Elsenboschschans

HISTORISCH:

• In het kaartenboek van Averbode (1650-1680) is op de kaart van Testelt een schans weergegeven onder perceel nr.5 (boven nr.4) : "Den scans Elsenbosch". Ze was dan ook eigendom van de abdij.

• Deze schans is gelokaliseerd in het verlengde van de huidige Broekstraat, dicht bij Averbode maar op grondgebied Zichem.

• Het stukje Zichem dat na 1928 bij Averbode ging behoren stond van oudsher bekend onder de naam De (Grote en Kleine) Haak. In de achttiende eeuw telde dit gehucht een vijftiental woningen. Bij dreigend gevaar was het versterkte Zichem te ver weg gelegen en vaak te moeilijk bereikbaar. Daarom werd voor de lokale bewoners op grond van de abdij, in het Haaksbos, een schans aangelegd. Ze was geen lang leven beschoren. De schans verscheen voor het eerst en het laatst op kaart in de tweede helft van de zeventiende eeuw. Het kaartboek van de abdij van Averbode vermeldde als oppervlakte 1 zil en 64 roeden (ca. 53 are 48 centiare). De zgn. Elsenbosch-schans was omringd door een gracht. Ze lag verscholen in het Schansbos tegenover de Quaeden Hoeck, een zeer drassig gebied.

• De plaats waar ooit de Elsenbosch-schans lag, is vandaag nog steeds voor velen onbekend terrein. Ontdekkingsreizigers en avonturiers lopen de Broekstraat ten einde. De weg gaat over in een aarden pad. Na enkele meters ontvouwt zich het grote niemandsland: de Demerbroeken. In het eerste bos aan de rechterkant, lag de schans van Averbode.

• Het blijft wat eigenaardig dat de locatie wel als 'scans' is vermeld maar dat in de kaartenboek van de abdij deze locatie niet is opgenomen bij de aldaar vermelde schansen.

KARTOGRAFISCH:

• Uittreksel uit het kaartenboek van de abdij van Averbode met weergave van Testelt en Zichem en rood omcirkeld de schans-site.

• Detailuittreksel uit het kaartenboek van Averbode met weergave van de schans ("5"). Waar andere schansen in het kaartenboek zijn weergegeven met huisjes is dat hier niet het geval.