ความเป็นพลเมืองดิจิทัล คือ พลเมืองผู้ใช้งานสื่อดิจิทัลและสื่อสังคมออนไลน์ที่เข้าใจบรรทัดฐานของการปฏิบัติตัวให้เหมาะสมและมีความรับผิดชอบในการใช้เทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยิ่งการสื่อสารในยุคดิจิทัลเป็นการสื่อสารที่ไร้พรมแดน
การเป็นพลเมืองในยุคดิจิทัลนั้น มีทักษะที่สำคัญ 8 ประการ
1. ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดีของตนเอง (Digital Citizen Identity) ความสามารถในการสร้างและบริหารจัดการอัตลักษณ์ที่ดีของตนเองไว้ได้อย่างดีทั้งในโลกออนไลน์และโลกความจริง
2. ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตัว (Privacy Management) มีดุลพินิจในการบริหารจัดการข้อมูลส่วนตัว โดยเฉพาะการแชร์ข้อมูลออนไลน์เพื่อป้องกันความเป็นส่วนตัวทั้งของตนเองและผู้อื่น
3. ทักษะในการคิดวิเคราะห์มีวิจารณญาณที่ดี (Critical Thinking) ความสามารถในการวิเคราะห์แยกแยะระหว่างข้อมูลที่ถูกต้อง และข้อมูลที่ผิด ข้อมูลที่มีเนื้อหาดีและข้อมูลที่เข้าข่ายอันตราย ข้อมูลติดต่อทางออนไลน์ที่น่าตั้งข้อสงสัยและน่าเชื่อถือได้
4. ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) ความสามารถในการบริหารเวลาในการใช้อุปกรณ์ยุคดิจิทัล รวมไปถึงการควบคุมเพื่อให้เกิดสมดุลระหว่างโลกออนไลน์ และโลกภายนอก
5. ทักษะในการรับมือกับการคุกคามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) ความสามารถในการรับรู้ และรับมือการคุกคามข่มขู่บนโลกออนไลน์ได้อย่างชาญฉลาด
6. ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูล ที่ผู้ใช้งานมีการทิ้งไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) ความสามารถในการเข้าใจธรรมชาติของการใช้ชีวิตในโลกดิจิทัล ว่าจะหลงเหลือร่อยรอยข้อมูลทิ้งไว้เสมอ รวมไปถึงเข้าใจพลลัพธ์ ที่อาจเกิดขึ้น เพื่อการดูแลสิ่งเหล่านี้อย่างมีความรับผิดชอบ
7. ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ความสามารถในการป้องกันข้อมูลด้วยการสร้างระบบความปลอดภัยที่เข้มแข็ง และป้องกันการโจรกรรมข้อมูลหรือการโจมตีทางออนไลน์ได้
8. ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจ และสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นบนโลกออนไลน์
ที่มา : สถาบันสื่อเด็กและเยาวชน
คลิปวีดิโอที่เกี่ยวข้อง
กฎหมายดิจิทัล
กิจกรรมที่ 3.1
ให้นักเรียนศึกษาวีดิโอนี้แล้ว สร้างเกมเส้นทางการเป็นพลเมืองดิจิทัล โดยกำหนดสถานการณ์และสะท้อนให้เห็นถึงปัญหาในด้านการมีความรู้ความเข้าใจในเทคโนโลยี การป้องกันตนเองหรือผู้อื่น และการเคารพตนเองหรือผู้อื่นออนไลน์ จากนั้นเมื่อกำหนดสถานการณ์และสร้างเส้นทางเพื่อให้ผู้เล่นเดินแล้ว
ให้ผู้เล่นคนอื่นมาเล่นเกมเพื่อตอบคำถามและให้หาคณะลูกขุนอื่นที่ไม่ได้แข่งขันมาช่วยในการตัดสินปัญหาว่า ผู้เล่นตัดสินใจเหมาะสมหรือไม่ ผู้เล่นคนใดสามารถตอบคำถามและถึงเส้นชัยในการเป็นพลเมืองดิจิทัล
ได้ก่อนก็จะเป็นผู้ชนะในเกมนี้
กิจกรรมที่ 3.2
1. ให้นักเรียน เข้าเว็บไซต์ https://beinternetawesome.withgoogle.com/th_th เพื่อเล่นเกมส์ใน INTERLAND ให้ผ่านทุกด่าน ๆ ละ 1 คะแนน คะแนนสูงสุดของห้องจะได้คะแนนพิเศษเพิ่มอีก 2 คะแนน (โดยมีเกียรติบัตรครบทุกด่าน และเกียรติบัตรรวมอีก 1 ใบ)
2. ให้นักเรียน เข้าเว็บไซต์ AI for Ocean : https://code.org/oceans เพื่อสร้าง AI เมื่อทำสำเร็จ ในระบบจะให้นักเรียนกรอก คำนำหน้า ชื่อ นามสกุล (โดยให้พิมพ์เป็นภาษาอังกฤษเท่านั้น) เพื่อรับเกียรติบัตร 1 ใบ (2 คะแนน)