Natural

ร่วมทำกิจกรรมจิตอาสาปลูกป่าชายเลน กับ ชมรมอนุรักษ์ป่าชายเลนตำบลหัวเขา

ป่าชายเลนปลูกโดยมนุษย์ที่เกิดจากการร่วมมือเชิงพหุวัฒนธรรมระหว่างชาวพุทธและมุสลิมในพื้นที่ตำบลหัวเขา อำเภอสิงหนคร จังหวัดสงขลา

ป่าชายเลนของชุมชนตำบลหัวเขาที่เคยมีมากกว่า 500 ไร่ในอดีตกลับเสื่อมถอยลงไปเหลือไม่กี่สิบไร่ในช่วง พ.ศ. 2505-2535 สถานการณ์ที่ตามมาคือพันธุ์สัตว์น้ำที่จับได้มีจำนวนลดลง สร้างความลำบากแก่ชาวตำบลหัวเขาที่มีอาชีพหลักเป็นประมงพื้นบ้านอย่างมาก จนกระทั่ง พ.ศ. 2536 นายสมพร มณีวาส ริเริ่มปลูกป่าชายเลนขึ้น ต่อมา หมัดแสล๊ะ เส็นลิหมีน จัดตั้งชมรมฟื้นฟูและอนุรักษ์ป่าชายเลนตำบลหัวเขา ใน พ.ศ. 2539 และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ได้เสด็จพระราชดำเนินมาปลูกป่าชายเลนแห่งนี้ใน พ.ศ. 2540 ปัจจุบัน ป่าชายเลนเฉลิมพระเกียรติมีกิจกรรมปลูกป่าชายเลนและศึกษาดูงานอย่างต่อเนื่อง

กลุ่มที่มีบทบาทหลักในการดำเนินกิจกรรมป่าชายเลน คือ กลุ่ม “ชมรมฟื้นฟูอนุรักษ์ป่าชายเลนหัวเขา” ซึ่งมีนายหมัดแสล๊ะ เส็นลิหมีน เป็นประธานชมรม และด้วยการสนับสนุนจากมูลนิธิชัยพัฒนา มูลนิธิแม่ฟ้าหลวง มูลนิธิโททาล สำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อประสานงานโครงการตามพระราชดำริ (กปร.) และคณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ในช่วงระหว่าง พ.ศ. 2537-2539 ที่นำไปสู่การสร้างองค์กรอย่างมีระบบและมีแผนการดำเนินงานที่ชัดเจน รวมถึงสามารถกราบบังคมเชิญสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จพระราชดำเนินมาทรงปลูกป่าชายเลน ณ ที่แห่งนี้ได้ถึง 2 ครั้ง กลุ่มดังกล่าว รวมถึงนายหมัดแสล๊ะ จึงถือเป็นมิติใหม่ของการทำงานเพื่อสังคมและชุมชนของคนหัวเขาที่ไม่ได้มีพื้นฐานจากกลุ่มการเมือง จนนายเสกสรรค์ บุญโลม กล่าวว่า “หมัดแสล๊ะคือบุคคลต้นแบบที่ไม่รู้เมื่อไหร่จะมีในตำบลหัวเขาอีก” ต่อมา นายหมัดแสล๊ะได้เสียชีวิตใน พ.ศ. 2556 ทำให้การดำเนินงานของกลุ่มของสะดุดลงช่วงหนึ่ง และเหตุการณ์ดังกล่าวทำให้การรวมกลุ่มของชมรมฟื้นฟูอนุรักษ์ป่าชายเลนหัวเขาสั่นคลอนลงไปด้วย เนื่องจากการสูญเสียผู้เป็นตัวเชื่อมที่มีคุณภาพ

ปัจจุบัน มีการตั้งกลุ่ม “ชมรมอนุรักษ์ป่าชายเลนตำบลหัวเขา” ซึ่งเป็นการปรับปรุงโครงสร้างองค์กรมาจากชมรมเดิม โดยมีนายยุทธนา จิตต์โต๊ะหลำ เป็นผู้นำหลักและมีการจัดกิจกรรมปลูกป่าชายเลนและอื่น ๆ เช่น การสร้างจิตสำนักอนุรักษ์ให้เยาวชน การเชื่อมโยงป่าชายเลนกับความมั่นคงทางอาชีพด้วยแนวคิดการทำฟาร์มทะเล เป็นต้น ส่งผลให้พื้นที่ป่าชายเลนขยายเป็นประมาณ 80 ไร่และเป็นที่รู้จักของคนทั่วไปมากยิ่งขึ้น มีคณะนักศึกษาและประชาชนจากที่ต่าง ๆ หมุนเวียนเข้ามาจัดกิจกรรมปลูกป่าชายเลนและเรียนรู้ธรรมชาติอย่างไม่ขาดสาย รวมถึงเป็นแหล่งท่องเที่ยวพักผ่อนหย่อนใจของคนในพื้นที่ จึงนับเป็นความสำเร็จของการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติโดยมีชุมชนเป็นฐานสำคัญ

ปล่อยพันธ์ปูปลา และเรียนรู้การอนุรักษ์ทรัพยากรทางทะเลจากธนาคารปู ป.ทรัพย์อนันต์

แพปู ป.ทรัพย์อนันต์ เป็นกลุ่มธุรกิจเอกชนที่สนใจและลงมือทำงานด้านการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติมาอย่างยาวนาน ด้วยธุรกิจรับซื้อปูที่ต้องพึ่งพิงความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ทำให้นายอนันต์ มานิล และ นายชำนาญ มานิล สองพี่น้องของแพปู ป.ทรัพย์อนันต์ ได้ตัดสินทำการเพาะพันธุ์ลูกปู โดยเริ่มจากการนำไข่ปูจากแม่ปูที่ชาวบ้านนำมาขายมาเพาะพันธุ์ก่อน ต่อมาได้มีการส่งเสริมด้านความรู้ เครื่องมือ และอุปกรณ์ ทั้งจากภาคเอกชนและราชการ รวมถึงได้นำเงินจากกำไรที่ได้จากกิจการมาลงทุนต่อยอดเพิ่มเติม จนทำให้ทุกวันนี้ ธนาคารปู เป็นแหล่งเพาะและกระจายพันธุ์ปูที่สำคัญที่สุดในพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา ด้วยการสนับสนุนพันธุ์ปูไปยังกลุ่มอนุรักษ์ต่าง ๆ และประชาชนที่สนใจทำกิจกรรมจิตอาสา อนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ด้วยการปล่อยพันธุ์ปูในพื้นที่ต่าง ๆ อีกด้วย

ธนาคารปูยังทำงานด้านการอนุรักษ์ใกล้ชิดกับกลุ่มชมรมอนุรักษ์ป่าชายเลนอีกด้วย จึงนับว่าเป็นสิ่งที่น่าสนใจ จากการที่คนในชุมชนได้ลุกขึ้นมาปกป้องและดูแลฐานทรัพยากรในท้องถิ่นของตน