορεί νά είναι ομόλογα, μετοχές, συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης – λαμβάνονται γιά παράδοση. Έτσι, τό άλλο 95% είναι μόνο μία αντιστάθμιση έναντι μίας άλλης θέσης, ή, όπως καί εσύ, κερδοσκοπία ότι η μελλοντική τιμή θά μπορούσε νά ανακάμψει. Καί επειδή δέν έχεις τήν αποθήκευση, ή τήν ασφαλιστική ή τήν μεταφορά του, θά κυλήσεις τό συμβόλαιο που έχεις καί θά αγοράσεις τό επόμενο.
Brouwer : Μέ κάνει αυτό κερδοσκόπο;
Shellady : Μάς αρέσει νά σάς αποκαλούμε ‘’Ένας μακροπρόθεσμος οικονομικός επενδυτής’’ (γέλια).
[ Όλοι ξέρουν ότι είναι μία απάτη, μία ανήθικη πρακτική, καί συμβάλλουν στήν πείνα εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων σέ όλο τόν κόσμο, αλλά τό μόνο που μπορούν νά κάνουν είναι νά γελούν νευρικά επειδή έχουν συμβιβαστεί ...]
Brouwer : Είμαι ένας κερδοσκόπος καί θά ήθελα νά ξέρω αν είμαι ένας καλός ή κακός άνθρωπος;
Η πρωταρχική λειτουργία τών αγορών είναι νά παρέχει ένα μηχανισμό γιά εμπόρους αντιστάθμισης κινδύνου (commercial hedgers) καί άλλους χρήστες μέ τόν οποίον νά μπορούν νά εξαλείψουν τόν κίνδυνο : αντιστάθμιση έναντι τής πτώσης τής τιμής, αν έχουν αποθέματα, ή αν είναι χρήστες νά καλυφθούν έναντι τής αύξησης τιμών. Οκερδοσκόπος είναι εκεί γιά νά παρέχει αυτήν τήν ρευστότητα, τό ενδιάμεσο στάδιο που επιτρέπει στόν hedger νά αντισταθμίσει μία αποτελεσματική τιμή.
Brouwer : Καί αυτό, επειδή είμαι ένας καλός άνθρωπος.
Lehman, CBT : Επειδή είστε ένας καλός άνθρωπος. Είστε ένα ζωτικό μέρος τής αγοράς συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης.
Newell, έμπορας : Υπήρχαν κανόνες γιά τό ποίος μπορούσε νά εμπορεύεται : μπορούσες νά είσαι είτε ένας έμπορας ή ένας κερδοσκόπος. Τό 2000, άλλαξαν οι κανόνες καί ψηφίστηκε νομοθεσία, η οποία επέτρεψε δραστηριότητες από μεγάλα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα… [ καί μπορούν πλέον νά εμπορεύονται καί νά κερδοσκοπούν χωρίς όριο.]
Shellady, Commodity Trader : Μερικές φορές αυτές οι συμβάσεις αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης σέ τέτοιο βαθμό ώστε τό ανοικτό ενδιαφέρον (open interest) – ο αριθμός τών ατόμων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης τών συμβάσεων αυτών – είναι μεγαλύτερο από τήν πραγματική καλλιέργεια τών σιτηρών. Αυτό που εννοώμέ αυτό είναι ότι υπάρχουν αγοραστές καί πωλητές, καί αυτοί οι άνθρωποι που ενδιαφέρονται γιά τό σιτάρι , μπορεί νά στοιχηματίζουν ότι η τιμή τού σιταριού θ' ανέβει ή ότι θά πέσει, …, καί αν ήταν νά παραλάβουν όλοι τους, δέν θά υπήρχε αρκετός σίτος . [Έτσι, η έλλειψη δημιουργείται καί η τιμή ανεβαίνει.]
