ก๋วยตีนช้าง คือ ภูมิปัญญาด้านการจักสานภาชนะ ข้าวของเครื่องใช้ ของคนล้านนา
“ก๋วย” คือ ภาชนะ ประเภทตะกร้าที่ทำขึ้นจากไม้ไผ่
“ตีนช้าง” มีที่มาจากลักษณะกลมมนคล้ายตีนช้าง
ก๋วยตีนช้าง นิยมนำใช้ในกิจกรรมทางศาสนา เพื่อบรรจุเครื่อสังฆทานนำไปถวายพระภิกษุสงฆ์ ก๋วยตีนช้าง นิยมใช้มากในงานประเพณีตานก๋วยสลากหรืองานสลากภัต ซึ่งภายในก๋วยจะบุด้วยใบตองหรือใบตองตึง แล้วบรรจุเครื่องไทยทานไว้ข้างใน เช่น ข้าวสาร พริกแห้ง กระเทียม เทียนไข ผลไม้ และเครื่องใช้ต่างๆ
ไม้ไผ่
มีดสำหรับตัดและเหลาไม้ไผ
เตรียมตอกสำหรับสาน เพื่อนำเส้นตอกไปใช้ในกระบวนการสาน การ ก่อ เส้นตอกที่เราจะนำมาใช้นี้จะแยก ตามแบบที่เราสาน เส้นที่มันใหญ่ส่วนมากเราจะใช่สำหรับการก่อ และเส้นที่เล็กเราจะใช่สำหรับการสานโดย เหลาไม้ไผ่ขนาด ยาวประมาณ ๒ เมตร ออกเป็น ๒ แบบ
- ตอกยาว คือ ตอกที่ใช้สำหรับก่อฐาน หรือชาวบ้านเรียกว่า "ตั้งเก๊า"
- เส้นตอกสาน คือ ตอกใช้สำหรับสานขึ้นรูป โดยจะสานลายขัดเพื่อให้น้ำถุ้งเป็นลูก
- ตอกอ่อน คือ ตอกที่ใช้สำหรับสาน เพื่อให้ลายที่สานไม่หลุดลอก และให้ก๋วยแข็งแรงขึ้น
ตอกที่เตรียมไว้
หลังจากได้เส้นตอกแล้ว ใช้เส้นตอกยาว จำนวน ๑๘ เส้น จับคู่เส้นตอกเป็น ๙ คู่ แล้วแยกออกเป็น ๓ ชุด
ชุดแรก จะมี ๓ คู่ แยกแต่ละคู่พอประมาณ จากนั้นใช้ตอกสานขัดเส้นตอกเพื่อสานก่อฐาน เรียกว่า ตั้งเก๊า
จากนั้นใช้ตอกอ่อน พับครั่งแล้วใช้ขัดไว้เพื่อไม่ให้หลุดออกจากกัน ก็จะได้ก้นก๋วย ตามรูป
หลังจากที่เราได้ ก้นก๋วย แล้วให้สานขึ้นมาประมาณ ๑ คืบ หลังจากนั้นให้พับกลับและสานทับอันเดิม เพื่อเป็น ฐาน
หลังจากนั้นให้สานขึ้นมาเรื่อยๆ
หลังจากสานตัวก๋วยแล้ว ขั้นตอนสุดท้ายให้พับปากก๋วย
ใช้เป็นภาชนะสำหรับบรรจุเครื่องสังฆทานนำไปถวายพระภิกษุสงฆ
ข้อมูลปราชญ์ท้องถิ่น : ก๋วยตี๋นจ๊าง
ผู้ติดต่อ นายพล ศรีไม้
ที่อยู่ ๑๕๔ หมู่ที่ ๔ ตำบลบ้านธิอำเภอบ้านธิ จังหวัดลำพูน
โทรศัพท์ ๐๙๖-๐๔๙๓๐๙๐
ข้อมูลเนื้อหา โดย:
เว็บไซต์ http://www.banthi.go.th/index.php?_mod=MFdVVVc5ND0&no=aGp4SkNBPT0/
http://www.banthi.go.th/index.php?_mod=MFdVVVc5ND0&type=Z1Q4PQ
กองการศึกษา เทศบาลตําบลบ้านธิ
เรียบเรียงเนื้อหา โดย : นางสาวดารณี เอี่ยมสำอางค์
ถ่ายภาพ/ภาพประกอบ โดย : กองการศึกษา เทศบาลตําบลบ้านธิ