باستان شناسی چیست؟ - ? Archaeology
معرفی باستان شناسی
باستان شناسی، نظامی (As a Discipline) برای شناخت انسان از رهگذر فرهنگ و با واسطۀ فرهنگ است. در باستان شناسی، انسان در رتبه دوم و به عنوانِ سازنده و سازماندهنده فرهنگ مد نظر قرار می گیرد. در این نظام پژوهشی-آموزشی، فرهنگ، وجه تمایز انسان از دیگر موجودات بوده و دو وجه ملموس (Tangible) و غیر ملموس (Intangible) دارد.
زمان، مکان و ماده چارچوبهای شناخت باستان شناسانه هستند. فرهنگ در معنای باستان شناختی آن با انسان ها عینّت (Objectivity) و فعلیت (Subjectivity) می یابد و عاملیت (Agency) انسانها در آن نمود دارد. موضوع باستان شناسی با فرهنگ انسان و انسان به عنوان سازنده و سازمان دهندۀ فرهنگ مرزبندی می شود. آنچه در ارتباط با این موضوع (فرهنگِ انسان و فاعل آن) است، در گستره شناخت باستان شناسانه قرار می گیرد.
آثار و کم و کیف آنها، از جمله سرگذشتشان در فرایند زمان و ظرف مکان برای باستان شناس تعیین کننده اند. داده های باستان شناختی (Archaeological Visibility) در بافتها (Contexts) و چشم اندازهای طبیعی و فرهنگیشان(Natural and Cultural Landscape) برای باستان شناس موضوعیت دارند. بکارگیری نظریه ها و روشها (Theory and Methods ) در باستان شناسی محدودیتی ندارد و متناسب با داده ها در پیوند با بافتها و چشم اندازهای طبیعی و فرهنگی انتخاب، ارزیابی و مدیریت می شوند.
اصالت (Originality) و برگشت ناپذیری دست افزارها (Artifacts) بافت ها و چشم انداز های باستان شناختی به عنوان منابع فرهنگی (Cultural Resource)، تعهد «جامعه باستان شناسی ایران» در قبال حفاظت و صیانت از آنها را پدید می آورد. تعهدی مبتنی بر تخصص که فراتر از مرزهای سیاسی و جغرافیایی ایران زمین است. چراکه آثار یاد شده میراثی متعلق به بشریت در گذشته، حال و آینده هستند.