Brouwer : Μπορώ μάθω από ποιόν αγόρασα τό μέλλον;
Shellady : Αυτό είναι δύσκολο γιατί ηλεκτρονικά είναι δύσκολο νά γνωρίζουμε, ή καί καθόλου, επειδή λαμβάνετε μόνο μία επιβεβαίωση , … όπως δέν ξέρετε από ποίον έχετε αγοράσει τήν μετοχή σας. Έτσι, αυτό είναι ανώνυμο, δέν είναι διαφανές…
Αυτό τό καθεστώς τής αδιαφάνειας υποστηρίζεται από τίς μεγάλες τράπεζες, καί σιγουρεύονται ότι κανένας δέν γνωρίζει ποιές είναι οι μεγάλες θέσεις τους, καί νομίζω ότιμιλώντας γενικά οι περισσότεροι από αυτούς θά προτιμούσαν νά συνεχιστεί έτσι μέ αυτόν τόν τρόπο, διότι αν είμαι η Goldman Sachs*, δέν θέλω ο υπόλοιπος κόσμος νά ξέρειότι αγοράζω πολύ σιτάρι. Έτσι, χρησιμοποιούν ανθρώπους σάν εμένα καί κανείς δέν θά ξέρει γιά ποιόν ενεργώ.
* [ Η Goldman Sachs, η J.P. Morgan καί οι άλλες μεγάλες τράπεζες δέν επιτρέπουν νά γνωρίζουμε – κυρίως οι έμποροι – ότι ‘’επενδύουν’’ σ’ ένα συγκεκριμένο διότι : α)- οι άλλοι έμποροι θά ήθελαν μέρος αυτού τού αγαθού (αφού θά έχουν σίγουρο κέρδος) οπότε η αγορά τών futures του θά είχε υψηλότερο κόστος, β)- αποσκοπούν στήν εξασφάλιση τού κερδοσκοπικού ελέγχου τού συγκεκριμένου αγαθού / αξιών, ‘’αγοράζοντας’’ τό μεγαλύτερο μέρος τής αγοράς αυτού τού εμπορεύματος ώστε νά ελέγχουν, νά εκβιάζουν τήν τιμή πώλησης του στό εμπόριο του. Παράδειγμα : η Goldman Sachs, συγκεκριμένα, ελέγχει τήν αγορά τού αλουμινίου καί έτσι μπορεί νά εκβιάζει τήν Coca-Cola– καθυστερεί τήν παράδοση γιά ν’ ανεβάσει τήν τιμή του, καί επιπλέον τήν χρεώνει καί γιά τήν αποθήκευση του ανάλογα μέ τό ποσό που νομίζει ότι μπορεί ν’ αποσπάσει εκβιαστικά από τήν εταιρεία.
Οι άλλες μεγάλες τράπεζες ελέγχουν τήν αγορά άλλων βασικών αγαθών – ήτοι, λειτουργούν όπως οι οικογένειες τής μαφίας τών ΗΠΑ που είχαν μοιράσει τό εμπόριο τών διαφόρων ειδών αλκοολούχων…
Newell, έμπορας : [ Αυτός ο άνθρωπος ή δέν κατέχει τό θέμα ή δέν δύναται νά εκφραστεί ορθά.]
Η Goldman Sachs είχε τήν άποψη στίς αρχές τής δεκαετίας τού '90 ότι υπήρχε ανάγκη γιά μία αγορά που νά βασίζεται σέ μία δέσμη εμπορευμάτων - καλαμπόκι, σιτάρι, ... - καίώθησε αυτή τήν ιδέα γιά 10 χρόνια μέχρι που εξερράγη στίς αρχές τής δεκαετίας τού 2000. Σέ αντίθεση μέ τήν κερδοσκοπία σας, μπορεί νά αγοράζεις ή νά πουλάς, είναι ένα μονόδρομο στοίχημα, αγοράζεις καί περιμένεις, που δημιουργεί συναισθηματικά μία συνθετική εντολή γιά τό εμπόρευμα, όσον αφορά τήν επίδρασή της στίς τιμές, καί αυτόωθεί τήν τιμή ακόμη υψηλότερα. Οι κερδοσκόποι τού νέου κακού είδους εμπορεύονται μέ συνέπεια μ' έναν τρόπο καί μέ αρκετό μέγεθος ώστε ότι οι θέσεις τους αλλάζουν τήν τιμή. Έχουν τήν τάση νά οδηγούν τίς τιμές υψηλότερα μέχρι νά σκάσει η φούσκα, καί αυτό έχει επιπτώσεις, οι άνθρωποι υποφέρουν ως αποτέλεσμα, υπάρχουν ηθικά ζητήματα. Η κερδοσκοπία που έχει επιπτώσεις στό επίπεδο τών τιμών είναι κακή. Η κερδοσκοπία που είναι τυχαία καί ελεγχόμενη, καί ως εκ τούτου δέν έχει επίδραση στίς τιμές, είναι εντάξει.
