3. Bắt chước

Bắt chước, vận động, 0 -1 tuổi

VẬN ĐỘNG TINH, NẮM BẮT, 0 -1 TUỔI

CẢM NHẬN THỊ GIÁC, 0 -1 TUỔI

Mục đích: Học bắt chước

Mục tiêu: Bắt chước gõ một chiếc muỗng

Dụng cụ: Hai chiếc muỗng, một cái lọ

Tiến trình:

- Cho trẻ ngồi vào bàn và nắm bắt sự chú ý của trẻ bằng cách đong đưa cái muỗng trước mắt trẻ.

- Gõ muỗng trên bàn theo một nhịp, tay kia, bạn để muỗng trong bàn tay của trẻ.

- Bắt đầu bảo trẻ gõ muỗng trên bàn theo nhịp của bàn tay kia của bạn.

- Giảm dần sự giúp đỡ để xem trẻ có tiếp tục gõ không trợ giúp hay không.

- Khi trẻ gõ được một mình trên bàn, bắt đầu cho gõ trên lọ.

- Nhìn xem trẻ có thay đổi với bạn.

- Nếu trẻ không làm, hướng tay trẻ về cái lọ, và tiếp tục cử động của chính bạn.

- Sau một phút, bắt đầu lại gõ trên bàn và lặp lại tiến trình (bàn/lọ) để kéo trẻ thay đổi với bạn.

- Tiếp tục bài tập cho tới khi trẻ có thể bắt chước việc chuyển từ bàn qua lọ, và từ lọ qua bàn không trợ giúp.

Bắt chước âm thanh, 0 -1 tuổi

KỸ NĂNG BẰNG LỜI, LUYỆN ÂM, 0 -1 TUỔI

Mục đích: Phát triển việc bắt chước âm thanh

Mục tiêu: Bắt chước một loạt âm đơn

Dụng cụ: Không có

Tiến trình:

- Mỗi lần trẻ tự phát một âm, bắt chước tức khắc âm được phát ra và xem trẻ có phản ứng phát trở lại âm đó không.

- Thử lặp lại luân phiên những âm như trong cuộc đối thoại.

- Nếu trẻ bắt chước âm được bạn phát ra, lặp lại âm đó nhiều lần để xem trẻ có tiếp tục bắt chước không.

- Khi trẻ bắt đầu thích thú cách bắt chước âm, bảo trẻ bắt chước một âm để bắt đầu và sau đó chuyển sang âm khác để xem trẻ có làm theo không.

Bắt chước âm thanh, 0 -1 tuổi

KỸ NĂNG BẰNG LỜI, LUYỆN ÂM, 0 -1 TUỔI

XÃ HỘI HÓA, TƯƠNG TÁC CÁ NHÂN, 0 -1 TUỔI

Mục đích: Động viên việc bắt chước âm thanh

Mục tiêu: Cho phỏng chừng một âm phối hợp với thói quen thể chất

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào ghế với trẻ.

- Vừa nâng trẻ trên gối bạn 4 lần vừa nói “Bùm bùm bùm bùm”.

- Sau đó đu đưa trẻ về phía sàn nhà và vừa kéo trẻ lại vừa nói “bụp”.

- Lặp lại động tác nhiều lần.

- Ngừng đu đưa, và xem trẻ có phát âm giống như tiếng bụp, để kích thích bạn đu đưa trẻ trên sàn nhà.

- Làm cho trẻ hiểu là trẻ cũng phải phát âm như vậy, bằng cách sờ vào môi của trẻ.

Bắt chước âm thanh, 0 -1 tuổi

BẮT CHƯỚC, VẬN ĐỘNG, 0 - 1 TUỔI

KỸ NĂNG BẰNG LỜI, LUYỆN ÂM, 0 -1 TUỔI

Mục đích: Động viên việc bắt chước những âm và tăng sự chú ý thị giác vào hoạt động của người khác.

Mục tiêu: Ghi những âm đơn được phát ra bởi những cử chỉ đơn giản

Dụng cụ: Không có

Tiến trình:

- Chọn một trong những hành động theo danh sách sau.

- Chỉ hành động, và giúp trẻ bắt chước bạn bằng cách hướng dẫn tay trẻ.

- Trẻ càng học phát âm thì ta càng giảm dần sự trợ giúp.

- Lặp lại hành động đầu tiên và âm đầu tiên nhiều lần trước khi chuyển sang âm thứ hai.

