Heujen

Uut 't zwad wier 't heuj estreujd met de gafel of de met de vorkjesschudder, met de mesjiene dus.At 't heuj in de spreide lag mos “et wéér heuj maken”, maor daor hielpen de boern beheurlek mét. Regelmaotig mos ‘t ewend worden. Dat was vrouwluuwark. Met de harke rechtstandig, zo'n halven meter van de spreide naor ow toe harken en ummetrekken, in rullekes. En dan most i-j van de zonne af wenden. Dus zo dat de zonne goed schen op 't vochtige heuj wat op de grond elaegen had. Dus in de loop van de dag verandern de richting van 't wenden.

Met de machine, de hark-keerder letten ze daor niet meer op en vuurn ze gewoon rond.

An 't ende van de middag begonnen ze 't heuj in te kidden umme 't te oppern. Eerst in smalle kiddekes en dan in kleine gresoppers, later in bredere kidden en in grotere oppers. De oppers wiern 's morgens weer estreujd. En at 't langer slecht dreigen te blieven en 't heuj was al aardig dreuge, dan wiern grote 'heuj-oppers' ezet. Later zetten ze et heuj dan wel op 'ruiters'. Een holten geraamte op dri-j peute of zogenaamde 'dakruiters'.

En at 't dan gin 'vast' weer was, wazze i'j d'r mooi drok met. Want dan mos elken dag 't heuj an 'n opper veur de nacht. En ’s morgens weer streujen.

At ‘t heuj dreuge was, wier 't in grote kidden bi-j mekare emaakt en eladen. Heuj laden was nog weer heel wat anders as garven rogge of haver. I-j kreggen zon groten plok op estokken met de lange ga-fel en dan mos i-j 't netjes laden op de wagen. Eerst de huuke te-gen de pöste en dan in 't midden vaste leggen. En dan zo aover de lengte van de wagen. Eerst de kanten en dan weer vaste leggen in 't midden. A'j hoger kwammen, was et peerd ow richtpunt. At 't peerd niet recht veur de wagen ston, ging 't fout. De kunst was natuurlek um de vracht lieke op de wagen te kriegen.

Was de vracht vol, dan ging 't touw d'r aover. 'T achtertouw had an weersende ’n lusse, en daor tussen ‘n blok met een katrolle. Dat häöken ze achter an weerskanten an een haok onder an de wagen en stokken et blok naor baoven. Dan häöken ze et veurtouw veur an ene kante an en et losse ende ging naor baoven. Dat de'j aover de katrolle en an de andere kante weer naor ondern. Daor sloegen ze 't touw um den les-ten haok um ‘t an te trekken. Op de vracht an stampen en et touw optrekken. En onder trokken ze 't dan án: "één, twee" en trek-ken, "één, twee" en trekken. En zo verschillende keern, en dan mos et maor goed waezen en wier et touw vast eknupt.

Dan wier de vracht nog af-eharkt, de losse plökke der met de harke afhalen, en dan ko’j naor huus vuurn.

Soms blef de lader op de vracht en dan kwam i-j op de weg een peerd met een vracht heuj tegen. Maor a’j goed kekken, zag i-j at de liene naor baoven ging.

A’j de vracht der niet lieke op hadden, ko’j de naregheid kriegen dat ‘e der onder weg afglee. En dan mos i-j echt helemaol van ni-js beginnen. En dan was ’t nog ’n kunst. Ens heb ik ’t met-emaakt. Nao ’t melken, in ’t Goor eladen, peerd onröstig van de vliegen en de vracht scheef op de wagen. Wi-j wisten ‘t, maor wat wi’j ? Wi-j wollen veur ’t donker thuus wae’n. Dus maor extra strak der op binden.

Tut zowat bi-j de Bombaeke ging ’t goed. Daor he’w em tegen de boom evuurd en ’t touw los-emaakt. De kop der af laoten vallen en met de rest, een schamel betjen, naor huus. De volgende morgen he’w wat der af was evallen, op-ehaald.

Thuus ging ’t wark weer wieter: van de wagen op de balken. Vrogger deur ’t balkensgat, dus de wagen op daele en later deur ’t loek baoven de nendeure.

Nog later hadden verschillende boern ‘n ‘heujgrieper’. Dat was een takel wiet baoven in de nok van de schure hieng en met een elektromotor warken. Dan most der wel een loek kommen helemaol baoven in de gaevel.

Vake zetten ze de vracht ’s aovens op daele met de nendeure los. En dan wier ‘e ’s morgens af-emaakt.

Bi-j een boer in Lintel lieten ze de leste vracht een waeke zo, met de losse nendeure, staon. Dan lek ’t of ze nog een hele waeke an ’t heujen waarn. Maor bi-j dén boer vielen ok de grootste mangels an ‘n hoek van ’t land van de kaore af.