การวางแผนการใช้จ่ายเงิน คือ การวางแผนเกี่ยวกับรายได้และรายจ่าย เพื่อให้ใช้จ่ายเงินได้เพียงพอ กับรายได้ และมีเงินออมไว้ใช้จ่ายในอนาคต

รายได้ คือ เงินจากการประกอบอาชีพ ซึ่งรายได้นั้นอาจอยู่ในรูปของเงินเดือน ดอกเบี้ยเงินกู้ยืมหรือ เงินฝากธนาคาร และเงินกำไรจากการค้าขาย

รายจ่าย คือ เงินที่จ่ายไป เพื่อให้ได้สิ่งของหรือบริการ

การบันทึกรายรับ - รายจ่าย

ช่วยให้ทราบถึงการใช้จ่ายเงินอย่างมีประสิทธิภาพ และเป็นไปตามแผน การทำบัญชีรับ-จ่าย จึงมีความสำคัญ ดังนี้

1. ทำให้ทราบรายรับ-รายจ่ายตลอดทั้งเดือน

2. สามารถวางแผนการใช้จ่าย ว่าอะไรมีความจำเป็นก่อน-หลัง

3. ทำให้ทราบว่ามีเงินคงเหลือเท่าใดในแต่ละวัน

ตัวอย่าง ตารางการรับ-จ่ายเงินของตนเองและครอบครัว เดือนมกราคม 2553

วันที่ 1 ได้รับเงินเดือน 5,000 บาท

วันที่ 2 ซื้อข้าวสาร 1 ถัง เป็นเงิน 200 บาท

วันที่ 4 ซื้อกับข้าว 150 บาท

วันที่ 5 จ่ายค่าโทรศัพท์ 250 บาท

วันที่ 10 ขายหนังสือพิมพ์เก่าได้เงิน 50 บาท

วันที่ 12 จ่ายค่าน้ำประปา 50 บาท

วันที่ 15 ซื้อกับข้าว 200 บาท

วันที่ 20 จ่ายเงินใส่ซองช่วยงาน 200 บาท

วันที่ 25 ซื้อเสื้อผ้า 150 บาท