ประเพณีสงกรานต์

ประเพณีสงกรานต์เป็นประเพณีเก่าแก่มาแต่โบราณสงกรานต์”คือวันขึ้นปีใหม่ตามประเพณีไทยตรงกับวันที่ 13 เมษายน ของทุกปี เรียกว่า วันมหาสงกรานต์ และถือเป็น “วันผู้สูงอายุแห่งชาติ”และชาวบ้านหนยังเรียกกันว่า”วันสงขารล่อง”หมายถึงว่า อายุสังขารของคนเราได้ล่วงไปอีกคำว่า” สงกรานต์” มาจากภาษาสันสกฤตแปลว่า”ผ่าน” หรือ “เคลื่อนย้ายเข้าไป”หมายถึง เป็นวันที่พระอาทิตย์ผ่านหรือเคลื่อนย้ายจากราศีมีนเข้าสู่ราศีเมษ ในเดือน เม.ย. ซึ่งตกอยู่ในวันที่ 13,14,15 เมษายนของทุกปี วันที่ 14 เป็น วันเนา วันที่ 15 เป็น วันเถลิงศก ความหมายของคำที่เกี่ยวข้องกับวันสงกรานต์มีดังนี้

สงกรานต์ที่แปลว่า เก้าขึ้น ย่างขึ้น นั้นหมายถึงการที่ดวงอาทิตย์ขึ้นสู่ราศีใหม่อันเป็นที่เกิดขึ้นทุกเดือนที่เรียกว่า สงกรานต์เดือนแต่เมื่อครบ 12 เดือนแล้ว ย่างขึ้นราศีเมษอีกจัดเป็นสงกรานต์ปีถือว่าเป็นวันขึ้นไปใหม่ทาง

สุริยคติในทางโหราศาสตร์

มหาสงกรานต์ แปลว่า เก้าขึ้นหรือย่างขึ้นครึ่งใหญ่ หมายถึง สงกรานต์ปี คือปีใหม่อย่างเดียวกล่าวคือสงกรานต์ หมายได้ทั้งสงกรานต์เดือนและสงกรานต์ปี แต่มหาสงกรานต์หมายถึงสงกรานต์ปีอย่างเดียว

วันเนา แปลว่า วันอยู่ คำว่า เนา แปลว่า อยู่ หมายความว่าเป็นวันถัดจากวันมหาสงกรานต์เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ เข้าที่เข้าทางในราศีตั้งต้นใหม่เรียบร้อยแล้ว คืออยู่ประจำที่แล้ว

วันเถลิงแปลว่า วันขึ้นศก เป็นวันเปลี่ยนจุลศักราชใหม่ การที่เลื่อนศกใหม่มาเป็น วันที่ 3 ถัดจากวันมหาสงกรานต์ก็เพื่อให้หมดปัญหาว่า การย่างขึ้น สู่จุดเดิม สำหรับต้นปีนั้น เรียบร้อยดีไม่มีปัญหาเพราะอาจมีปัญหาติดพันเกี่ยวกับชั่วโมง นาที วินาที ยังไม่ครบถ้วนสมบูรณ์ ที่จะเปลี่ยนศก ถ้าเลื่อนวันเถลิงศกหรือวันขึ้นจุลศักราชใหม่มาเป็น วันที่ 3 ก็หมายความว่าอย่างน้อยดวงอาทิตย์ได้ก้าวสู่ราศีใหม่ ไม่น้อยกว่า 1 องศาแล้วอาจจะย่างเข้าองศาที่ 2 หรือที่ 3 ก็ได้

เทศกาลสงกรานต์นอกจากวันขึ้นปีใหม่ยังเป็นวันหยุดพักผ่อนประจำปี ที่ญาติมิตรกลับสู่ถิ่นฐานบ้านเกิดเพื่อพบปะกันอย่างพร้อมหน้าพร้อมตา ทางราชการจึงกำหนดให้วันที่ 14 เมษายนของทุกปีเป็น วันครอบครัวแห่งชาติ เพราะเป็นวันที่สมาชิกในครอบครัวได้ร่วมทำบุญประกอบพิธีสทางศาสนาต่างๆ ร่วมกัน

การทำบุญวันสงกรานต์

แม้เราจะถือเอาวันที่ 1 มกราคม เป็นวันขึ้นปีใหม่ตามหลักสากลแต่ธรรมเนียมไทยยังให้ความสำคัญกับวันสงกรานต์อยู่โดยถือเอาเป็นวันขึ้นปีใหม่ตามแบบไทย ดังนั้นเมื่อใกล้ถึงวันสงกรานต์การตระเตรียมทำความสะอาดอาคารบ้านเรือน และเตรียมข้าวของที่จะทำบุญตักบาตร