สาระสําคัญ
สิ่งสําคัญที่มีผลต่อความสําเร็จของการพัฒนาชุมชน และสังคม ก็คือ ผู้นํา เพราะผู้นํามี ภาระหน้าที่และความรับผิดชอบที่จะต้องวางแผน สั่งการ ดูแล และควบคุมให้การทํางานใด ๆ สําเร็จ ซึ่ง ในการปฏิบัติงานต่าง ๆ จะมีการแบ่งบทบาท หน้าที่ ความรับผิดชอบ เพื่อให้การทํางานเป็นไปด้วยความ ราบรื่น มีปัญหาอุปสรรคน้อยที่สุด งานสําเร็จตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ และเกิดประโยชน์ต่อองค์การ ซึ่ง การจัดทําและขับเคลื่อนแผนพัฒนาชุมชน และสังคม จะสําเร็จได้ก็จะต้องมีผู้นําและผู้ตามที่ดี
ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
1. รู้และเข้าใจ บทบาท หน้าที่ของผู้นําชุมชน
2. เป็นผู้นํา ผู้ตามในการจัดทําและขับเคลื่อนแผนพัฒนาตนเอง ครอบครัว ชุมชน สังคม
ขอบข่ายเนื้อหา หรือบทเรียน
เรื่องที่ 1 ผู้นําและผู้ตาม
เรื่องที่ 2 ผู้นํา ผู้ตาม ในการจัดทําแผนพัฒนาชุมชน สังคม
เรื่องที่ 3 ผู้นํา ผู้ตามในการขับเคลื่อนแผนพัฒนาตนเอง ชุมชน สังคม