Aynı Bilgisayara Windows ve Pardus Kurulması

Ön bilgiler

Soru: Aynı bilgisayara iki işletim sistemi kurabilir miyim? Aynı bilgisayara Windows ve Pardus kurmam halinde işletim sistemleri arasında nasıl geçiş yapacağım? Windows'u ya da Pardus'u açmak istediğimde bunu nasıl yapacağım? Cevap: Sabit diskinizin boyutu el verdiği müddetçe iki ve hatta daha fazla sayıda işletim sistemi kurmanız mümkündür. Bilgisayarınıza Windows ve Pardus kurmanız halinde, bilgisayarı her açtığınızda (ya da yeniden başlattığınızda) GRUB adı verilen bir önyükleme programı sizi karşılayacak ve bilgisayarı hangi işletim sistemi ile açmak istediğinizi soracaktır.

Soru: Bilgisayarımı Pardus ile açtığımda Windows disk bölümlerindeki belgelerime ulaşabilecek miyim? Ya da tersi durumda ?

Cevap: Pardus üzerinden, Windows biçimli (NTFS, FAT32 gibi) tüm disk bölümlerine doğrudan erişebilirsiniz (okuyup yazabilir, kayıt yapabilirsiniz). Windows üzerinden, Pardus biçimli (Ext4, Ext3 gibi) disk bölümlerine erişmek ise ancak Windows'a ek programlar kurarak mümkün olabilmektedir. Zira Windows, Ext biçimli disk bölümlerini okuyabilme yeteneğine sahip değildir. Aslına bakarsanız aşağıda bahsettiğimiz gibi Windows ve Pardus için NTFS biçimli ortak bir belge alanı oluşturduğunuzda bu bölüme ulaşmak için herhangi bir ek program kullanmanıza gerek kalmayacaktır. Bu durumda Windows üzerinden erişemediğiniz tek şey Pardus'un sistem dosyalarının bulunduğu disk bölümü olacaktır, bu de önemli bir eksiklik olmasa gerek.

Soru: Bilgisayarım iki işletim sistemini birden kaldırabilecek mi?

Cevap: Bilgisayarınızda bir ya da birden fazla sayıda işletim sisteminin kurulu olması bilgisayarın çalışma kapasitesini etkilemez. Çünkü, kurulan işletim sistemleri aynı anda çalışmayacakları (*) için Pardus'un veya Windows'un tekil olarak ihtiyaç duyduğu bellek, ekran kartı, işlemci vb. gereksinimlerinden daha güçlü bir sisteme gerek yoktur. Bu yüzden bilgisayarınız tek başına Windows'u ve tek başına Pardus'u kaldırabiliyorsa her iki işletim sistemini de kurabilirsiniz. Bu durumu sınırlayan tek faktör sabit diskin kapasitesidir. Örneğin 40 GB boyutundaki oldukça küçük bir sabit diske bile iki işletim sistemi kurabilirsiniz.

(*) VirtualBox ve benzeri sanallaştırma programları vasıtasıyla farklı bir kurulum gerçekleştirilerek iki veya daha çok işletim sisteminin aynı anda çalıştırabilmesi de mümkündür. İşte bu durumda Pardus'un ihtiyaç duyduğu bellek miktarına ek olarak diğer işletim sistemlerinin ihtiyaç duyduğu bellek miktarı kadar ek belleğe sahip olmanız gerekir.

Sabit diskte Pardus'a ayrılabilecek bir bölüm var mı ?

Sabit diskiniz birden fazla sayıda bölüme ayrılmış ise;

Windows kurulu bilgisayarınızın sabit diski C, D, E birden fazla sayıda bölüme ayrılmış durumda ise bu bölümlerden birine (elbette Windows'un kurulu olmadığı ve içinde belgelerinizin bulunmadığı boş bir bölüme) Pardus’u kurabilirsiniz. Pardus’un kurulacağı disk bölümünün boyutu en az 4 GB olmak zorundadır. Pardus’a sonradan kurmak isteyebileceğiniz oyunları, programları da düşünerek 10-15 GB’lik bir alana ihtiyacınız olabileceğini de göz ardı etmemelisiniz.

