Vừa qua, Viện Nghiên cứu và Phát triển vùng - Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) công bố đã phối hợp với Tập đoàn ABI (Nhật Bản) đưa vào sử dụng phòng thí nghiệm công nghệ CAS đã gây được tiếng vang lớn trong cả nước. Công nghệ CAS có thể bảo quản nông sản, thủy sản, thực phẩm tươi ngon đến 99% trong thời gian 10 năm. Đây là công nghệ đã được áp dụng rất hiệu quả tại nhiều doanh nghiệp chế biến và kinh doanh hải sản, nông sản, thịt gia súc, gia cầm và thực phẩm tại nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Nhật Bản, Hoa Kỳ, Canada, Mexico, Ireland, Anh, Hàn Quốc.

Với hy vọng việc ứng dụng công nghệ CAS tại Việt Nam sẽ góp phần vào công cuộc đổi mới lĩnh vực công nghệ sau thu hoạch tạo nên bước đột phá trong bảo quản hàng hóa, hải sản và nông sản nhiệt đới của Việt Nam nhằm tiến tới xuất khẩu cũng như phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới.

Để giúp nông dân, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông, thủy sản và thực phẩm ở khu vực phía Nam hiểu rõ hơn về công nghệ này, Techmart Công nghệ Thực phẩm 2013 đã phối hợp với Viện Nghiên cứu và Phát triển vùng - Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức buổi hội thảo giới thiệu “Công nghệ bảo quản nông sản, thực phẩm (CAS – Cells Alive System).

Đôi nét về công nghệ CAS:

CAS (Cells Alive System) hay "hệ thống tế bào còn sống” là công nghệ lạnh đông nhanh với chức năng CAS. CAS được sử dụng để bảo quản hải sản, nông sản và thực phẩm đạt được tiêu chí "Fresh CAS - tươi như CAS”. Nghĩa là các sản phẩm được bảo quản bằng công nghệ CAS sau một thời gian nhất định (từ 1 đến nhiều năm) sau rã đông vẫn giữ được độ tươi nguyên như vừa mới thu hoạch, giữ được cấu trúc mô - tế bào, màu sắc, hương vị, chất lượng sản phẩm.

Nguyên lý cơ bản của công nghệ CAS là sự kết hợp giữa quá trình lạnh đông nhanh (-30 đến - 60oC) và dao động từ trường (50 Hz đến 5 MHz). Sự khác biệt của công nghệ CAS với các công nghệ lạnh đông thông thường đó là sự cùng tác động của từ trường và quá trình lạnh đông nhanh đã làm cho nước (nước tự do và nước liên kết) trong tế bào sống đóng băng ở chỉ một số rất ít phân tử, nên không phá vỡ cấu trúc tế bào và cũng không làm biến tính các hợp chất sinh học (như protid, vitamin).

Chính điều đó và một số tác động khác của CAS đối với tế bào sống đã làm cho sản phẩm được bảo quản bằng công nghệ CAS giữ nguyên được chất lượng sau một thời gian dài (ít nhất 1 năm đến nhiều năm, tùy mục đích, như gạo có thể bảo quản được hơn 10 năm).

Nguyên lý làm lạnh đông nhanh với chức năng CAS (bản chất là từ trường) làm cho nước trong sản phẩm sẽ liên kết với nhau thành cụm nhỏ vài ba phân tử mà không đóng băng thành khối như lạnh đông thông thường. CAS không phá vỡ cấu trúc mô tế bào, không làm biến tính các hợp chất sinh học. Kết quả lạnh đông CAS là giữ được chất lượng sản phẩm tươi nguyên như ban đầu.

Đây là công nghệ tiên tiến bậc nhất về bảo quản hải sản, nông sản và thực phẩm trên thế giới do Tập đoàn ABI là chủ sở hữu độc quyền sáng chế, đã được công nhận tại 22 quốc gia, Liên minh châu Âu (EU) và bảo hộ trên toàn thế giới.

Các dạng thiết bị với công nghệ CAS:

- Thiết bị CAS.

- Trang bị thêm chức năng CAS.

- Máy lạnh đông với chức năng CAS (CAS freezer).

- Tủ bảo quản lạnh đông với chức năng giao động điều hòa.

- Kho bảo quản lạnh đông với chức năng giao động điều hòa.