Ví dụ: Để ngón tay lên môi và nói suỵt. Lấy tay vỗ nhẹ miệng của bạn và nói “oa,oa”

Tạo ra một tiếng kêu ở môi bạn như một nụ hôn.

Làm một tiếng động khô bằng cách búng ngón tay trên má bạn.

Bắt chước, vận động, 1- 2 tuổi

CẢM NHẬN THỊ GIÁC, 0 -1 TUỔI

PHỐI HỢP MẮT- BÀN TAY, LÀM CHỦ, 0 -1 TUỔI

Mục đích: Học quan sát một người và bắt chước cử chỉ của người ấy.

Mục tiêu: Sờ ba phần của thân thể bằng cách bắt chước

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Ngồi vào bàn đối diện với trẻ, tạo sự chú ý của trẻ.

- Khi trẻ nhìn, nói với trẻ “Con sờ mũi của con” và bạn sờ mũi của bạn bằng ngón trỏ.

- Nếu trẻ không phản ứng, bàn tay kia của bạn cầm ngón trỏ của trẻ và cho trẻ sờ mũi của trẻ, cùng lúc đó lặp lại “con sờ mũi của con” và bạn tiếp tục sờ chính mũi của bạn.

- Khen và động viên/lặp lại tiến trình cho tới khi trẻ có thể phản ứng không trợ giúp.

- Khi trẻ có khả năng sờ mũi của trẻ ít nhất 9/10 lần theo sau cử chỉ của bạn và lệnh bằng lời, hãy thêm những phần khác của thân thể, từng cái một theo thứ tự: tóc, miệng, mắt, tai.

- Sau khi dạy phần thứ hai của thân thể, hãy đợi cho trẻ trả lời đúng 9/10 lần cho hai phần, trước khi thêm phần thứ ba.

Bắt chước, vận động, 1- 2 tuổi

Mục đích: Phát triển sự bắt chước cử chỉ người dạy

Mục tiêu: Vỗ tay bằng cách bắt chước người dạy.

Dụng cụ: Không có

Tiến trình:

- Ngồi vào bàn đối diện với trẻ, tạo sự chú ý của trẻ.

- Nói “con hãy nhìn” và bạn vỗ tay chầm chậm

- Rồi bạn cầm hai tay trẻ, vỗ tay cho trẻ và thưởng cho trẻ liền

- Vỗ tay lại và lặp lại những gì đã làm trước (kiểm tra xem trẻ có nhìn bạn khi bạn vỗ tay không)

- Vỗ tay lại và mời trẻ làm giống như thế: nếu trẻ có khuynh hướng bắt chước, hãy giúp trẻ hoàn thành cử chỉ và thưởng cho trẻ.

- Nếu trẻ không hiểu, bạn tiếp tục hướng dẫn bàn tay trẻ.

- Bạn hãy thử bớt dần sự trợ giúp cho tới khi trẻ hiểu và trẻ phải vỗ tay để đạt được phần thưởng khác.

Bắt chước, vận động, 1- 2 tuổi

KỸ NĂNG NHẬN THỨC, NGÔN NGỮ THỤ CẢM, 2 - 3 TUỔI

VẬN ĐỘNG TỔNG QUÁT, CÁNH TAY, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Cải tiến việc bắt chước vận động, ý thức thân thể và hiểu “trên” “ngoài” và “dưới”.

Mục tiêu: Bắt chước những hoạt động đơn giản của cánh tay không trợ giúp.

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Vừa đứng đối diện với trẻ, vừa nhìn trẻ và nói: “Con hãy nhìn”

- Bạn đặt cánh tay trên đầu và nói “đưa tay lên”.

- Nếu trẻ không phản ứng, bạn đặt cánh tay của trẻ trên đầu, bạn giữ chúng trong vòng một phút và lặp lại “đưa tay lên”.

- Bạn đặt cánh tay trên đầu bạn trong khi trẻ cũng làm như vậy. Bạn lặp lại “đưa tay lên”.

- Bạn vừa thả cánh tay của bạn xuống, để dọc theo thân vừa nói “bỏ tay xuống”.

- Sau đó dang hai cánh tay của bạn ở hai bên thân và nói “dang tay ra”.

- Khi trẻ bắt chước bạn không trợ giúp, thỉnh thoảng di chuyển cánh tay của bạn mà không ra lệnh bằng lời, hoặc cho lệnh bằng lời mà không làm cử chỉ.

Bắt chước, vận động, 1 - 2 tuổi

VẬN ĐỘNG TINH, THAO TÁC, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Cải thiện sự chú ý trong việc sử dụng các vật dụng.

