Những ranh giới cần thiết trong hôn nhân

Những ranh giới cần thiết trong hôn nhân

“Quyết chẳng có điều sợ hãi trong sự yêu thương, nhưng sự yêu thương trọn vẹn thì cất bỏ sự sợ hãi; vì sự sợ hãi có hình phạt, và kẻ đã sợ hãi thì không được trọn vẹn trong sự yêu thương.”IGi 4:18

Tiến Sĩ Tâm lý Cơ Đốc Henry Cloud trong quyển sách “Boundaries in Marriage” (Những ranh giới trong hôn nhân) khẳng định rằng:“God designed marriage to be a place not only of love, but of growth”(page 40) tạm dịch:“Chúa tạo hôn nhân là một nơi không chỉ của tình yêu mà còn của sự lớn lên”

Rất nhiều cặp vợ chồng chỉ vun quén phần thứ nhất là “tình yêu”mà không để ý đến phần thứ nhì là “lớn lên”.

Lời Chúa dạy: “Hãy tấn tới trong ân điển và sự thông biết Chúa”(II Peter3:18a)

Hôn nhân là nơi tốt nhất để giúp vợ chồng lớn lên trong sự sự thông biết Chúa và sống theo lời Chúa.

Để giúp nhau lớn lên, vợ chồng cần học biết và áp dụng những ranh giới cần thiết trong hôn nhân.

Ranh giới trong hôn nhân là gì?

Hiểu cách đơn giản nhất, ranh giới trong hôn nhân chính là đường ranh cho biết phần nào thuộc về ai. Ranh giới giúp vợ chồng xác định phần trách nhiệm của mỗi người. Trách nhiệm dẫn đến hành động. Khi có vấn đề xảy ra giữa vợ chồng, mỗi người có trách nhiệm về những điều sau đây của chính mình:

quan điểm, cảm xúc, thái độ, sự lựa chọn, giới hạn, lòng mong muốn, ý nghĩ, giá trị, khả năng, tình yêu.

Chúa tạo dựng mỗi chúng ta có sự tự do. Ngài cho chúng ta chịu trách nhiệm về sự tự do chọn cách sống của mình. Điều nầy không chỉ áp dụng trong cuộc sống mà ngay trong hôn nhân. Khi vợ hay chồng không sử dụng đúng sự tự do Chúa cho hoặc không nhận trách nhiệm về hành động của mình, đó là lúc nan đề xảy ra.

Tầm quan trọng của ranh giới trong hôn nhân

1.Bảo vệ hôn nhân: Ranh giới sẽ giúp đẩy những điều không tốt ra khỏi và đưa những điều tốt vào hôn nhân.

(thí dụ: Nếu vợ tiếp tục thói quen tiêu xài cách phí phạm, chồng sẽ hủy bỏ những thẻ tín dụng, không tạo cơ hội cho vợ nuôi dưỡng khuyết điểm)

2.Tự chủ: Ranh giới không phải là những điều luật mình đặt ra cho người phối ngẫu nhưng cho chính mình.

(thí dụ: nếu chồng thường nói xấu vợ trước mặt họ hàng, vợ quyết định sẽ không đi với chồng trong những buổi họp mặt sắp tới của gia đình)

Những phạm vi cụ thể của ranh giới trong hôn nhân

1.Lời nói: Lời nói bày tỏ chính mình là ai, điều mình tin, điều mình muốn và điều gì mình không muốn. Sau đây là vài lời tiêu biểu thường dùng trong ranh giới hôn nhân:

- Không, anh không muốn làm điều nầy

- Không, em sẽ không tham dự vào việc đó

- Vâng, em muốn làm chuyện nầy

- Anh sẽ nói hoặc anh sẽ làm điều đó

- Em thích cách nầy

- Anh không thích như thế

2. Tin cậy: Tin cậy là điều hết sức quan trọng trong hạnh phúc hôn nhân. Để giữ sự tin cậy cho nhau, vợ chồng cần:

- không nói dối nhau

- không lừa dối, phản bội nhau

- không che đây, dấu diếm nhau

- yêu thương nhau

- có lòng nhân từ với nhau

- tha thứ nhau

Tình yêu phải được xây dựng trên sự chân chật. Kinh Thánh dạy:

“Mỗi người trong anh em phải chừa sự nói dối, hãy nói thật với kẻ lân cận mình, vì chúng ta là chi thể cho nhau”(Êphêsô 4:25)

3. Hậu quả: Hậu quả là ranh giới rất cần thiết trong việc xây dựng hạnh phúc hôn nhân và giúp nhau lớn lên trong đức tin, như lời Chúa dạy:“Đức Chúa Trời chẳng chịu khinh dễ đâu, hễ ai gieo giống chi lại gặt giống nấy”(Galati 6:7). Sau đây là vài ví dụ về hậu quả cần nhận lãnh:

- dùng bữa trước, khi người phối ngẫu về trễ quá nhiều lần

- ngưng cuộc đối thoại khi người phối ngẫu nói những lời xúc phạm và tổn thương mình

- huỷ bỏ các thẻ tín dụng

- không đồng tình, che dấu hay tiếp tay cho người phối ngẫu tiếp tục làm điều sai.

