Το εκπαιδευτικό σενάριο «Παιχνίδι Ρόλων στα Σύνορα: Εξερευνώντας την Ευθύνη και τα Δικαιώματα» είναι ειδικά διαμορφωμένο για την εφαρμογή σε σχολικές μονάδες και ενσωματώνει τη χρήση του ψηφιακού παιχνιδιού «Papers, please», ενώ συνδέεται με τις Ευρωπαϊκές Αξίες και το Σχολικό Εγχειρίδιο.
Το προτεινόμενο σενάριο περιλαμβάνει τα εξής μέρη:
1. Εισαγωγή στις έννοιες του ατόμου, της κοινωνίας, της ΕΕ και των Ευρωπαϊκών Αξιών·
2. Επαφή των μαθητών/τριών με το ψηφιακό παιχνίδι «Papers, Please» και Πραγματοποίηση από τους μαθητές/τριες ενός παιχνιδιού ρόλων·
3. Σύνδεση του παιχνιδιού με τις αξίες της ΕΕ, τις αξίες που διέπουν την σχολική κοινότητα και την ελληνική κοινωνία και Ανοιχτή συζήτηση και
4. Αξιολόγηση και Αναστοχασμός.
Προτείνεται για μαθητές ηλικίας από 15 ετών και άνω και έχει διάρκεια 3 διδακτικές ώρες.
Το σενάριο αυτό δύναται να συνδεθεί με τις ακόλουθες ενότητες και κεφάλαια των σχολικών εγχειριδίων της Γ΄ Γυμνασίου, Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή και της Α΄ Λυκείου, Πολιτική Παιδεία.
Κοινωνική και Πολιτική Αγωγή | Γ΄ Γυμνασίου
Κεφάλαιο 6: Κοινωνικά Προβλήματα
6.1. Προσδιορισμός και Συνέπειες
6.2. Αίτια και Αντιμετώπιση
6.3. Φτώχεια, ανεργία
Κεφάλαιο 12: Δικαιώματα και Υποχρεώσεις
12.2. Προστασία των Δικαιωμάτων
12.3. Ατομικά Δικαιώματα
12.5. Κοινωνικά Δικαιώματα
Κεφάλαιο 14: Η διεθνής κοινότητα
Πολιτική Παιδεία | Α΄ Λυκείου
Κεφάλαιο 3: Θεσμοί και Αξίες της Ελληνικής Κοινωνίας
3.4. Ελευθερία, δημοκρατία, ειρήνη
Κεφάλαιο 6: Κοινωνικοποίηση και Πολιτικοποίηση
6.1. Κοινωνικοποίηση και Πολιτικοποίηση
6.2. Φορείς Κοινωνικοποίησης και Πολιτικοποίησης
Κεφάλαιο 13: Κοινωνικά Προβλήματα
13.1. Κοινωνικά Προβλήματα
13.2. Φτώχεια και Ανεργία
13.3. Το πρόβλημα της βίας
Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό σενάριο στοχεύει στην απλοποίηση των Ευρωπαϊκών αξιών και στη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ θεωρητικής γνώσης και εμπειρίας σε ό,τι αφορά την πολιτειότητα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, την καλλιέργεια της συμμετοχής και της αίσθησης κοινωνικής ευθύνης. Η αντίληψη των συμμετεχόντων/ουσών πως οι εμπειρίες που βασίζονται σε παιχνίδια εικονικών και ψηφιακών περιβαλλόντων μπορούν αποτελεσματικά να εκπαιδεύσουν, να δυναμώσουν και να κινητοποιήσουν τα άτομα να συμμετέχουν πιο ενεργά στις κοινότητές τους, διαμορφώνοντας έτσι μια γενιά κοινωνικά συνειδητοποιημένων και ενεργών πολιτών.
Γνώσεις
1. Να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τις 6 ευρωπαϊκές αξίες.
2. Να κατανοήσουν τις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως θεμελιώδεις αξίες σε μια δίκαιη κοινωνία.
3. Να αναγνωρίσουν ότι αυτές οι αξίες εφαρμόζονται σε σενάρια της πραγματικής ζωής, όπως ο έλεγχος των συνόρων, οι διαδικασίες ασύλου και οι διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις.