Mục tiêu: Bắt chước cách sử dụng 3 vật dụng gây tiếng động một cách phù hợp.

Hinh 1.1 – Bắt chước đồ vật tạo âm thanh: chuông, còi, đồ chơi bóp

Dụng cụ: 2 đồ chơi bóp ra tiếng kêu, 2 cái chuông nhỏ, 2 cái còi, 1 hộp cỡ vừa.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào bàn đối diện trẻ cách xa với đồ vật gây tiếng động.

- Cầm nhóm đồ vật gây tiếng động đầu tiên, đặt một cái trước mặt trẻ và một cái trước mặt bạn.

- Bạn nói “Con hãy nhìn” (kiểm tra xem trẻ có nhìn bạn không) và làm cử chỉ thích hợp với đồ vật (ví dụ: bóp đồ vật/thổi còi)

- Tiếp tục sử dụng đồ vật gây tiếng động và tay kia giúp trẻ làm giống như vậy.

- Lặp lại cử động với đồ vật của bạn và nói “bây giờ đến lượt con”

- Nếu trẻ thử bắt chước, hãy thưởng cho trẻ liền và đặt 2 đồ vật vào hộp “đã làm xong”.

- Lặp lại như vậy với những đồ vật khác (chú ý đến việc trẻ sử dụng đồ vật một cách thích hợp, nếu không, phải sửa trẻ)

Bắt chước, vận động, 1 - 2 tuổi

Mục đích: Phát triển khả năng vận động miệng cần thiết cho sự phát triển ngôn ngữ.

Mục tiêu: Thực hành một loạt cử động môi bằng cách bắt chước người dạy.

Dụng cụ: Gương (không bắt buộc).

Tiến trình:

- Bạn ngồi đối diện với trẻ và đảm bảo trẻ nhìn bạn. Làm những cử động sau và bảo trẻ bắt chước.

a) Bặm môi và sau đó mở ra.

b) Chu môi

c) Chu môi và sau đó toét miệng cười

d) Cọ xát môi dưới vào môi trên.

e) Cọ xát môi trên vào môi dưới.

- Khi trẻ bắt chước tốt, thưởng trẻ nước uống được ưa thích với ống hút để động viên cách sử dụng môi tốt hơn. Nếu trẻ có khó khăn nhìn bạn đối diện, bạn ngồi cạnh trẻ để trẻ có thể thấy mặt của bạn và mặt của trẻ trong gương.

Bắt chước, vận động, 1- 2 tuổi

PHỐI HỢP MẮT- BÀN TAY, HÌNH VẼ, 1 -2 TUỔI

VẬN ĐỘNG TINH, THAO TÁC, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Cải thiện việc bắt chước cách sử dụng những vật dụng và phát triển khả năng cơ bản hình vẽ bằng bút chì bột màu.

Mục tiêu: Vẽ nguệch ngoạc trong vòng 2 - 3 giây trên một tờ giấy lớn.

Dụng cụ: Viết chì bột màu lớn, giấy.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào bàn đối diện với trẻ, đặt 1 cây viết chì bột màu trước mặt trẻ và bạn giữ lại cho bạn một cây.

- Đặt một tờ giấy lên bàn, giữa bạn và trẻ, sao cho cả 2 cùng dễ với tới tờ giấy.

- Bạn dùng viết chì của bạn, vẽ nguệch ngoạc trên tờ giấy 2 - 3 giây, sau đó đặt vào tay trẻ cây viết chì và giúp trẻ vẽ nguệch ngoạc vài giây.

- Thưởng trẻ và đặt một tờ giấy mới lên bàn.

- Lặp lại tiến trình bằng cách lần này thử bảo trẻ vẽ nguệch ngoạc không có sự trợ giúp của bạn.

- Nếu trẻ không bắt đầu bắt chước, bạn lại cầm tay trẻ để trẻ bắt đầu.

- Khi trẻ bắt đầu bắt chước, bạn đa dạng hóa nét vẽ của bạn: hình tròn, những chấm, đường ngang. Sau khi bạn vẽ, trẻ phải bắt chước những nét vẽ khác nhau của bạn.

Bắt chước, vận động, 1 - 2 tuổi

TỰ LẬP, TỰ RỬA, 2 - 3 TUỔI

Mục đích: Cải thiện kỹ năng bắt chước vận động và bắt đầu dạy kỹ năng thường ngày tự lập.

Mục tiêu: Bắt chước thành công 3 cử chỉ thường ngày để tự lập.