Lehman, CBT : Λοιπόν, πάρα πολλή κερδοσκοπία είναι αυτό που μερικοί θεωρούν ότι λαμβάνει χώρα στίς αγορές. Δέν υπάρχει ορισμός τού τι είναι υπερβολική κερδοσκοπία, καί δέν πιστεύουμε ότι υπάρχει υπερβολική κερδοσκοπία στίς αγορές, καί οι περισσότερες εμπειρικές αναλύσεις που διεξήχθησαν από ανεξάρτητες μελέτες έχουν καταλήξει στά ίδια συμπεράσματα.
Ο καθένας που εμπορεύεται στήν αγορά επιδρά προσωρινά στίς τιμές, αλλά γιά κάθε αγοραστή, υπάρχει ένας πωλητής, έτσι ώστε ο λόγος που οι τιμές ανέβηκαν ήταν επειδή η καλλιέργεια / ανάπτυξη καί η κατανάλωση υπερέβησαν τήν ανάπτυξη καί τήν προμήθεια. Καί αν είχαμε συνεχίσει στήν εν λόγω πορεία, θά είχαμε ξεμείνει, καί αυτό προκάλεσεμία ανησυχία στήν αγορά καλαμποκιού φέτος τό καλοκαίρι. Τό Υπουργείο Γεωργίας τών ΗΠΑ προέβλεψε ότι η τιμή τής μετοχής τού καλαμποκιού θά έπεφτε στό χαμηλότερο επίπεδο τών τελευταίων 15 ετών… (Αυτό) λέει στους παραγωγούς νά παράγουν περισσότερο. Πρέπει νά είμαστε πολύ προσεκτικοί καί νά μήν αναμιγνυόμαστε στήν αγορά / εμπόριο, διαστρεβλώνοντας τά σήματα τών τιμών που αυτές οι αγορές παρέχουν στίς επιχειρήσεις που εξαρτώνται από αυτά (τά σήματα, πληροφορίες) γιά νάπρογραμματίσουν τήν παραγωγή τους ή νά σχεδιάσουν τήν κατανάλωσή τους, καί νά διασφαλίσουμε ότι έχουμε αυτή τήν επένδυση, η οποία είναι απαραίτητη γιά τήν βασική υποδομή τής παραγωγής μας.
Brouwer : Στήν μικρή πόλη Napoleon κοντά στό Σικάγο, ο πατέρας τού Bill καί οι δύο γιοι του σπέρνουν τήν ποικιλία δημητριακών μέ τήν οποία κερδοσκοπώ. Σιτάρι που δέν έχει ακόμη ωριμάσει, αλλά έχει ήδη πωληθεί.
Brouwer : Έχει ήδη πωληθεί αυτό τό σιτάρι;
Mark Wachtman, αγρότης : Μέρος αυτού, περίπου τό 20%.
Brouwer : Πώς;
Wachtman: Χρησιμοποίησα τό Chicago Board of Trade. Πήγα στόν Πίνακα γιά τό προσεχή Ιούλιο καί πούλησα 2 συμβάσεις.