4. Να αντιληφθούν τις προκλήσεις της εξισορρόπησης των νομικών πλαισίων με τις ηθικές παραμέτρους κατά τη λήψη αποφάσεων.
Δεξιότητες
5. Να αναπτύξουν δεξιότητες κριτικής σκέψης για την ανάλυση σύνθετων καταστάσεων και τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
6. Να εξασκηθούν σε τεχνικές αποτελεσματικής επικοινωνίας, θέτοντας τις κατάλληλες ερωτήσεις κατά την αλληλεπίδραση με διαφορετικές καταστάσεις και οπτικές γωνίες.
7. Να ενισχύσουν την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων με την αντιμετώπιση διλημμάτων που απαιτούν τη στάθμιση νομικών, ηθικών και ανθρωπιστικών προβληματισμών.
8. Να προωθηθεί η ομαδική εργασία και συνεργασία μέσω δραστηριοτήτων παιχνιδιού ρόλων και ομαδικών συζητήσεων.
Στάσεις
9. Να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των μαθητών, οι οποίοι θα μπουν σε ρόλους ατόμων που αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις, όπως πρόσφυγες, ευάλωτοι ταξιδιώτες, κ.λπ.
10. Να ενισχυθεί η πρόθεση τους για δικαιοσύνη και ισότητα στις διαδικασίες λήψεις αποφάσεων.
11. Να καλλιεργηθεί η αίσθηση της προσωπικής ευθύνης για την τήρηση των κοινών αξιών στους επαγγελματικούς ρόλους και τις καθημερινές ενέργειες.
12. Να ενθαρρυνθεί στους μαθητές ο σεβασμός στις πολιτισμικές, κοινωνικές και ατομικές διαφορές των ατόμων και η ανοιχτή σκέψη.
Το εκπαιδευτικό σενάριο «Παιχνίδι Ρόλων στα Σύνορα: Εξερευνώντας την Ευθύνη και τα Δικαιώματα» μπορεί να συνδεθεί και να ενισχυθεί με αναφορές στα παρακάτω άρθρα του Συντάγματος της Ελλάδας, του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Άρθρο 2
Άρθρο 7 παράγραφος 2
Άρθρο 21
Άρθρο 106 παράγραφος 2
Άρθρο 1 Χ.Θ.Δ. ‘Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια’
Άρθρο 2 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα στην ζωή’
Άρθρο 3 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα στην ακεραιότητα του προσώπου’
Άρθρο 4 Χ.Θ.Δ. Απαγόρευση των βασανιστηρίων και των απάνθρωπων εξευτελιστικών ποινών ή μεταχείρισης’
Άρθρο 5 Χ.Θ.Δ. ‘Απαγόρευση της δουλείας και της αναγκαστικής εργασίας’
Άρθρο 5
Άρθρο 6
Άρθρο 9
Άρθρο 11
Άρθρο 12
Άρθρο 13
Άρθρο 14 παράγραφος 1, 2, 3
Άρθρο 15
Άρθρο 29
Άρθρο 6 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα στην ελευθερία και την ασφάλεια
Άρθρο 7 Χ.Θ.Δ. ‘Σεβασμός της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής’
Άρθρο 8 Χ.Θ.Δ. ‘Προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα’
Άρθρο 9 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα γάμου και δικαίωμα δημιουργίας οικογένειας’
Άρθρο 10 Χ.Θ.Δ. ‘Ελευθερία σκέψης συνείδησης και θρησκείας’
Άρθρο 11 Χ.Θ.Δ. ‘Ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης’
Άρθρο 12 Χ.Θ.Δ. ‘Ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι’
Άρθρο 14 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα εκπαίδευσης’
Άρθρο 17 Χ.Θ.Δ. ’Δικαίωμα ιδιοκτησίας’
Άρθρο 18 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα ασύλου’
Άρθρο 19 Χ.Θ.Δ. ‘Προστασία σε περίπτωση απομάκρυνσης, απέλασης και έκδοσης’
Άρθρο 4
Άρθρο 5
Άρθρο 22 παράγραφος 1
Άρθρο 20 Χ.Θ.Δ. ‘Ισότητα έναντι του νόμου
Άρθρο 21 Χ.Θ.Δ. ‘Απαγόρευση διακρίσεων’
Άρθρο 22 Χ.Θ.Δ. ‘Πολιτιστική, θρησκευτική και γλωσσική πολυμορφία’
