การวัดและประเมินผล

 กรอบแนวคิดทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 มีดังนี้:

การบูรณาการทักษะเข้าในการสอนเนื้อหาหลักด้านวิชาการ เครือข่าย P21 (Partnership for 21st Century Learning) ของสหรัฐอเมริกา ได้พัฒนากรอบแนวคิดเพื่อส่งเสริมทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 โดยกำหนดองค์ประกอบสำคัญ 5 ด้าน ได้แก่:

ทักษะเพื่อการดำรงชีวิตในศตวรรษที่ 21 (21st Century Skills) แบ่งออกเป็น 4 ด้านหลัก ได้แก่:

1. สาระวิชาหลัก (Core Subjects) เช่น ภาษาอังกฤษ การอ่าน ภาษาของโลก ศิลปะ คณิตศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ วิทยาศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ประวัติศาสตร์การปกครอง และความเป็นพลเมืองที่ดี (โรงเรียนต้องสอดแทรกทักษะเพื่อการดำรงชีวิต ต่อไปนี้เข้าไปในทุกวิชาหลัก ประกอบด้วย 1) ความรู้เกี่ยวกับโลก 2) ความรู้เกี่ยวกับการเงิน เศรษฐศาสตร์ ธุรกิจ และการเป็นผู้ประกอบการ 3) ความรู้ด้านการเป็นพลเมืองที่ดี 4) ความรู้ด้านสุขภาพ 5) ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อม

2. ทักษะด้านการเรียนรู้และนวัตกรรม (Learning and Innovation Skills) เช่น ความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรม, การคิดอย่างมีวิจารณญาณและการแก้ปัญหา, การสื่อสารและความร่วมมือ

3. ทักษะด้านสารสนเทศ สื่อ และเทคโนโลยี (Information, Media, and Technology Skills) เช่น ความรู้ด้านสารสนเทศ, ความรู้เกี่ยวกับสื่อ และความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยี

4. ทักษะด้านชีวิตและอาชีพ (Life and Career Skills) เช่น ความสามารถในการปรับตัว, การริเริ่มสร้างสรรค์และเป็นตัวของตัวเอง, ทักษะทางสังคมและสังคมข้ามวัฒนธรรม, การเป็นผู้สร้างหรือผู้ผลิตและความรับผิดชอบเชื่อถือได้, และภาวะผู้นำความรับผิดชอบ

วิจารณ์ พานิช (2555) ได้นำเสนอแนวคิด 3R × 7C ซึ่งเป็นหลักสำคัญของการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ได้แก่:

3R: 1) อ่านออก (Reading), 2) เขียนได้ (Writing), 3) คิดเลขเป็น (Arithmetic)

7C: 1) การคิดอย่างมีวิจารณญาณและทักษะการแก้ปัญหา, 2) ความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรม, 3) ความเข้าใจต่างวัฒนธรรม, 4) ความร่วมมือ การทำงานเป็นทีม และภาวะผู้นำ, 5) การสื่อสาร การสารสนเทศ และรู้เท่าทันสื่อ, 6) ทักษะด้านคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร, และ7) ทักษะอาชีพและทักษะการเรียนรู้

กรอบแนวคิดนี้มุ่งหวังให้ผู้เรียนมีความรู้และทักษะที่พร้อมรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลกในศตวรรษที่ 21 โดยเน้นการบูรณาการความรู้ ทักษะการคิด และการปฏิบัติจริง เพื่อให้เกิดการเรียนรู้ที่ยั่งยืนและนำไปใช้ได้ในชีวิตจริง

การวัดและประเมินทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ต้องเป็นการวัดและประเมินผลที่สะท้อนสภาพที่แท้จริงของนักเรียน โดยเน้นการปฏิบัติที่สัมพันธ์กับการเรียนการสอน มีการประเมินทั้งที่เป็นทางการและไม่เป็นทางการ เกิดขึ้นตลอดกระบวนการเรียนรู้ ทั้งก่อน ระหว่าง และหลังการเรียนการสอน เพื่อให้สามารถพัฒนาและปรับปรุงทักษะของผู้เรียนได้อย่างมีประสิทธิภาพ

