7.3.2.6. Atomske, molekulske i jonske kristalne rešetke

Na sobnoj temperaturi supstance mogu biti u čvrstom, tečnom i gasovitom agregatnom stanju.

Gasovite supstance mogu biti izgrađene od atoma (npr. plemenitili gasovi) ili molekula (npr. kiseonik, vodonik, hlor), a tečne od molekula (osim žive koja sadrži atome). Supstance koje su na sobnoj temperaturi čvrstog agregatnog stanja mogu biti amorfne (npr.sumpor) i kristalne (npr. plavi kamen). Amorfne supstance imaju neuređenu strukturu, a kristalne supstance imaju uređenu strukturu.

Kristalne rešetke mogu biti: molekulske, atomske i jonske. Podela se vrši na osnovu vrste čestica od kojih se sastoji kristalna rešetka i prirode sila koje deluju između čestica.

Molekulska kristalna rešetka – sadrže molekule elemenata ili jedinjenja između kojih postoje privlačne sile, a molekuli su pravilno raspoređeni u prostoru (npr. jod, sumpor, led, šećer...).

Atomska kristalna rešetka – gradivni elementi su atomi koji su međusobno povezani kovalentnom vezom (npr. ugljenik – grafit i dijamant i metali (osim žive).

U strukturi dijamanta se svaki ugljenikov atom nalazi u centru pravilnog tetraedra na čijem se vrhovima nalaze ugljenikovi atomi.

U kristalu grafita, ugljenikovi atomi su raspoređeni u uglovima pravilnih šestougaonika i čine više ravni; veze su slabije nego kod dijamanta. Grafit je mekan, siv, a dijamant je tvrd i bezbojan.

Jonska kristalna rešetka – sadrže kao osnovne čestice suprotno naelektrisane jone koji se međusobno privlače jakim silama (npr. kuhinjska so). Zbog prisustva tih sila su sve supstance sa jonskim vezama u čvrstom agregatnom stanju i imaju više temperature topljenja i ključanja nego jedinjenja sa kovalentnom vezom.

Na sledećem snimku se vidi da se šećer topi na nižoj temperature od kuhinjske soli.