4. Khoảng cách trong tình cảm: Trong thực tế có một số người phối ngẫu không muốn thay đổi cách nói hay đối xử dù biết mình làm tổn thương người kia. Trong trường hợp nầy, đây là những lời nói thích hợp:

- Em yêu anh, nhưng em không thể tin những lời anh nói. Em không thể cảm thấy gần gũi với anh cho đến khi chuyện nầy được giải quyết.

- Khi em cư xử dịu dàng và ngọt ngào, chúng ta sẽ có sự thân mật, gần gũi trở lại

- Nếu anh không dùng những lời chê trách và bằng lòng lắng nghe với tinh thần cảm thông, em sẽ cảm thấy tin cậy đủ để tiếp tục chia xẻ những suy nghĩ và cảm xúc của em cho anh.

- Anh cảm thấy không thể nói cho em nghe những cảm xúc sâu xa của anh nếu em cằn nhằn và oán trách anh sau khi nghe những điều đó.

5.Khoảng cách về không gian: Có những tổn thương cần được nhận ra, lúc đó, cần một khoảng cách về không gian để có thời gian chữa lành, thời gian để học thêm điều mới. Trong vài trường hợp nghiêm trọng, khoảng cách về không gian cần thực hiện, thí dụ:

- rời khỏi cuộc cải lẫy

- tạm thời cách xa nhau để suy nghĩ lại mọi việc

-dọn ra để chữa trị (nghiện ngập)

- tách riêng để tránh sự tổn thương về thân xác(bị đánh đập)

Lời Chúa dạy: “ Người khôn khéo thấy trước sự tai hại, bàn lo ẩn núp mình. Còn kẻ ngu muội cứ đi qua và phải mang lấy tai vạ”(Châm Ngôn 27:12)

6. Người khác:Chúa luôn cung cấp những người chung quanh để giúp chúng ta lúc có cần.

-dùng người thứ ba giúp giải quyết sự xung đột giữa vợ chồng

-dùng người thứ ba giúp bảo vệ và hỗ trợ mình

-dùng một nhóm nhỏ để giúp chữa lành và thêm sức cho mình

-dùng người khác hướng dẫn mình biết áp dụng ranh giới hôn nhân

-dùng người tư vấn, bạn tốt hay Mục Sư gíup chổ an toàn trong lúc khó khăn

-dùng nhà trú ẩn (shelters) lúc thật cần thiết.

7. Thời gian: Một số trường hợp xung đột trong hôn nhân cần thời gian để giải quyết.

- cần đồng ý với nhau dành thời gian trong việc cụ thể nào đó: “Tối nay, chúng ta sẽ dành một giờ để thảo luận với nhau về việc sử dụng tài chánh”

- cần đồng ý với nhau trong việc sắp xếp thời gian để thảo luận vấn đề nào đó thay vì tiếp tục nói với nhau lúc cả hai đang nóng giận: “ Sáng thứ Bảy nầy, chúng ta sẽ nói với nhau về chuyện con gái của mình”

-cần đồng ý với nhau để đặt mục tiêu chung:“Hè nầy chúng ta sẽ cùng bàn thảo việc cách nói chuyện với nhau như, rồi mùa thu chúng ta sẽ bàn thảo việc cách sử dụng thời gian cuối tuần”

Mười quy luật của ranh giới trong nhôn nhân:

Qua kinh nghiệm của nhiều năm tư vấn gia đình, Tiến sĩ Tâm Lý Cơ Đốc Henry Cloud và John Townsend đã rút ra 10 điều luật của ranh giới trong hôn nhân như sau:

Quy luật thứ nhất: Gieo và Gặt

Để giúp con người được tăng trưởng trong nếp sống đạo, Chúa đã đặt luật gieo gặt.

Khi chúng ta hành xử trong tình yêu, mọi người sẽ đến gần chúng ta. Khi chúng ta hành xử thiếu yêu thương hoặc thiếu trách nhiệm, mọi người sẽ tránh xa chúng ta.