Dụng cụ: Lược, găng tắm, bàn chải đánh răng.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào bàn đối diện với trẻ; lược, găng tắm, bàn chải đánh răng được đặt cạnh bên để trẻ có thể thấy được bao nhiêu động tác trẻ phải thực hiện.

- Cầm lược bạn nói “chải đầu” và bạn đưa nhẹ lược vào tóc của bạn.

- Đặt lược vào tay trẻ và giúp trẻ đưa nhẹ lược vào tóc của trẻ sau đó đặt lược trước mặt trẻ và bạn làm động tác chải tóc và nói “con chải đầu”. Nếu trẻ lấy lược và thử bắt chước, bạn thưởng trẻ liền. Nếu trẻ không bắt chước, bạn lại giúp trẻ và hướng dẫn trẻ làm động tác một cách độc lập.

- Lặp lại tiến trình này cho tới khi trẻ bắt chước bạn không trợ giúp.

- Lặp lại cùng tiến trình như vậy với găng tắm (bằng cách nói “con lau mặt đi”) và với bàn chải đánh răng (bằng cách nói “con đánh răng đi”). Bạn đừng bận tâm đến việc xem trẻ có làm được hành động tự lập; mục đích chính của bài tập là giúp trẻ sao chép lại cử chỉ. Ví dụ, bạn đừng bận tâm đến việc sử dụng kem đánh răng trên bàn chải hay việc đánh răng thật, bạn chỉ quan tâm đến động tác đánh răng.

Bắt chước, vận động, 1- 2 tuổi

Mục đích: Cải thiện sự chú ý trong việc người dạy sử dụng các vật dụng.

Mục tiêu: Bắt chước chính xác cách sử dụng 5 đồ vật mà trẻ biết.

Dụng cụ: Chén hoặc túi, 5 đồ vật ở nhà hoặc đồ chơi thông thường (ví dụ miếng xốp, bóng, xe, tách, bàn chải tóc).

Tiến trình:

- Đặt 5 đồ vật trong một cái tô hoặc trong một cái túi (nếu trẻ không chú ý thì nên sử dụng cái tô hơn là cái túi vì như thế trẻ thấy được trẻ làm bao nhiêu lần trước khi bài tập kết thúc).

- Chọn 1 đồ vật trong tô, kiểm tra xem trẻ có quan sát bạn không và sử dụng đồ vật ấy một cách phù hợp. (Ví dụ cho trái bóng tưng lên, đẩy xe chạy, v,v…). Sau đó đưa đồ vật cho trẻ và làm cho trẻ hiểu trẻ phải lặp lại hành động đó. Chỉ giúp trẻ khi trẻ cần.

- Khi trẻ bắt chước cử chỉ thành công, bạn để đồ vật thứ nhất qua một bên và chọn một cái khác trong tô.

- Lặp lại tiến trình này cho tới khi không còn gì trong tô hoặc túi.

Bắt chước âm thanh, 1 - 2 tuổi

BẮT CHƯỚC, VẬN ĐỘNG, 1 - 2 TUỔI

KỸ NĂNG BẰNG LỜI, LUYỆN GIỌNG, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Cải thiện cách phát âm và tăng chú ý cử động miệng.

Mục tiêu: Bắt chước thành công tiếng động phối hợp với 3 đồ chơi hoặc đồ vật thường dùng ở nhà.

Dụng cụ: 3 đồ chơi hoặc đồ vật thường dùng ở nhà có tiếng động đặc thù (ví dụ đồng hồ treo tường, chuông, xe).

Tiến trình:

- Đặt 3 đồ vật một bên bàn để trẻ có thể nhìn chính xác bài tập gồm bao nhiêu phần.

- Lấy 1 đồ vật và gây tiếng động phù hợp. Nếu đồ vật cũng có một hoạt động đặc biệt, bạn phối hợp tiếng động và cử động (bạn đảm bảo là trẻ nhìn bạn và bạn lặp lại tiếng động).

- Sau đó đưa cho trẻ đồ vật và sờ vào môi trẻ để chỉ cho trẻ là trẻ cũng phải làm tiếng động (Bạn đừng bận tâm nếu trẻ không sao chép âm thanh một cách chính xác).

- Khi trẻ bắt chước tiếng động phối hợp với đồ vật thứ nhất, bạn để đồ vật này qua bên kia bàn và lặp lại tiến trình với đồ vật thứ hai.

- Tiếp tục bài tập cho tới khi cả 3 đồ vật được sử dụng.