Công nghệ CAS khi tích hợp với tủ đông lạnh có những ưu điểm sau:

- Không tan nhỏ giọt khi thực phẩm đông lạnh rã đông.

- Thiết lập giữ nước cho thực phẩm.

- Giữ được độ ngon.

- Giữ được amino axit.

- Giữ được độ tươi và hương vị ban đầu.

- Giữ được màu của thực phẩm.

- Không bị ôxy hóa.

- Hạn chế sự biến chất protein.

Minh họa hệ thống CAS làm lạnh đông nước và chất màu:

Thiết bị làm lạnh đông nhanh có kết hợp với hệ thống CAS đã làm lạnh đông hỗn hợp nước và các chất màu một cách đồng đều.

Thiết bị làm lạnh đông nhanh không kết hợp với hệ thống CAS nên khi làm lạnh đông hỗn hợp nước và chất màu bị đóng băng thành 2 phần riêng rẽ.

Ứng dụng để bảo quản vải thiều Lục Ngạn-Bắc Giang

Sản lượng lớn, chất lượng tốt song khâu bảo quản và tiêu thụ quả tươi vẫn đang là một thách thức đối với người trồng vải. Việc tìm kiếm, ứng dụng công nghệ bảo quản sẽ mở ra cơ hội cho vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang) thâm nhập các thị trường "khó tính”, tăng giá trị và hiệu quả kinh tế.

Ông Nguyễn Đức Kiên, Giám đốc Sở KH&CN cho biết, mùa vải thiều năm 2013, Sở đã phối hợp với Viện Nghiên cứu và phát triển vùng (Bộ KH&CN) nghiên cứu, áp dụng công nghệ CAS vào bảo quản quả vải tươi. Kết quả ban đầu cho thấy, vải thiều có thể bảo quản được hơn 1 năm với chất lượng tốt. Nằm trong chương trình phối hợp của UBND tỉnh với Bộ KH&CN, bước thử nghiệm tiếp tục được thực hiện trong vụ vải thiều năm 2014. Ngày 20-6 vừa qua, 20 tấn vải thiều Lục Ngạn bảo quản bằng CAS thành công đã được xuất sang Nhật Bản.

Ông Kiên cũng cho biết, phía Nhật Bản và Bộ KH&CN sẵn sàng chuyển giao công nghệ này cho tỉnh, chậm nhất là vào năm 2015. Đây là cơ hội, cũng là thách thức cho vải thiều Bắc Giang bởi tiêu chuẩn quả vải vào các thị trường Nhật, Âu, Mỹ phải bảo đảm sạch từ giống, chăm sóc, thu hái, bảo quản. Để ứng dụng công nghệ hiện đại này một cách rộng rãi, hiệu quả thì cần sự vào cuộc của chính quyền, các cơ quan chuyên môn và doanh nghiệp để có đủ nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất và đặc biệt cần áp dụng quy trình chuẩn về an toàn sinh học trong sản xuất.

Theo PGS.TS Lê Tất Khương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và phát triển vùng (Bộ KH&CN) thì để đáp ứng tiêu chuẩn thu mua phục vụ bảo quản bằng CAS, vườn vải thiều của các hộ gia đình thuộc xã Hồng Giang (Lục Ngạn) phải bảo đảm sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Bởi khi sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, quả vải chín đều, có màu đỏ tươi, cùi dày, hạt nhỏ, ít sâu bệnh, Việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật phải đúng quy trình…

Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật trong vườn vải, kể cả thuốc diệt cỏ từ nơi khác bay vào vườn thì vườn vải đó cũng không được thu mua nữa. Viện đang cử 2 cán bộ tạm trú tại xã Hồng Giang để phụ trách công tác thu mua. Mỗi ngày, thu mua gần 1 tấn vải thiều để bảo quản theo công nghệ CAS Nhật Bản, giá thu mua là giá cao nhất ngoài thị trường. Vải thiều thu mua từ hộ nào sẽ được đựng riêng trong các khay có ghi rõ ngày thu hoạch, họ tên, địa chỉ chủ vườn để tiện theo dõi. Tại xã Hồng Giang hiện có 8 hộ được Viện lựa chọn thu mua vải thiều.

Nguồn: Hoahocngaynay.com