Nhiều khi vì tình yêu, vợ chồng đã vô tình dung dưỡng khuyết điểm của nhau và của con cái. Điều nầy đã làm cản trở người mình yêu được tăng trưởng trong nếp sống đạo và làm cho chính mình cùng người khác phải chịu đau khổ lâu dài vì khuyết điểm của người mình yêu.

Thí dụ:Chồng đi làm về thường quạu quọ, trút đỗ những bực dọc, áp lực trong sở làm trên vợ con, hay lớn tiếng rầy là vợ con vì những chuyện rất nhỏ nhặt và oan ức. Vợ vì thương chồng đi làm cực khổ nên hết sức chìu chồng, làm mọi cách để chính mình và các con không làm cớ cho chồng bực dọc. Trên bữa ăn hầu như không có được không khí thoải mái vui vẻ đáng phải có, vợ thì căng thẳng, các con thì run sợ, lấm lét, không biết bị cha la rầy lúc nào.

Trong 2 trường hợp trên đây, chồng gieo nhưng không gặt hậu quả, vợ và con là người lãnh phần gặt.

Áp dụng quy luật Gieo Gặt

Trong trường hợp trên, vợ sẽ nói với chồng:“Anh yêu, em biết anh mệt mỏi nhiều trong công việc làm, và em luôn muốn nâng đở anh bằng mọi cách em có thể làm được. Nhưng sư cau có, bực dọc và nạt nộ của anh làm tổn thương em và các con. Điều nầy không thể tiếp tục được. Em muốn anh nói chuyện tử tế hơn với mẹ con em ngay khi anh bực bội. Lần sau, nếu anh tiếp tục la lối với mẹ con em vô lối trên bàn ăn như bấy lâu nay, em và con sẽ cần một khoảng cách trong tình cảm với anh. Có thể mẹ con em sẽ ăn cơn trước, hay sẽ rời nhà, đi ăn kem hay đến nhà bạn em một lúc”

Người chồng phải gặt lấy hậu quả cách đối xử thiếu tử tế của mình đối với vợ con là mình phải ngồi nhà trong cô đơn và sự xa cách của người thân.

Chính hậu quả nầy sẽ giúp cho người chồng suy nghĩ lại và thay đổi thái độ của mình đối với vợ con. Lời nói dịu dàng nhưng bao hàm ý cứng rắn của vợ sẽ giúp chồng trở nên người tốt hơn.

Quy luật thứ nhì: Nhận Trách Nhiệm

Để giúp nhau lớn lên trong nếp sống đạo, vợ chồng không nên nhận thay trách nhiệm cho nhau. Lời Chúa dạy:“Vì ai sẽ gánh lấy riêng phần nấy”(Galati 6:5)

Thí dụ: chồng cờ bạc, thiếu trách nhiệm với vợ con. Sự nhẫn nhục chịu đựng của người vợ chỉ làm cho người chồng nuôi dưỡng tật xấu. Vợ còn phải nói dối (gọi phone vào sở chồng, dối dùm rằng chồng bệnh hay bận chuyện bất ngờ của gia đình) để bao che hành động đi cờ bạc suốt sáng rồi quá mệt, không đi làm nổi của chồng. Sự “giúp đỡ” kiểu nầy của vợ chỉ nuôi dưỡng thêm tính cờ bạc của chồng mà thôi.

Áp dụng quy luật Nhận Trách Nhiệm:

Vợ huỷ bỏ các thẻ tín dụng, mở trương mục riêng, dọn ra ở riêng, hay tìm sự giúp đỡ của những chuyên ngành. Vợ cần tìm mọi cách đưa chồng vào chỗ phải nhận lấy trách nhiệm việc mình làm.

Quy luật thứ ba: Năng Lực

Một trong những câu hỏi thường nghe nhất trong phòng tư vấn:“ cách nào tôi có thể làm cho người phối ngẫu của tôi trở nên…”

Nan đề ở ngay điểm nầy. Chúng ta cần nhận thức rằng không có người nào có năng lực thay đổi thái độ và hành động của người khác cả. Chúng ta không thể nào có năng lực để làm cho người phối ngẫu lớn lên hay đừng làm điều nầy hoặc phải làm điều kia. Trái Thánh Linh là self-control, chứ không phải other-control; là tự chủ chính mình chứ không làm chủ người khác. Ngay cả chính chúng ta cũng không thể tự trở thành người chúng ta muốn thì làm sao chúng ta có thể làm cho người phối ngẫu trở thành một người theo ý chúng ta muốn được? Chúng ta thường làm điều mình ghét (Roma:15)

Vậy nếu chúng ta không có năng lực để thay đổi người phối ngẫu trở nên người theo ý mình thì chúng ta có năng lực để làm được việc gì? Chúng ta có năng lực để nhận tội, bày tỏ và ăn năn những lỗi lầm của chính mình đã gây ra làm tổn thương hôn nhân của mình. Chúng ta có thể nhận ra những điều nầy để nhờ ơn Chúa giúp chúng ta bỏ đi và thay đổi.

