Witam.

Pamiętacie z poprzedniej lekcji mroczne i bardzo trudne chwile dla naszego państwa?

Mam nadzieję, że wiecie już, że konflikt Mieszka II z jego bratem Bezprymem nie przyniósł dla Polski niczego dobrego.

Dzisiaj dowiecie się jak doszło do podziału ziem Polski na tzw. dzielnice i jaki przyniosło to skutek.

Zapiszcie do zeszytu:

Temat lekcji: Rządy Bolesława Krzywoustego. Rozbicie dzielnicowe.

Wiecie już z poprzedniej lekcji, że król Polski Bolesław Śmiały rozkazał zabić biskupa Stanisława. Musiał z tego powodu uciekać z kraju na Węgry. Tam zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach. Władzę w kraju objął po nim jego młodszy brat Władysław Herman .

Nie był on tak skutecznym władcą jak król Bolesław. Nie starał się odzyskać korony i zadowalał go tytuł księcia.

Właściwie władzę w tym okresie sprawował jego palatyn (najwyższy urzędnik w państwie). Nazywał się Sieciech. Musicie przyznać, że niezbyt dobrze to świadczy o księciu Władysławie.

Bardzo się to nie podobało jego synom- braciom przyrodnim- Zbigniewowi i Bolesławowi Krzywoustemu.

Sprzymierzyli się oni przeciwko Sieciechowi, pokonali go i wygnali z kraju. Po tym zwycięstwie wymusili na ojcu by podzielił kraj pomiędzy nich.

Tak też się stało.

-Zbigniew otrzymał Wielkopolskę i Kujawy.

-Bolesław otrzymał Małopolskę i Śląsk.

-Władysław Herman zachował dla siebie Mazowsze.

Po śmierci Władysława Hermana w 1102 roku rozpoczyna się konflikt między jego synami (znowu rodzinna kłótnia wpłynie na losy ojczyzny).

Zarówno Zbigniew jak i Bolesław chcieli przejąć rządy nad całym krajem.

Wybuchła bratobójcza wojna. Trwała cztery lata.

Wygrał ją książę Bolesław Krzywousty. Jego brat Zbigniew uciekł z kraju.

Jak się pewnie domyślacie ta wojna wpłynęła na osłabienie Polski.

Na taki moment tylko czekał niemiecki władca Henryk V.

W 1109 roku najechał na Polskę. Zrobił to pod pretekstem pomocy w odzyskaniu władzy przez księcia Zbigniewa.

Bolesław Krzywousty zorganizował skuteczną obronę.

Szczególnie bohatersko bronił się Głogów, a także Wrocław i Bytom.

Silny sprzeciw przeciwko Niemcom sprawił, że Henryk V wycofał się z Polski.

Przeczytajcie teraz proszę tekst źródłowy na stronie 180.

To opis pełen dramatycznej treści.

Zapiszcie do zeszytu odpowiedź na pytanie 1.

Nie wysyłajcie jej do mnie. Sprawdzę ją po powrocie do szkoły.

Ilustracja poniżej pokazuje wyraźnie dramatyzm obrony Głogowa. (To jeden z tych obrazków, który najlepiej wbiły mi się w pamięć po moich własnych lekcjach historii. Byłem wtedy w Waszym wieku. Kiedy to było? ;))

Bardzo jestem ciekaw, co pomyślicie o tym co się wydarzyło po tej wojnie.

W 1111 roku bracia zawierają porozumienie. Zwycięski Bolesław pozwala swojemu bratu na powrót do Polski.

Jednak książę Bolesław widział w Zbigniewie zagrożenie dla swojej władzy i dlatego wydaje rozkaz pojmania brata i oślepienia go.

Zbigniew szybko umiera, a Bolesław Krzywousty zostaje jedynym władcą Polski.

Bolesław Krzywousty bardzo chciał odzyskać ziemie utracone w okresie kryzysu państwa.

Jako, że był bardzo zdolnym przywódcą- udaje mu się to.

-W 1116 roku zdobywa Pomorze Gdańskie.

-W 1122 Pomorze Zachodnie (z Kołobrzegiem i Szczecinem).

Na tych obszarach nasz książę wprowadził chrześcijaństwo, czym wzmocnił więź tych ziem z państwem.

Spójrzcie na mapę na stronie 181.

Widać tu wyraźnie, że książę Bolesław powiększył obszar państwa.

Odczytajcie dobrze legendę mapy. Zwróćcie szczególną uwagę na ziemie zdobyte i przyłączone do Polski przez Bolesława Krzywoustego.

Teraz skupcie się, proszę. To ważne ;)

Książę Bolesław miał kilku synów. Nauczony własnym doświadczeniem przewidywał, że po jego śmierci może między nimi (tak jak między jego bratem i nim samym) dojść do walki o władzę.

Nie chcąc dopuścić do takiej sytuacji postanowił sporządzić dokument zwany statutem (dzisiaj nazywamy to testamentem- ostatnią wolą), w którym podzielił części swojego państwa pomiędzy swoich synów. Testament (statut Bolesława Krzywoustego) zaczął obowiązywać po śmierci księcia w 1138 roku (to ważna data do zapamiętania). Była to częsta praktyka w średniowieczu.

Był to początek tzw. rozbicia dzielnicowego Polski.

Pomimo dobrych intencji i chęci uniknięcia kolejnych bratobójczych wojen, decyzja ta niestety osłabi kraj.

Weźcie teraz do ręki kredkę.

Spróbujcie ją zgiąć.

Czujecie z pewnością, że łatwo byłoby ją złamać.

Teraz weźcie do ręki kilka kredek na raz.

Spróbujcie teraz je zgiąć.

Jest to znacznie trudniejsze, prawda?

Pojedyncza kredka, to jedna dzielnica.

Kilka kredek, to zjednoczone dzielnice, czyli cały- nie podzielony- kraj.

Widać tu wyraźnie, że w razie wojny trudniej złamać/ pokonać państwo jako zjednoczoną całość.

Mądrość płynąca z tego doświadczenia powinna z Wami pozostać na całe życie.

Kiedyś to Wy będziecie decydować o losach naszej pięknej ojczyzny.

Kolejni władcy Polski będą dążyć do zjednoczenia, ale uda się to dopiero w 1320 roku królowi Władysławowi Łokietkowi.

Uwaga!

W swoim testamencie książę Bolesław ustanowił zasadę senioratu. Określała ona to, że najstarszy żyjący syn miał być tzw. seniorem.

To on właśnie miał sprawować władzę zwierzchnią nad młodszymi braćmi tzw. juniorami.

W momencie śmierci najstarszego seniorem miał stawać się najstarszy z tych żyjących braci.

Niestety po śmierci Bolesława Krzywoustego (pomimo jego starań) jego synowie rozpoczynają walkę o władzę.

Czy będzie to dobre dla Polski?

Myślę, że znacie odpowiedź.

Pamiętajcie - nie kłóćcie się z rodzeństwem. Nie przynosi to nigdy niczego dobrego.

Teraz spójrzcie na mapę Polski po rozbiciu dzielnicowym. Zwróćcie uwagę na dzielnicę senioralną z Krakowem.

Jest ona umieszczona po środku i otoczona ziemiami juniorów.

Teraz zadanie domowe.

Wykonują je do zeszytu wszyscy, a do mnie przęślą prace osoby z numerami w dzienniku:

3, 12, 17, 22

Proszę odpowiedzcie na pytania 1, 2, 4 ze strony 182.

Trzymajcie się.

Pozdrawiam.