Halihazırda Pardus’a ayırabileceğiniz böyle bir disk bölümünüz var ise, o diskte bulunan tüm belgelerinizi yedekleyip boşalttıktan sonra Pardus kurulumuna geçebilirsiniz. Pardus'un kurulacağı disk bölümü kurulum esnasında otomatikman biçimlendirilecek ve dolayısıyla o disk bölümünde yer alan tüm dosyalar silinecektir.

Pardus'a ayırabileceğiniz bir disk bölümü yok ise;

Eğer bilgisayarınızda Windows'un kurulu olduğu C disk bölümü dışında uygun ayrı bir disk bölümü yok ise C disk bölümünü küçültmek suretiyle yeni bir disk bölümü oluşturabilirsiniz.

Windows'a zarar vermeden mevcut bir disk bölümünü küçülterek iki parçaya ayırmak için Windows Vista ya da Windows7'nin "Bilgisayar Yönetimi" aracını kullanabilirsiniz ya da Pardus kurulumu sırasında Pardus'un sunacağı disk bölümlendirme seçenekleri yardımıyla gerçekleştirebilirsiniz. Bu işlemi Windows ortamında gerçekleştirmeniz kolaylık açısından tavsiye edilir.

Windows Vista ve Windows 7'de Windows'a zarar vermeden yeni bir disk bölümü oluşturmak için Windows'un Başlat menüsünde arama kutucuğuna bilgisayar yönetimi yazarak Bilgisayar Yönetimi 'ni açın. Açılan pencerede sol taraftan Depolama > Disk Yönetimi yolunu izleyin. Küçültülerek iki parçaya ayırlacak disk bölümüne sağ tıklayıp "Birimi Küçült" seçeneğini kullanın.

Sıfırdan bir disk yapısı oluşturup Windows ve Pardus kurmak isterseniz

Bilgisayarınzda Windows ve Pardus kullanmak isteyorsanız, tüm sabit diski silip kendi ihtiyaçlarınız doğultusunda sıfırdan bir disk yapısı oluşturmayı da tercih edebilirsiniz. Tüm sabit diski silip yeni bir Windows kurulumu ve sorasında Pardus kurulumunu gerçekleştirmek yukarıda anlatılan yöntemlere göre biraz uğraştırabilir ancak bu şekilde sabit disk bölümlerini istediğiniz biçimde parçalara bölüp her birinin kapasitesinin ne olacağını tam olarak belirleyebilirsiniz. Tüm diski silmeniz halinde Windows'u yeniden kurabilmek için elinizde elbette bir Windows CD/DVD'si bulunması gerekecektir

Uyarı: Eğer bir dizüstü blgisayar kullanıyorsanız muhtemelen sabit diskinizin bir bölümü geri yükleme (recovery) dosyaları için ayrılmıştır. Bu yüzden dizüstü bilgisayar kullanıcıları tüm sabit diski kesinlikle silmemelidir, aksi taktirde hem Windows silinecek hem de Winows'un geri yükleme dosyaları silineceğinden yeniden kurulumu mümkün olmayacaktır.

Tüm sabit diski silmeye karar verdiyeseniz bu işlemi Windows kurulumuna başlarken (Windows CD/DVD'si aracılığıyla) gerçekleştirebilirsiniz.

Not: Pardus DVD'si aracılığıyla tüm diski silerseniz Pardus ve sonrasında Windows kurulumundan sonra ek bir iş yaparak Grub önyükleme yazılımını onarmanız gerekecektir. Bu ek işleme gerek kalmaması için herzaman için öncelikle Windows'u kurmanız sonrasında da Pardus'u kurmanız tavsye edilir. Bu yüzden tüm sabit diski silme işlemini de Pardus DVD'si ile değil Windows CD/DVD'si aracılığıyla yapmanız tavsiye edilir.

Windows CD/DVD'si aracılığıyla sabit diski silip yeni bir disk yapısı oluşturup Windows'u kurmak ve sonrasında da Pardus'u kurmak için sırasıyla aşağıdaki adımları takip ediniz.