Thí dụ: Chúng ta không có năng lực làm cho người phối ngẫu của chúng ta hiểu được cảm xúc của chúng ta trong một ngày làm việc đầy những điều bất như ý và căng thẳng của mình. Nhưng chúng ta có thể cho người ấy biết là chúng ta đang cần ở người ấy sự cảm thông với cảm xúc chúng ta đang có. Chúng ta có thể làm gương về thái độ khi gặp một ngày khó khăn trong công việc.

Chúng ta không có năng lực thay đổi người khác nhưng chúng ta có thể ảnh hưởng người ấy.

Quy luật thứ tư: Tôn Trọng

Lời Chúa dạy rất rõ:“hễ điều chi mà các ngươi muốn người ta làm cho mình, thì cũng hãy làm điều đó cho họ”(Mathiơ7:12)

Nếu chồng muốn vợ tôn trọng ranh giới của chồng, thì chồng trước nhất phải tôn trọng ranh giới của vợ.

Thường chúng ta thích được nói “không”, thích có được sự tự do để chọn lựa, thế nhưng ta lại không thích được nghe câu trả lời “không”. Người trưởng thành là người ao ước sự tự do cho người khác như cho chính mình.

Quy luật Tôn Trọng sẽ ích lợi và cần thiết như một thứ bón phân tốt nhất nuôi dưỡng vườn hồng hạnh phúc tiếp tục nở những nụ tình thơm ngát.

Tình yêu chân thật dành cho người phối ngẫu khiến chúng ta có lòng mong ước và bảo vệ sự tự do chọn lựa của người ấy. Chúng ta sẽ sẵn lòng làm chết niềm ước ao riêng của chính mình cho người mình yêu trong cách của mình và biết ơn Chúa vì Ngài cũng có ban cho người ấy suy nghĩ, giá trị, và cảm xúc riêng tư. Nhớ lại lần cuối là khi nào mình đã nói “không” với những yêu cầu của người phối ngẫu, và đã đọc trong mắt người đó câu: “ồ, vậy mà anh (em) tưởng em (anh) quan tâm đến anh (em).” Thế là chúng ta đã cảm thấy mình như có lỗi với người đó hoặc là mình vẫn giữ ranh giới của mình nhưng trong lòng cảm thấy phẫn uất. Cả hai cảm xúc nầy đều dẫn đến sự tổn thương trong tình cảm.

Quy luật Tôn Trọng rất khó áp dụng trong đời sống hôn nhân vì sự khác biệt giữa hai

phái tính, cá tính, thể lý, tâm lý, tính khí, tính cách, cá tính, sở thích, cách suy nghĩ, cảm xúc, nhận định, phản ứng, đáp ứng, tình yêu, nhu cầu, biểu hiện, cách đánh giá..vv…

Chính vì có quá nhiều sự khác biệt giữa vợ chồng nên quy luật “Tôn Trọng” hết sức cần thiết để duy trì và vun xới sư hài hòa trong hôn nhân.

Thí dụ: Vợ muốn chồng cùng đi mua sắm có giá hạ đặc biệt vào cuối tuần. Chồng thì muốn vợ ở nhà để cùng xem chương trình thể thao đặc biệt trên tivi. Vợ nài nỉ chồng: “Anh chìu em chút xíu đi nha anh, em muốn có anh đi với em, đá banh có hoài trên tivi mà, mai mốt xem cũng được vậy, nha anh; hy sinh chút xíu để chúng tỏ là anh yêu vợ chứ”

Khi người vợ nói như thế là không tôn trọng ý thích của chồng, chỉ nghĩ đến điều mình thích. Cách năn nỉ của vợ làm cho người chồng cảm thấy bị áp lực để không thể nói “không”. Rồi người chồng đi với vợ suốt buổi chiều cho việc mua sắm mà chàng không hề thích thú, đi mà giữ trong lòng nỗi bực tức mà không nói ra được.

Áp dụng quy luật: “Tôn Trọng”

Thay vì chìu ý đi mua sắm với vợ mà lòng buồn bực, uất ức, chồng sẽ ôn tồn nói với vợ: “cưng à, em biết là anh không thích đi mua sắm mà. Gia tài hai đứa mình có buổi cuối tuần rảnh rỗi thôi, cưng thích đi mua sắm, cưng đi; còn anh thích xem thể thao, để anh thưởng thức, thế có phải cả hai đứa mình đều vui không?”

Ánh Tuyết