Những ví dụ về đồ vật kết hợp với âm đơn giản: a) đồng hồ treo tường: “tic-tac”

b) chuông nhỏ: “leng-keng”

c) xe hơi: “bin- bin”

d) xe lửa: “xình-xịch”

Bắt chước, vận động, 1 - 2 tuổi

PHỐI HỢP MẮT-BÀN TAY, HÌNH VẼ, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Bắt chước người dạy sử dụng dụng cụ, tự luyện điều khiển bút chì bột màu, đạt được sự hiểu biết những giai đoạn của bài tập.

Mục tiêu: Bắt chước vẽ 3 đường ngang.

Dụng cụ: 3 bút chì bột màu, 3 tờ giấy, 2 giỏ để lựa chọn.

Tiến trình:

- Đặt 3 bút chì bột màu và 3 tờ giấy trong giỏ chọn lựa. Đặt giỏ trống bên kia bàn. Lấy trong giỏ 1 tờ giấy và 1 cây bút chì bột màu, chỉ cho trẻ vẽ đường ngang trên tờ giấy như thế nào: vừa làm động tác gạch mạnh đường ngang vừa phát ra âm thanh, ví dụ “i-i”.

- Sau đó đặt cây bút chì bột màu vào tay trẻ và giúp trẻ kẽ đường ngang (nhấn mạnh sự nhanh nhẹn của đường nét).

- Đừng để trẻ vẽ nguệch ngoạc. Khi trẻ vẽ 1 đường nét với cây bút chì bột màu thứ nhất, bạn bỏ vào giỏ “làm xong” và bạn lấy cây khác.

- Lặp lại tiến trình bằng cách sử dụng một tờ giấy mới. Bạn giảm dần sự trợ giúp của bạn cho tới khi trẻ tự vẽ đường nét. Khi tất cả các cây bút chì bột màu nằm trong giỏ “làm xong”, bài tập đã chấm dứt.

Người dạy

Hình 1.2 – Cơ cấu bắt chước – các đường – 3 bút chì bột màu

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

VẬN ĐỘNG TỔNG QUÁT, CÁNH TAY, 1 - 2 TUỔI

PHỐI HỢP MẮT-BÀN TAY, TỰ CHỦ, 2 - 3 TUỔI

Mục đích: Cải thiện bắt chước cử động đơn giản của bàn tay.

Mục tiêu: Bắt chước cử động đơn giản của bàn tay, như là vỗ tay, yếu tố quen thuộc.

Dụng cụ: Hạt chuỗi, dây.

Tiến trình:

- Như chúng ta biết trẻ thích xâu hạt, ta sử dụng tài năng này để làm việc trên kỹ năng khác. Đưa cho trẻ sợi dây và một hạt chuỗi, để trẻ xâu hạt này. Với những hạt chuỗi kế tiếp, bạn yêu cầu trẻ vỗ tay bắt chước bạn trước khi bạn đưa hạt chuỗi cho trẻ. Lúc đầu bạn phải vỗ tay và sau đó giúp trẻ bằng cách hướng dẫn bàn tay trẻ.

- Khi trẻ quen bắt chước cách vỗ tay của bạn để nhận lấy một hạt chuỗi, bạn thay đổi cử động bắt chước vỗ vào bàn hoặc đập vào lòng bàn tay.

- Khi sử dụng những hạt chuỗi để kích thích, bạn lôi cuốn trẻ quan sát bạn và làm điều cần thiết để nhận một hạt khác.

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

VẬN ĐỘNG TINH, THAO TÁC, 2 - 3 TUỔI

Mục đích: Cải thiện chú ý người dạy sử dụng dụng cụ và phát triển tự chủ những cử động của bàn tay.

Mục tiêu: Bắt chước 2 cử động đơn giản với đất sét.

Dụng cụ: Đất sét.

Tiến trình:

- Bạn chia đất sét ra 4 phần bằng nhau. Bạn đặt 4 phần đó một bên bàn mà trẻ có thể nhìn thấy chúng rõ. Sau đó bạn cho trẻ một miếng và bạn giữ một miếng cho bạn. Bạn kiểm tra xem trẻ có quan sát bạn và bạn lăn dài miếng đất sét để làm thành con giun.

- Khi bạn lăn dài miếng đất sét của bạn, bạn nói “Con nhìn này, tới phiên con làm”. Nếu trẻ không bắt chước bạn hoặc trẻ không làm cử động lăn, bạn dùng bàn tay kia của bạn để giúp trẻ cử động.

