20
De manier van restaureren
Gezien de leeftijd van de molen en het grote aantal aan authentieke onderdelen in de molen is gekozen voor een minder gangbare manier van restaureren.
Het bovenhuis heeft zijn laatste opknapbeurt gekregen in 1969 hierbij zijn kleine herstellingen uitgevoerd. Grote restauraties hebben plaatsgevonden in 1805 en 1905. Daarbij zijn in het bovenhuis vele vitale balken vervangen en elders in de molen hergebruikt. Ook de ondertoren heeft herstelwerk moeten doorstaan maar in veel mindere mate. Veel van deze herstellingen zijn nog waarneembaar in de molen, zoals de opgehoogde molenvloer, het aanscherven van de hoekstijlen, het plaatsen van blauwe stenen onder de schaarstijlen, plaatselijke vervangingen van de taflementstukken, enz.
Ondanks dat er aan het bovenhuis meerdere reparaties zijn uitgevoerd aan daklijsten, kap, steenlijsten, kleedhout, de koppelbalk, ijzeren windpeluw, ijzeren neuten met glijring, staart en er een tweede steenbalk is geplaatst, hebben zeer veel onderdelen een ver verleden. Dit is goed op te maken uit de diverse merktekens die in de molen zijn terug te vinden. Om alles zo origineel mogelijk te houden en in de toekomst demontabel te houden is de keuze gemaakt om zo weinig mogelijk met kunststoffen te gaan restaureren of tot rigoureuze vervangingen over te gaan. Alle onderdelen van de molen worden daarom afzonderlijk gedocumenteerd en gerestaureerd daar waar dit mogelijk is. Dit kan in houden, dat hier en daar de pasvorm geweld aangedaan wordt en dat deze restauratievorm een duurdere optie is. Alle deelnemende partijen waren het er over eens om deze methode toe te passen op de Oostmolen en pilot voor andere molenrestauraties te laten zijn.
De bijzondere manier van restaureren op deze wijze heeft ook zijn nadelen. Door het aanmetselen van de veldmuren en het weer “inknijpen” van de torenconstructie veranderen de maten van de molenconstructie en herstelt de oorspronkelijke maatvoering zich weer. De buitenmaten van de rietsporen, de potdekseling, de ramen en de deuren passen daardoor niet meer precies op hun oude plaats. Zij zijn op een aangepaste wijze terug gerestaureerd. Ook het rietdek is niet terug te restaureren in haar oude vorm die we gewend waren en het aanzicht van de molen is er iets anders uit komen te zien. Door het inknijpen en het horizontaal zetten van de molenconstructie is het terug plaatsen van het woongedeelte in de molen een probleem apart geworden. Zij kon niet meer zonder aanpassingen worden teruggeplaatst. Ook de vloerbelasting diende naar de eisen van deze tijd te worden aangepast. De oude balkenlaag van de vloer lag min of meer los en stond niet gefixeerd op de smalle strook van de wielbak door middel van staande delen van oude houten roededelen. De balkenlaag onder de vloer was slecht en uit de veldmuren geraakt. Hier en daar waren deze liggers door losse ijsselstenen en staande balkjes ondersteund. De hoogte van de keldervloer is een 70 tal centimeters gezakt en de veldmuur ten NW van de molen een 35 centimeters opgehoogd.