Πέντε, έξι χρόνια πριν, μία τών 0,10 σεντ ταλάντευση στήν αγορά ήταν μία σημαντική κίνηση. Μία μέρα, τό 2009, υπήρξε μία ταλάντευση τών 0,50 σεντ καί τήν εντόπισαν σέ ένα συνταξιοδοτικό ταμείο εκπαιδευτικών στήν Γερμανία ή τήν Γαλλία. Είχαν επενδύσει πάνω από $ 1δισ. στήν αγορά σέ μία μέρα. Κάτι τέτοιο σέ κάνει νά σκέφτεσαι αν σέ συμφέρει νά πουλήσεις ή νά περιμένεις…
Έχουμε συνηθίσει στήν αστάθεια τών πραγμάτων. Η αστάθεια είναι ακριβώς όπως καί η βροχή που είχαμε σήμερα, είναι μέρος τής δουλειάς μας…
Μπορούμε νά κατανοήσουμε τόν καιρό, μπορούμε νά καταλάβουμε τι μάς κοστίζει μία καλλιέργεια, αλλά όταν εισάγουν μία νέα δύναμη στήν αγορά, εμείς δέν τήν καταλαβαίνουμε, καί νομίζω ότι όλοι μας αισθανόμαστε τίς επιπτώσεις της. Μπορώ μόνο ν’ αντιδρώ ακολουθώντας τήν πορεία που οι δυνάμεις τής αγοράς μού έχουν χαράξει.
Οι δυνάμεις είναι οι κερδοσκόποι, καί είναι η νέα θεμελιώδης αρχή στήν επιχείρησή μας ...
Brouwer : Εν τω μεταξύ, τό χαρτοφυλάκιο μου παίρνει μία άσχημη πτώση. Κυρίως επειδή δέν είχα ακολουθήσει τίς τελευταίες συμβουλές τού Ruud…
Newell : Δέν υπάρχει μέλλον. Νομίζω ότι αυτή είναι η ζωντανή ανησυχία αυτών τών νέων ...
Brouwer : Μπορείτε νά μάς πάτε σέ έναν από τούς κακούς;
Mark Newell: Υπάρχει ένα τέτοιο είδος; Επιτρέψτε μου νά τό σκεφτώ γιά λίγο ...
Brouwer : Μετά τό συνέδριο συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, υπάρχει ένα ιδιωτικό πάρτι, που χρηματοδοτείται από τό Chicago Board of Trade. Αυτό είναι τό πεδίο τών παικτών στό μαύρο κουτί. Καί είναι όλοι εδώ : οι μεγάλοι έμποροι σιτηρών – διαχειριστές κεφαλαίων τών επενδυτικών τραπεζών, καί τά χειρότερα είδη τών κερδοσκόπων. Αλλά ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι;
(Μετά από μερικές ημέρες)
Newell : Τίς τελευταίες 3 ημέρες, τηλεφώνησα σέ μερικούς από τούς μεγάλους παράγοντες που ξέρω στήν Goldman Sachs, JP Morgan, Barclays ... καί όλοι τους απάντησανότι πρέπει νά είμαι τρελός που σκέφτηκα ότι θά μιλούσαν στήν κάμερα ... καί, κατά μία έννοια, νά καταθέσουν κατά τών ιδίων καί τών εταιρειών τους.
Brouwer : Είμαι πραγματικά ένας άσχετος κερδοσκόπος. Ο αγρότης μου έδωσε μία συμβουλή : οι τιμές τού σίτου θά αυξηθούν. Έτσι έβαλα τό σύνολο τού κεφαλαίου μου στότούρμπο σίτου. Αλλά τιμωρήθηκα αυστηρά γιά τήν βουλιμία μου γιά τό κέρδος.
Στό τέλος τής αναζήτησης μου, κλείνω τό χαρτοφυλάκιό μου μέ απώλειες 31.07% - αυτό ισούται μέ €1.553. Καλύτερα ν’ αφήσω αυτό τό παιχνίδι στούς επαγγελματίες κερδοσκόπους…