Άρθρο 23 Χ.Θ.Δ. ‘Ισότητα γυναικών και ανδρών’
Άρθρο 24 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαιώματα του παιδιού’
Άρθρο 25 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαιώματα των ηλικιωμένων’
Άρθρο 26 Χ.Θ.Δ. ‘Ένταξη των ατόμων με αναπηρίες’
Άρθρο 4 παράγραφοι 1,2,3, 5
Άρθρο 6 παράγραφος 1
Άρθρο 21
Άρθρο 25
Άρθρο 26
Άρθρο 41 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα Χρηστής διοίκησης
Άρθρο 47 Χ.Θ.Δ. ‘Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής και αμερόληπτου δικαστηρίου’
Άρθρο 48 Χ.Θ.Δ. ‘Τεκμήριο Αθωότητας και δικαίωμα της υπεράσπισης’
Άρθρο 49 Χ.Θ.Δ. ‘Αρχές της νομιμότητας και της αναλογικότητας αξιόποινων πράξεων και ποινών’
Άρθρο 25
Άρθρο 31 ‘Δίκαιες και πρόσφορες συνθήκες εργασίας’
Άρθρο 32 Χ.Θ.Δ. Απαγόρευση της εργασίας των παιδιών και προστασία των νέων στην εργασία’
Άρθρο 34 Χ.Θ.Δ. ‘Κοινωνική ασφάλιση και κοινωνική αρωγή’
Άρθρο 35 Χ.Θ.Δ. ‘Προστασία της υγείας’
Άρθρο 2 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Δικαίωμα στη ζωη’
Άρθρο 3 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Απαγόρευση των βασανιστηρίων’
Άρθρο 4 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Απαγόρευση της δουλείας και των καταναγκαστικών έργων’
Άρθρο 5 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία και ασφάλεια’
Άρθρο 6 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Δικαίωμα στη χρηστή απονομή δικαιοσύνης
Άρθρο 7 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Μη επιβολή ποινής άνευ νόμου’
Άρθρο 8 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής’
Άρθρο 9 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Ελευθερία σκέψης, συνείδησης και θρησκείας’
Άρθρο 10 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Ελευθερία έκφρασης’
Άρθρο 11 της Ε.Σ.Δ.Α ‘Ελευθερία του συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι’
Άρθρο 13 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Δικαίωμα πραγματικής προσφυγής’
Άρθρο 14 της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Απαγόρευση των διακρίσεων’
Άρθρο 17 της Ε.Σ.Δ.Α. “Απαγόρευση κατάχρησης δικαιώματος’
Άρθρο 2 του 4ου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Ελευθερία μετακίνησης’
Άρθρο 3 του 4ου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Απαγόρευση απέλασης υπηκόων’
Άρθρο 4 του 4ου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Απαγόρευση ομαδικής απέλασης αλλοδαπών’
Άρθρο 1 του 13ου Πρωτοκόλλου της Ε.Σ.Δ.Α. ‘Κατάργηση της θανατικής ποινής
Το παιχνίδι Papers, Please επιλέχθηκε καθώς μπορεί να ενταχθεί στην εκπαιδευτική δραστηριότητα ως προσομοίωση που εισάγει τους μαθητές και τις μαθήτριες σε διλήμματα λήψης αποφάσεων, χρησιμοποιώντας αληθοφανή σενάρια ελέγχου των συνόρων μιας χώρας.
Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να προμηθευτεί δωρεάν από την ιστοσελίδα του δημιουργού του Lucas Pope το δωρεάν demo του παιχνιδιού που περιλαμβάνει 8 ημέρες σε χρόνο του ίδιου του παιχνιδιού, αλλά αποτελεί μια ικανοποιητική επαφή με το παιχνίδι και το σκοπό του. Το παιχνίδι στην ολότητά του μπορεί να αγοραστεί από το Steam. Η τιμή της αγοράς του παιχνιδιού τον Νοέμβριο του 2024 ήταν περίπου €10.