การวัดและประเมินในศตวรรษที่ 21 ควรมุ่งเน้นการประเมินผลเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการและเครื่องมือที่หลากหลาย เช่น การประเมินจากแฟ้มสะสมงาน (Portfolio) การนำเทคโนโลยีมาใช้ รวมถึงการใช้ผลสะท้อนจากผู้เรียนเพื่อนำไปปรับปรุงและพัฒนาการเรียนรู้ให้มีประสิทธิภาพ

แนวทางการวัดและประเมินทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

1. การวัดและประเมินเพื่อพัฒนา (Formative Assessment)

• มุ่งเน้นให้ข้อมูลย้อนกลับแก่ผู้เรียน เพื่อพัฒนาการเรียนรู้

• ใช้การสังเกต การซักถาม การระดมความคิด และการให้เพื่อนประเมินเพื่อน

2. การวัดและประเมินเพื่อตัดสินผลการเรียน (Summative Assessment)

• ใช้เมื่อจบหน่วยการเรียน หรือรายวิชา เพื่อตัดสินผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

• ควรใช้เกณฑ์ผลการปฏิบัติมากกว่าการเปรียบเทียบระหว่างผู้เรียน

3. การประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment)

• ใช้สถานการณ์จริงหรือใกล้เคียงกับชีวิตจริง

• มีความซับซ้อน และสะท้อนความสามารถแท้จริงของผู้เรียน

4. การใช้แฟ้มสะสมงาน (Portfolio Assessment)

• ให้ผู้เรียนรวบรวมผลงานจริง เพื่อสะท้อนพัฒนาการและความสามารถ

• ใช้เป็นหลักฐานการเรียนรู้ที่แท้จริง แทนการทดสอบแบบเดิม

วิธีการวัดและประเมินทักษะในศตวรรษที่ 21

1. การประเมินด้วยการสื่อสารส่วนบุคคล

• การถามตอบระหว่างทำกิจกรรมการเรียน

• การพบปะสนทนาพูดคุยกับผู้เรียน

• การพบปะสนทนาพูดคุยกับผู้เกี่ยวข้องกับผู้เรียน

• การสอบปากเปล่าเพื่อประเมินความรู้ ความเข้าใจ และเจตคติ

• การอ่านบันทึกเหตุการณ์ต่างๆ ของผู้เรียน

• การตรวจแบบฝึกหัดและการบ้าน พร้อมให้ข้อมูลป้อนกลับ

2. การประเมินจากการปฏิบัติ (Performance Assessment)

• ประเมินจากสภาพจริงและทำได้ตลอดเวลากับทุกสถานการณ์

• กำหนดปัญหาหรืองานแบบปลายเปิด ให้นักเรียนสร้างคำตอบเองด้วยการแสดงสร้างสรรค์ ผลิตหรือทำงาน

• เน้นทักษะการคิดที่ซับซ้อนและการแก้ปัญหา

• ใช้ข้อมูลจากหลายแหล่งและหลายเครื่องมือ

• ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของนักเรียน ครู และผู้ปกครอง

• ให้นักเรียนร่วมตัดสินใจเกี่ยวกับการประเมินตนเอง

• ข้อมูลที่ได้สะท้อนถึงการเรียนการสอนและการวางแผนของครู

3.การประเมินตามสภาพจริง (Authentic Assessment)

• ไม่เน้นการประเมินทักษะพื้นฐาน แต่เน้นทักษะการคิดที่ซับซ้อน

• วัดและประเมินความก้าวหน้าของนักเรียน

• สะท้อนให้เห็นงานจริงของนักเรียน

• ผูกติดนักเรียนกับงานจริงโดยดูจากผลงานหลายชิ้น

• ผู้ประเมินควรมีหลายฝ่ายและทำงานร่วมกัน

• การประเมินดำเนินการควบคู่กับการเรียนการสอน

• นำการประเมินตนเองมาใช้ร่วมกับการประเมินอื่น

• ใช้ทั้งการประเมินจากการปฏิบัติจริงและแฟ้มสะสมงาน

4. การประเมินด้วยแฟ้มสะสมงาน (Portfolio Assessment)

• ให้ผู้เรียนเก็บรวบรวมผลงานจริงที่สะท้อนพัฒนาการของตน

• ใช้เป็นหลักฐานการเรียนรู้แทนการทดสอบแบบเดิม

• แสดงถึงความพยายาม เจตคติ แรงจูงใจ และผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน

• สามารถใช้ประเมินทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 ได้อย่างครบถ้วน