1. Sabit diskin silinmesi

    • İşe koyulmadan önce sabit diskinizdeki tüm belgelerinizi harici bir ortama yedekleyin.
    • Bilgisayarın, CD/DVD'den açılabilmesi için, gerekiyorsa BIOS ayarlamasını yapın. BIOS ayarları konusunda yeterli bilgiye sahip değilseniz Kurulum öncesi BIOS ayarları belgesine bakınız.
    • Windows CD/DVD'si ile sistemi açtıktan sonra tüm disk bölümlerinizi silip tek bir parça haline getirin (Yukarıda da belirttiğimiz gibi eğer bilgisayarınızda bir Recovery bölümü varsa bu bölümü kesinlikle silmeyin).

2. Sabit diskin bölümlere ayrılıp Windows'un kurulması

Önceki aşamada Windows CD/DVD'si yardımıyla silip tek bir parça haline getirdiğimiz sabit diskimizi Windows CD/DVD'si yardımıyla ihtiyaçlarımız doğrultusunda parçalara böleceğiz. Elbette herkes kendi gereksinimleri doğrultusunda farklı bir disk yapısı belirleyip uygulayabilir. Burada örnek olarak, aşağıdaki gibi üç parçaya ayrılacak bir disk yapısı oluşturacağız.

Örnek bir sabit disk yapısı

    • (a) Windows’u kuracağımız bölüm: Bu bölümü, Windows Vista ya da Windows 7 için en az 50 GB, Windows XP için en az 15 GB boyutunda ayarlanamanız önerilebilir.
    • (b) Belgeler bölümü: Belge, resim, müzik vb. dosyalarımızı yerleştirmeyi öngördüğümüz bölümdür. Bu bölümü sonraki aşamalarda NTFS olarak biçimlendireceğiz. Bu sayede hem Windows'u kullanırken hem de Pardus'u kullanırken bu disk bölümüne serbest bir şekilde erişebileceğiz.
    • (c) Pardus‘u kuracağımız bölüm: Bu bölümün minimum 4 GB olabilir ancak Pardus' sonrada kurabileceğiniz programları oyunlar vb. göz önüne alarak en az 10 - 15 GB lık bir yer ayırmanızda fayda vardır.

Disk bölümlendirme işlemlerinde oluşturulan disk bölümlerinin boyutları Megabayt (MB) cinsinden girilir. 1 GB = 1024 MB'dır. Oluşturacağınız bir disk bölümüne örneğin 30 GB'lık yer bir alan ayırmak istiyorsanız yaklaşık olarak 30000 değerini girebilirsiniz.

Sabit diskinizi Windows CD/DVD’si yardımıyla yukarıdaki gibi, biçimlendirilmemiş üç parçaya (veya ihtiyaçlarınız doğrultusunda daha fazla parçaya) ayırın. Sonra (a) olarak ifade ettiğimiz alanı NTFS olarak biçimlendirip Windows kurulumuna başlayın (diğer disk bölümlerini biçimlendirmeden bırakmamızın nedeni: Windows CD/DVD’si ile bir diski biçimlendirdiğinizde otomatik olarak Windows'un o disk bölümüne kuruluyor olmasından dolayıdır).

Kurulumu tamamladıktan sonra Windows masaüstünü açın, “Bilgisayarım” simgesine çift tıklayıp açtığınızda bazı disk bölümlerinizin listede yer almadığını göreceksiniz. Biz önceki aşamada Belgeler için oluşturduğumuz disk bölümünü henüz biçimelendirmediğimiz için bu disk bölümünün “Bilgisayarım” dizini içinde görünmemesi normaldir.

Belgeler için ayırdığımız disk bölümünü kullanabilmek için biçimlendirmemiz gerekecektir. Bunun için Windows'un "Bilgisayar Yönetimi" aracını açın (Bu aracı açmak için Windows Vista ve 7'de başlat menüsündeki arama kutucuğuna bilgisayar yönetimi yazabilirsiniz, Windows XP'de ise Denetim Masası üzerinden ulaşabilirsiniz).

