แหล่งโบราณคดีบ้านวังหาด ตำบลตลิ่งชัน อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย ซึ่งขุดบริเวณที่ราบเชิงเขาใกล้อ่างเก็บน้ำแม่กองค่าย กำหนดอายุเบื้องต้นราว 2,500 ปี พบเครื่องใช้สอยในชีวิตประจำวัน อาทิ ภาชนะดินเผา เครื่องมือโลหะแบบต่างๆ รวมไปถึงเครื่องมือที่ใช้ในการทอผ้า ตลอดจนพบเครื่องประดับที่ทำจากหินกึ่งอัญมณี และ ลูกปัดแก้วสีต่างๆ อุทิศให้กับศพ ซึ่งขณะนี้อยู่ในระหว่างการดำเนินการขุดค้น และวิเคราะห์ตีความ โดยผู้เชี่ยวชาญในลำดับต่อไป
Embedded Files
“แวดินเผาโบราณ” จากการขุดค้นทางโบราณคดี พุทธศักราช 2559 บริเวณแหล่งโบราณคดีบ้านวังหาด บริเวณที่เรียกว่า “เด่นวังผา/วังกวาว” เป็นพื้นที่ราบเชิงเขาลาดลงสู่ลำห้วยแม่กองค่าย หลุมขุดค้น ที่ระดับชั้นดิน ลึกลงไปจากพื้นผิวดิน (Surface) ประมาณ 70 - 80 เซนติเมตร
จัดอยู่ในระดับชั้นดินที่ 8 ลักษณะดินบริเวณที่พบหลักฐานเป็นดินปนทรายอัดแน่นและแข็งมากโครงกระดูกที่พบมีลักษณะเปื่อยยุ่ย จนแทบไม่เหลือสภาพเดิม สามารถศึกษาได้เพียงว่าการฝังเป็นไปในลักษณะนอนหงายเหยียดยาว หันศีรษะไปทางทิศตะวันออก มีการฝังภาชนะดินเผาอุทิศวางไว้บริเวณปลำยเท้าให้กับศพ พบ แวดินเผาจำนวน 3 อัน ภายในภาชนะดินเผาที่วางติดกับปลายเท้าของศพด้วย ซึ่ง แวดินเผา 2 อัน ทำน้ำดินและเขียนสีแดงเป็นลักษณะตกแต่งที่มีความพิเศษอุทิศให้แก่ผู้ตาย
จากหลักฐานทางโบราณคดีดังกล่าว แสดงว่าพื้นที่บริเวณบ้านวังหาดมีการทอผ้ามานับพันกว่าปีมีการสืบทอดภูมิปัญญาจากรุ่นสู่รุ่นกลุ่มผ้าย้อมดิน ถิ่นก่อนประวัติศาสตร์บ้านวังหาด ได้มีการจัดตั้งกลุ่มทอผ้าย้อมดินบ้านวังหาดขึ้น บริเวณศูนย์ทอผ้าย้อมดิน ถิ่นก่อนประวัติศาสตร์ บ้านวังหาด หมู่ 2 ตำบล ตลิ่งชัน อำเภอบ้านด่านลานหอย จังหวัดสุโขทัย เป็นแหล่งผลิตผ้าย้อมดินบ้านวังหาด ทำจากผ้าฝ้ายทอมือย้อมสีดินธรรมชาติ ซึ่งผ้าย้อมดินบ้านวังหาด เป็นภูมิปัญญาที่สืบทอดต่อกันมาของคนพื้นเมืองบ้านวังหาด
ผ่านกระบวนการผลิตที่ประณีต พิถีพิถัน ด้วยการถักทอเส้นใยฝ้ายจำกความรัก ความใส่ใจ และเลือกสรรเฉพาะวัตถุดิบจากธรรมชาติ ทุกขั้นตอน เริ่มจากการย้อมเส้นฝ้ายด้วยกระบวนการหมักดินที่ได้มาจากภูเขาในตำบลตลิ่งชัน ทั้ง 4 ทิศ ใกล้โบราณคดีทั้ง 4 จุดของบ้านวังหาด ดินที่จึงมีสีน้ำตาลแดงที่เป็นธรรมชาติ จากแหล่งการถลุงเหล็ก จึงเกิดการเหล็กออกไซด์ของดินเฉพาะของบ้านวังหาด ทำให้เกิดสีเฉพาะของ “ผ้าย้อมดินถิ่นก่อนประวัติศาสตร์ บ้านวังหาด”
นางวรกมล กันทะคำ ผู้สืบทอดเอกลักษณ์การทอผ้าย้อมดินบ้านวังหาด และยังเป็นประธานกลุ่มทอผ้าพื้นย้อมดินบ้านวังหาด เล่าถึงขั้นตอนในการทำผ้าย้อมดินบ้านวังหาดว่ากว่าจะเป็นผ้าย้อมดินบ้านวังหาด จะต้องผ่านขั้นตอนการผลิตที่ประณีต และพิถีพิถัน ตั้งแต่กระบวนการเตรียมฝ้ายนำมาปั่นให้เป็นเส้นฝ้าย การเตรียมดิน การตวงดิน การย้อมเส้นฝ้ายด้วยน้ำดิน การหมักเส้นฝ้ายที่ย้อมแล้ว ตากเส้นฝ้ายให้แห้ง จนถึงกระบวนการนำไปทอเป็นผืนและนำมาทำเป็นผลิตภัณฑ์ผ้าทอย้อมดินบ้านวังหาดในรูปแบบต่างๆ
แผนที่ : โรงทอผ้าย้อมดินถิ่นก่อนประวัติศาสตร์บ้านวังหาด
Page updated
Report abuse