- Khi trẻ bắt đầu tự lăn đất sét, bạn thưởng trẻ và đặt 2 miếng đất sét đã dùng để bên kia bàn.

- Lặp lại tiến trình với 2 miếng đất sét khác, nhưng lần này cho trẻ bắt chước cử động của bạn khi bạn làm dẹp miếng đất sét của bạn như một bánh kếp.

- Sau khi trẻ bắt chước, bạn đặt 2 miếng đất sét dẹp vào chỗ “đã xong” và bài tập đã được hoàn tất.

- Bạn lặp lại hoạt động nhiều lần cho tới khi trẻ khéo léo hơn, bạn sử dụng nhiều miếng đất sét và bạn xen kẽ 2 động tác.

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

VẬN ĐỘNG TỔNG QUÁT, CÁNH TAY, 2 - 3 TUỔI

VẬN ĐỘNG TINH, PHỐI HỢP 2 BÀN TAY, 2- 3 TUỔI

Mục đích: Tăng sự chú ý và phát triển năng lực bắt chước cao hơn.

Mục tiêu: Bắt chước một loạt 3 cử chỉ bao gồm cách sờ cùng lúc 2 phần khác nhau của cơ thể.

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Bạn ngồi đối diện với trẻ và kiểm tra xem trẻ có quan sát bạn. Bạn lấy mỗi tay sờ vào một phần khác nhau của thân thể bạn, ví dụ một tay để trên đầu, một tay để lên bụng. Bạn làm chuẩn động tác để bạn an tâm trẻ nhìn rõ ràng những gì bạn làm. Bạn làm cho trẻ hiểu để bắt chước bạn.

Bạn nói “tới phiên con”và bạn lặp lại động tác.

- Bạn duy trì tư thế để trẻ luôn luôn có mẫu để bắt chước.

- Nếu trẻ không cố gắng để bắt chước, bạn đặt tay trẻ theo vị trí. Nếu trẻ bắt chước nhưng còn khó khăn để làm hai cử chỉ, bạn lặp lại động tác và nhấn mạnh nhiều hơn và bạn nói “cái đầu và cái bụng”.

- Những động tác khác có thể phối hợp là: a) mũi và tai,

b) tóc và miệng,

c) tai và bụng,

d) đầu và mũi.

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

Mục đích: Cải thiện khả năng vận động miệng cần thiết cho sự phát triển ngôn ngữ.

Mục tiêu: Thực hiện một loạt cử động hàm và lưỡi bằng cách bắt chước người dạy.

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Bạn ngồi đối diện với trẻ và nói “Con làm giống cô”

- Bạn làm những động tác sau đây và cho trẻ bắt chước bạn:

a) Mở và đóng miệng bằng cách đánh hai hàm răng mỗi lần.

b) Giữ đầu bất động và di chuyển hàm sang bên phải và trái. Trẻ có thể cần sự giúp đỡ và bạn giúp trẻ di chuyển hàm.

c) Bạn làm cử động nhai và hướng dẫn trẻ bắt chước bạn.

d) Le lưỡi ra và thụt lưỡi vào, le lưỡi ra và di chuyển lưỡi từ bên này qua bên kia.

- Để thưởng trẻ về sự bắt chước tốt, bạn đưa cho trẻ thức ăn khó nhai nhưng thú vị. Phần thưởng có thể là cà rốt, kẹo cao su, mứt trái cây.

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

Mục đích: Phát triển bắt chước sử dụng dụng cụ.

Mục tiêu: Bắt chước đúng cách sử dụng khác nhau đồ vật thường ngày ở nhà.

Dụng cụ: Thìa gỗ, cái bình, trái bóng, đất sét.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào bàn đối diện với trẻ, 4 đồ vật được đặt một bên bàn.

- Lấy 1 trong những đồ vật đó (bảo đảm là trẻ quan sát bạn) và chỉ cho trẻ cách sử dụng đồ vật.

- Rồi làm cho trẻ bắt chước cử động của bạn bằng cách giúp trẻ nếu thấy cần.

- Đặt đồ vật lại và lặp lại tiến trình với vật thứ hai.

- Sử dụng một đồ vật với những cách khác nhau và để ý đến những gì mà trẻ sao chép lại cử chỉ của bạn vừa làm (không làm cử chỉ mà bạn làm trước với cùng một đồ vật. Bạn cũng có thể sử dụng cùng một đồ vật liên tiếp 2 lần với cách sử dụng khác nhau; nhưng mỗi lần như thế, bạn đừng quên để đồ vật lại cùng với đồ khác dù bạn có ý lấy lại đồ vật đó).