Bilgiayar Yönetimi penceresinde solda yer alan Disk Yönetimi düğmesine basın. Burada bilgiayarınızdaki tüm sabit disk bölümlerile listelenecektir. Burada belgeler için oluşturuduğunuz disk bölümünün adının geeçtiği satıra sağ tıklayın (bu bölüm varsayılan olarak “Yerel Disk: D” şeklinde görüntülenebilir), açılan menüde yer alan Biçimlendir tuşuna basın, dosya sistemi olarak NTFS’yi seçip Başlat tuşuna basarak biçimlendirin.

3. Pardus’un kurulması

Sıfırdan bir disk yapısı oluşturup Windows'u krduktan sonra Pardus kurulumuna geçebiliriz nihayet... Pardus nasıl kurulacağı Pardus 2011 kurulumu sayfasında anlatılmıştır. Biz burada sadece sabit disk bölümlendirme ile ilgili kısma değineceğiz.

Pardus kurulurken disk bölümlendirme ile ilgili olarak, ilk önce alttaki görüntüyle karşılaşacaksınız.

Önceki aşamalarda Pardus için bir disk bölümü oluşturuduğumuz için burada "Boş Alanı Kullan" seçeneğini ya da "Kendi Düzenini Yarat" seçeneğini kullanarak Pardus'u bu disk bölümüne kurabiliriz.

Eğer elle bölümlendirmeyi seçerseniz, detaylı ayarların yapılabileceği, biraz karışık gelebilecek alttaki gibi bir ekranla karşılaşırsınız.

Elle bölümlendirme ekranını açtığınızda solda, Windows’un C, D, ... disk bölümleri C , D harfleri ile karşınıza gelmeyecektir! Burada tüm disk bölümlerinin boyutları, dosya sistemleri hakkında bilgiler verilecektir, siz bu bilgilere bakarak hangisinin C hangisinin D olduğunu anlayabilirsiniz.

Pardus'u kuracağınız disk bölümünü sol taraftan seçtikten sonra "Oluştur" ve "Düzenle" düğmelerini kullanarak bu bölümü, Pardus sistem dosyaları tarafından kullanılacak şekilde ayarlayın. Pardus sistem dosyaları tarafından kullanılacak bölüm için resimde "Kullan:" yazan yere / işareti bırakılmalıdır (bu işaret, kök dizin anlamındadır ve Linux dosya sistemi hiyerarşisi ile ilgilidir...)

Eğer burada bir hata yaptığınızı düşünürseniz "Sıfırla" diyerek diskiniz üzerinde hiçbir değişiklik yapılmadan önceki tabloya geri dönebileceğinizi unutmayınız.

Daha önceden Pardus'a ayırdığımız (yani (c) olarak tabir ettiğimiz) disk bölümünü burada elle bölümlendirme seçenekleri yardıımıyla; sistem dosyaları, kullanıcı dosyaları, takas alanı gibi bölümlere ayırmak mümkündür. Bu seçeneklerin ayrıntılarına gelecek olursak:

