Cement-kennisplatform | maandag 24 augustus 2015

In NEN 9997-1, de norm waarin een rekenmethode is opgenomen voor het bepalen van het draagvermogen van funderingspalen, staat een voetnoot waarin is aangegeven dat de paalklassefactoren per 1 januari 2016 zullen worden verlaagd. Deze maatregel is gebaseerd op proefbelastingen waaruit is gebleken dat funderingspalen veel minder draagvermogen hebben dan eerder verondersteld.

Deze wijziging zal resulteren in hogere kosten voor paalfunderingen voor nieuwbouw in Nederland. De kostenstijging zal meestal in de orde van grootte van 20% liggen, maar kan in sommige gevallen oplopen tot rond de 40%. Voor bestaande bouw zal er weinig veranderen. De ervaring is immers dat er in de praktijk zelden of nooit problemen zijn met de grondmechanische draagkracht van funderingspalen. Deze discrepantie is te verklaren uit het feit dat er kennelijk verborgen veiligheden in de draagkracht van paalfunderingen aanwezig zijn. Deze veiligheden zijn uitgebreid onderzocht, onder begeleiding van CUR-commissie 193. De conclusie daaruit is, dat het zinvol is, tijdseffecten in funderingen nader te onderzoeken. Verder is het zinnig door te gaan met onderzoek naar de verdichtingseffecten. Met name moet worden gekeken naar het effect voor de paalpuntdraagkracht in combinatie met de installatievolgorde.

Voor de NEN-commissie Geotechniek was het resultaat van het onderzoek naar de verborgen veiligheden in ieder geval onvoldoende om de paalklassefactoren niet te verlagen.

Hoewel nader onderzoek dus erg zinnig is, is tot nu toe echter niet mogelijk gebleken om een goed opgezet onderzoek naar deze effecten gefinancierd te krijgen.

Een gevolg van de voorgenomen verlaging van de paalklassefactoren in NEN 9997-1 is dat het in projecten aantrekkelijk kan zijn om proefbelastingen uit te voeren. Er wordt naar gestreefd om het uitvoeren van proefbelastingen eenduidiger te maken en er zal een Nationale Praktijk Richtlijn (NPR) worden uitgebracht over het proefbelasten van palen.

Lange heipaal uit één stuk efficiënt in gebruik

Alphen aan den Rijn - Op plaatsen waar traditioneel korte betonnen heipalen geschakeld worden om een grote diepte te bereiken, is het efficiënter om ter plekke lange betonnen palen uit één stuk te produceren. Dat blijkt uit de evaluatie van een project in Brazilië. "We constateren dat het sneller is en goedkoper”, meldt Rick van Tol van Grimbergen uit Alphen aan den Rijn. “Vergeleken met het schakelen van korte prefab betonpalen, zoals de bouw in Brazilië gewend is.” Grimbergen heeft een compleet systeem geleverd voor de bouw van een vestiging van Huisman in Navegantes bij Santa Catarina in Brazilië, in een delta in het Zuid-Amerikaanse land. Huisman ontwerpt en produceert zware constructies en installaties voor offshore-bedrijven. Grimbergen is specialist op onder meer het gebied van faciliteiten voor de productie van betonnen heipalen. De meeste opdrachtgevers zijn fabrikant van ‘gewone’ prefab palen. Voor het funderen op de rotsen onder de moerasachtige bodem had Huisman echter zevenhonderd palen nodig met een lengte tot 46 meter en een doorsnede van 50 bij 50 centimeter. Grimbergen leverde een systeem om ter plekke negen palen per dag te produceren, met een voorspanning van maar liefst 200 ton.

Positioneren

“Het is een hele klus geweest om deze palen rechtop te zetten en te positioneren”, aldus Van Tol. “Het heiwerk is verricht door Vanthek International. Dat bedrijf heeft gezorgd voor een kraan, hoger dan de lengte van de palen. Daarmee konden de palen geheid worden. Een contactpersoon van betonpalenfabrikant Lodewikus Voorgespannen Beton uit Oosterhout heeft de kwaliteit van het beton hoog gehouden. Het project is enigszins aangepast. De zevenhonderd palen zijn zo’n negenhonderd palen geworden. Momenteel wordt nog gewerkt aan een kleine uitbreiding. De productiefaciliteit is heel flexibel, kan worden verkocht en verplaatst. Hij is eigendom van Huisman.”

In Nederland is het doorgaans niet zinvol om op of bij de bouwplaats voorgespannen betonnen heipalen te produceren. “Maar wanneer de afstand van de prefab betonfabriek tot de bouwplaats lang is, en de kwaliteit van de infrastructuur slecht, wordt het wel rendabel”, verklaart Van Tol. “We gaan het systeem daarom actief op de markt zetten. We zijn het product wereldwijd aan het pitchen .”

Henk-Jan Grimbergen, directeur van Grimbergen, bevestigt de efficiëntie van het systeem. “Ook als de heipalen niet zo lang zijn. Opdrachtgevers lopen minder risico. De winstpakker is veel sneller werken, overal waar de lokale infrastructuur de aanvoer van prefab betonnen palen niet toelaat. We wenden ons met het typisch Nederlandse concept op de internationaal opererende ingenieursbureaus, met vestigingen in Nederland.”