Ví dụ thường ngày:

a) Tâng bóng.

b) Dùng thìa gõ vào cái lọ.

c) Lăn bóng

d) Đập dẹp đất sét.

e) Dùng thìa khuấy trong lọ.

f) Lăn tròn đất sét.

g) Ném bóng lên cao.

Bắt chước, vận động, 2 - 3 tuổi

XÃ HỘI HÓA, TƯƠNG TÁC CÁ NHÂN, 1 - 2 TUỔI

Mục đích: Học những khả năng trò chơi bằng cách bắt chước.

Mục tiêu: Bắt chước một loạt những cử chỉ đơn giản với búp bê.

Dụng cụ: 2 búp bê hoặc thú nhồi bông, 2 khăn lau tay nhỏ, 2 miếng vải, 2 thìa nhỏ, 2 tách nhỏ, 2 hộp nhỏ.

Tiến trình:

- Bạn ngồi vào bàn với trẻ, trên giường hoặc cách nào khác thoải mái với trẻ.

- Đưa cho trẻ một bộ của từng đồ vật mà bạn sử dụng kể cả búp bê nữa, và bộ kia bạn giữ cho bạn.

- Bạn lấy búp bê của bạn, và đặt nó trước mặt bạn.

- Ra hiệu cho trẻ làm giống bạn. Bạn chỉ giúp trẻ khi trẻ có vẻ lúng túng.

- Đặt búp bê vào trong một hộp nhỏ và quấn búp bê bằng khăn lau tay để làm một cái giường.

- Giúp trẻ làm giống như vậy với búp bê của trẻ.

- Lặp lại tiến trình đó bằng cách sử dụng vải để lau mũi cho búp bê, thìa để cho búp bê ăn và tách để cho búp bê uống.

Bắt chước âm thanh, 2 - 3 tuổi

KỸ NĂNG BẰNG LỜI, LUYỆN GIỌNG, 1 -2 TUỔI

Mục đích: Cải thiện cách phát âm, sự chú ý cử động miệng và sự bắt chước cử động miệng.

Mục tiêu: Bắt chước những âm thanh được phát ra bởi 5 thú vật.

Dụng cụ: Đồ chơi thú hoặc hình ảnh thú với tiếng động phân biệt.

Tiến trình:

- Cho trẻ ngồi vào bàn, đối diện với bạn, đặt 5 đồ chơi thú vật hoặc 5 hình thú vật một bên.

- Cầm một trong những thú vật hoặc một trong những hình ảnh và chỉ cho trẻ.

- Bạn làm tiếng động phù hợp với thú vật đó (sau khi kiểm tra xem trẻ có quan sát miệng của bạn không).

- Phóng đại âm thanh và làm cử động miệng rõ ràng và phân biệt.

- Cầm tay trẻ và cho trẻ sờ vào miệng bạn khi bạn lặp lại âm thanh này.

- Đưa thú vật cho trẻ và động viên trẻ bắt chước tiếng động.

- Khen trẻ khi trẻ thử bắt chước và giúp trẻ làm những cử động miệng.

- Bạn tiếp tục làm tiếng động để trẻ có mẫu hoạt động miệng (những thú vật phù hợp với bài tập này là chó, mèo, cừu, bò cái, ong).

Bắt chước, vận động, 3 - 4 tuổi

VẬN ĐỘNG TINH, CỬ ĐỘNG BÀN TAY, 3 - 4 TUỔI

Mục đích: Sao chép cử động và tư thế bàn tay bằng cách hát.

Mục tiêu: Mở và đóng nắm tay bằng cách bắt chước người lớn. Đặt bàn tay lên đầu gối, lên đầu và trên lưng bằng cách bắt chước.

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Sáng tác một giai điệu thật đơn giản mà ta lặp lại nhiều lần và hát:

“Mở…Đóng…Mở…Đóng…,

Gõ nhịp, nhịp, nhịp.

Mở…Đóng…Mở…Đóng

Vỗ tay lên đầu gối, gối, gối”.

Lời hát có thể phù hợp với cử chỉ, có thể đổi tay lên lưng hoặc tay lên đầu.

- Bạn ngồi đối diện với trẻ, đầu gối bạn đụng đầu gối trẻ.

- Giúp trẻ cử động tay để trẻ hiểu bắt chước bạn.

- Khi trẻ biết làm, bạn có thể tăng tốc bài hát.