    • Sistem dosyaları: Pardus sistem dosyalarının yani Pardus'un kurulacağı bir bölüm anlamındadır, oluşturulması zorunludur. Daha önceden de belirttiğimiz gibi bu bölüm en az 4 GB büyüklüğünde olabilir. Pardus'a sonradan kurmayı isteyeceğiniz programları, oyunları da göz önüne alarak 10 - 15 GB’lık bir alan ayırmanız ilerde sıkıntı çekmenizi önleyecektir. Pardus'un kurulacağı disk bölümü YALI tarafından öntanımlı olarak EXT4 dosya sistemi ile biçimlendirilir.
    • Kullanıcı dosyaları bölümü: Bu bölümü oluşturmanız halinde Pardus kullanıcı ev dizini dosyalarınız, Pardus sistem dosyalarının kurulacağı disk bölümünden ayrı olacak ve bu disk bölümüne yerleştirilecektir. Ancak daha önceden, belgelerimizi depolamak için NTFS biçimli bir disk bölümü oluşturduğumuz için burada ayrı bir kullancı bölümü oluşturmamız gereksiz olacaktır. Ayrıca ileride Pardus'un yeniden kurulması gibi ihtiyaçlar ortaya çıktığında bu disk bölümü sorun teşkil edebileceğinden bu bölümü hiç oluşturmamanız önerilebilir.
    • Takas alanı bölümü Bu bölüm ise belleği (RAM) düşük olan bilgisayarların, belleğinin yetersiz kaldığı durumlarda bu disk bölümüne başvurarak açığı kapatmasını amaçlayan bir bölümdür. Eğer fiziksel belleğinizin gündelik kullanımınız için yeterli olduğunu düşünüyorsanız takas alanını oluşturmamayı tercih edebilirsiniz. Ancak burada bilmeniz gereken bir husus daha var; Pardus'un kış uykusuna (disk kullanarak askıya alma) yatmasını istiyorsanız takas alanı kullanmanız gerekmektedir. Takas alanı olmadığında bu özellik devre dışı kalacaktır. Takas alanının miktarı için mevcut belleğin 2 ila 4 katı kadar (MB) bir takas alanının oluşturulması tavsiye edilmektedir, örneğin belleğiniz 1 GB ise 2-4 GB kadar bir takas alanı oluşturabilirsiniz. Takas alanı için daha büyük boyutta bir alan ayırmanızın performans açısından bir faydası yoktur.

Disk bölümlerini belirleme işlemlerini tamaladıktan sonra artık kurulum öncesindeki son aşamaya geçiyoruz. İleri düğmesine tıkladığınızda alttaki gibi bir pencere ile karşılaşacaksınız.

Burada önyükleyici yazılımın nereye kurulacağı belirlenmektedir. Önyükleyici yazılımı (GRUB) sayesinde bilgisayarın açılışına bir menü eklenir ve bu menü üzerinden istenildiği zaman Windows'a ya da Pardus'a geçilebilir.

Bu aşamada üstteki seçenek olan Öntanımlı ayarlar seçeneğini kullanmanız tavsiye edilir. Eğer GRUB adı verilen önyükleme yazılımı doğru yere kurulmazsa, Pardus kurulumundan sonra bilgisayarınızda sanki Pardus yokmuş gibi doğrudan doğruya Windows açılacaktır. Bu gibi durumlarda sorunu düzeltmek için Pardus'u yeniden kurmanıza gerek yoktur. Bu sayfada anlatıldığı gibi Pardus DVD'si (ya da USB belleği) yardımıyla GRUB'u yeniden yükleyebilirsiniz.

Önemli bilgiler

    • Windows ve Pardus yüklü bir bilgisayarda Windows'u kaldırıp yeniden kurmanız halinde GRUB isimli önyükleme yazılımını onarmanız gerekecektir. Çünkü Windows'un yeniden kurulması halinde, diskin MBR adı verilen özel bölümünde yer alan GRUB önyükleme yazılımı Windows tarafından otomatikman silinecektir. Dolayısıyla bilgisayarı açtığınızda karşınıza işletim sistemi seçme ekranı gelmeyecek, sanki bilgisayarınızda Pardus kurulu değilmiş gibi doğrudan doğruya Windows açılacaktır. Bu gibi durumlarda Grub’u kurtarmak sayfasında anlatıldığı GRUB önyükleyicisini onararak sorunu çözebilirsiniz.
    • Elektrik kesintisi vb. bir sebeple Windows'u düzgün kapatmadığınız bir oturumdan sonra, Pardus'u açıp NTFS dosya biçimli disk bölümlerine erişmek istediğinizde erişimi engelleyen bir hata iletisi ile karşılaşmanız normaldir. Bu gibi durumlarda Windows'u açıp normal bir şekilde kapattığınızda sorun ortadan kalkacaktır.
    • Windows'un kurulu olduğu disk bölümünde Windows'un önemli sistem dosyalarının tutulduğu System Volume Information isimli bir klasör vardır. Bu klasörü varsayılan olarak Windows gezgini üzerinden göremezsiniz. Pardus üzerinden (örneğin örneğin /mnt/sda1/ yolu üzerinde) görebileceğiniz bu klasörü sakın silmeyiniz, aksi halde Windows uçacaktır.