Ο Zachary Hartzman έχει αναπτύξει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο μαθήματος στο επίπεδο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης το οποίο βασίζεται στο Papers, Please και στοχεύει στην διδασκαλία της ιστορίας της μετανάστευσης στις ΗΠΑ, των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες και του Νόμου περί Μετανάστευσης του 1924. Το σχέδιο μαθήματος μαζί με συνοδευτικό υλικό μπορεί να βρεθεί μετά από δωρεάν εγγραφή στην ιστοσελίδα Hey Listen Games.
Μέσα από το παιχνίδι οι μαθητές και οι μαθήτριες καλούνται να εξετάσουν έγγραφα και να πάρουν αποφάσεις για την είσοδο ταξιδιωτών, ενώ παράλληλα προβληματίζονται για θέματα δικαιοσύνης, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αξιοπρέπειας. Η εμπειρία τους αυτή δύναται να προετοιμάσει το έδαφος για βαθύτερες συζητήσεις και αναστοχασμό σχετικά με τις αξίες και την σημασία τους στην καθημερινή ζωή, αλλά και στην διεθνή κοινότητα στο επίπεδο των κρατών.
Στο Papers, Please, οι παίκτες/τριες αναλαμβάνουν το ρόλο ενός αξιωματικού μετανάστευσης σε ένα συνοριακό σημείο ελέγχου στη φανταστική δυστοπική χώρα Arstotzka. Το παιχνίδι προκαλεί τους/τις παίκτες/τριες να ελέγχουν προσεκτικά έγγραφα, να λαμβάνουν αποφάσεις και να επιβάλλουν κανονισμούς που μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τη ζωή των μεταναστών και των πολιτών. Καθώς το παιχνίδι εξελίσσεται, οι παίκτες/τριες αντιμετωπίζουν όλο και πιο σύνθετα ηθικά διλήμματα και πρέπει να εξισορροπήσουν τις δικές τους ανάγκες με τις συνέπειες των επιλογών τους.
Το συγκεκριμένο σενάριο, καθώς και το Papers, Please είναι ένα ευέλικτο εκπαιδευτικό εργαλείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε διάφορα σχολικά μαθήματα, εμπλουτίζοντας τη μάθηση παρέχοντας ένα διαδραστικό πλαίσιο σε βασικά θέματα.
Γεωγραφία
Το συγκεκριμένο σενάριο θα μπορούσε να συνδεθεί με πτυχές της Παγκόσμιας Πολιτικής Γεωγραφίας μέσα από την μελέτη των παγκόσμιων πολιτικών χαρτών και ιδιαίτερα των γεωγραφικών εξελίξεων στην ευρωπαϊκή ήπειρο.
Γεωγραφία-Γεωλογία Β΄ Γυμνασίου
Ενότητα 3η: Οι κάτοικοι της Ευρώπης
Μάθημα 25. Η πολιτική διαίρεση της Ευρώπης
Μάθημα 26. Η Ευρωπαϊκή Ένωση
Μάθημα 27. Η σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Μάθημα 28. Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας
Μάθημα 29. O πληθυσμός της Ευρώπης
Μάθημα 30. Τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού της Ευρώπης
Μάθημα 31.O πληθυσμός της Ελλάδας
Μάθημα 32. Τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά των Ευρωπαίων
Μάθημα 33. Οι μεγάλες πόλεις της Ευρώπης
Μάθημα 34. Οι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας
Μάθημα 35. Οι βαλκανικές χώρες
Μάθημα 36. Οι γείτονες μας στα Βαλκάνια
Ιστορία
Το συγκεκριμένο σενάριο μπορεί να συνδεθεί με θεματικές και κεφάλαια που πραγματεύονται το ζήτημα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της μετανάστευσης. Ακόμα μπορεί να συνδεθεί με κεφάλαια που πραγματεύονται την πολιτική ανασυγκρότηση της Ευρώπης μετά το τέλος του Β.Π.Π. και την πορεία προς την δημιουργία της ΕΕ.
Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου: “Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία”:
Ενότητα 44: Το προσφυγικό ζήτημα στην Ελλάδα κατά τον Μεσοπόλεμο
Ενότητα 50: Η πολιτική διαίρεση της μεταπολεμικής Ευρώπης
Ενότητα 51: Διπολισμός και Ψυχρός Πόλεμος
Ενότητα 53: Η κατάρρευση των λαϊκών δημοκρατιών και η μεταψυχροπολεμική Ευρώπη
Ενότητα 59: Οι κυριότεροι σταθμοί στις προσπάθειες ενοποίησης της Ευρώπης (1951-2001)
Ενότητα 60: H Ελλάδα και οι διαδικασίες ενοποίησης της Ευρώπης. Η Ελλάδα κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Ιστορία Γ΄ Λυκείου Γενικής Παιδείας: “Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου: από το 1815 έως σήμερα”:
Κεφάλαιο ΣΤ
Ενότητα 1: Η μεταπολεμική οργάνωση της διεθνούς κοινωνίας - Η σύσταση και λειτουργία του ΟΗΕ
Ενότητα 2: Η έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, οι επιπτώσεις του στην Ελλάδα και ο Εμφύλιος Πόλεμος
Ενότητα 3: Η εξέλιξη και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου
Ενότητα 5: Η πορεία προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση: Πραγματικότητες και προοπτικές
Ενότητα 6: Η Ελλάδα έως το 1974
Ενότητα 7: Η Ελλάδα της Μεταπολίτευσης και η ένταξη στην ενωμένη Ευρώπη
Πληροφορική
Το συγκεκριμένο σενάριο περιλαμβάνει την αλληλεπίδραση με το ψηφιακό παιχνίδι Papers, Please. Ως εκ τούτου η σύνδεση με το μάθημα της Πληροφορικής είναι αυτόματη. Τόσο στην Γ΄ Γυμνασίου όσο και στο Λύκειο τα θέματα που πραγματεύονται οι μαθητές και μαθήτριες μπορούν να κινητοποιήσουν το ενδιαφέρον τους γύρω από τον προγραμματισμό και την κατασκευή παιχνιδιών. Ακόμη, στο πλαίσιο διδασκαλίας των ανάλογων θεματικών περιοχών προτείνεται η οργάνωση συναντήσεων με ψηφιακούς δημιουργούς με στόχο την εξοικείωση με τον προγραμματισμό, την εκμάθηση τεχνικών, την καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της φαντασίας μέσα από την κατασκευή και επαφή με το ψηφιακό παιχνίδι αλλά και την συζήτηση γύρω από τις κοινωνικές διαστάσεις των ψηφιακών παιχνιδιών και την σύνδεσή τους με την κοινωνική πραγματικότητα.
Αγγλικά
Η φάση του εκπαιδευτικού σεναρίου κατά το οποίο οι μαθητές και οι μαθήτριες παίζουν το παιχνίδι Papers, Please μπορεί να προσφέρει έναν ελκυστικό τρόπο για την διδασκαλία της αγγλικής γλώσσας, αναπτύσσοντας παράλληλα δεξιότητες κριτικής και ηθικής σκέψης. Κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, οι μαθητές και οι μαθήτριες πρέπει να διαβάσουν προσεκτικά και να ερμηνεύσουν έγγραφα, όπως διαβατήρια, επιστολές και άλλα επίσημα έγγραφα. Αυτό μπορεί να ενισχύσει την αναγνωστική κατανόησή τους, ιδιαίτερα όσον αφορά επίσημα και πληροφοριακά κείμενα, καθώς και η προσομοίωση σε πραγματικά σενάρια που προσφέρει μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές και τις μαθήτριες να συνδέσουν την εκμάθηση γλωσσών με πρακτικές εφαρμογές, ενισχύοντας την γλωσσική τους αυτοπεποίθηση και την πολιτισμική τους συνείδηση.