Bắt chước, vận động, 3 - 4 tuổi

VẬN ĐỘNG TINH, THAO TÁC, 3 - 4 TUỔI

CẢM NHẬN THỊ GIÁC, 3 - 4 TUỔI

BẮT CHƯỚC ÂM THANH, 2 - 3 TUỔI

Mục đích: Tập tăng dần chú ý những cử chỉ của người dạy và phát triển lực ngón tay.

Mục tiêu: Bắt chước xây dựng 3 hình thể đơn giản bằng đất sét.

Dụng cụ: Đất sét.

Tiến trình:

- Đặt 6 khối đất sét cỡ trung lên bàn: 3 khối trước mặt trẻ, và giữ 3 khối cho bạn.

- Dùng một miếng đất sét, bạn nặn một đồ vật đơn giản mà trẻ biết ví dụ như cái chén. Bảo trẻ dùng một trong những miếng đất sét của trẻ bắt chước làm đồ vật như bạn.

- Vừa nặn cái chén bạn vừa nói:“Con làm như thế này”. Có lẽ bạn phải giúp trẻ khởi động, nhưng bạn tiếp tục nặn xong hình bạn muốn để có mẫu cho trẻ bắt chước.

- Khi trẻ đã thử bắt chước nặn hình như bạn, bạn để 2 cái chén cạnh nhau và thưởng trẻ.

- Ap dụng cùng tiến trình đó với đất sét còn lại.

- Kể tên đồ vật nhiều lần mà bạn làm và động viên trẻ bắt chước nói tên.

- Nếu trẻ gặp khó khăn làm bài tập này, bạn có thể gọi người thứ ba giúp trẻ trong khi bạn tiếp tục làm mẫu.

Hình 1.3 – Gợi ý những hình dạng để bắt chước bằng đất sét

Bắt chước, vận động, 4 - 5 tuổi

VẬN ĐÔNG TỔNG QUÁT, THÂN, 4 - 5 TUỔI

Mục đích: Cải thiện khả năng bắt chước vận động phức tạp hơn và động viên bắt chước trí nhớ.

Mục tiêu: Bắt chước cử động của 3 thú vật.

Dụng cụ: 3 thú nhồi bông hoặc 3 hình ảnh thú vật (chỉ những thú vật có cử động phân biệt như chim, thỏ, voi).

Tiến trình:

- Tìm một không gian trống, nơi mà bạn cùng trẻ di chuyển không va chạm đồ vật.

- Cho trẻ xem một trong những thú vật hoặc một trong những tấm hình, còn những cái khác nhìn thấy được để cho trẻ biết bài tập gồm mấy phần.

- Cho trẻ xem một tấm hình, ví dụ chim, và nói: “Con hãy nhìn chim, nó bay”. Vẫy tay như là bay và nói: “Chim bay”. Kéo trẻ vẫy tay với bạn trong vài giây. Lúc đầu, có thể bạn giúp trẻ cử động cánh tay.

- Lặp lại bài tập với hai thú vật khác.

Bắt chước, vận động, 4 - 5 tuổi

VẬN ĐÔNG TỔNG QUÁT, THÂN, 4 - 5 TUỔI

Mục đích: Cải thiện khả năng bắt chước vận động tổng quát.

Mục tiêu: Bắt chước những tư thế đứng khác nhau.

Dụng cụ: Hình ảnh người trong nhiều tư thế đứng khác nhau.

Tiến trình:

- Cho trẻ xem hình ảnh của một người trong tư thế đứng đơn giản.

- Giữ tư thế đó và giúp trẻ làm như vậy; nếu được một người thứ hai phải giúp trẻ để tay và chân trong khi đó trẻ vẫn tiếp tục quan sát bạn làm mẫu (bắt đầu bằng những tư thế đơn giản để trẻ không sợ mất thăng bằng).

- Dần dần khi khả năng vận động tổng quát của trẻ phát triển, cho trẻ bắt chước những tư thế phức tạp hơn.

Hình 1.4 – Gợi ý tư thế trò chơi nặn tượng

Bắt chước, vận động, 4 - 5 tuổi

VẬN ĐỘNG TỔNG QUÁT, THÂN, 2 - 3 TUỔI

KỸ NĂNG NHẬN THỨC, ĐIỀU HÀNH THEO THỨ TỰ, 1-2 TUỔI

Mục đích: Cải thiện sự chú ý, sự bắt chước động tác của người khác và nhớ cách điều hành theo thứ tự.

Mục tiêu: Bắt chước một loạt 2 cử động đơn giản theo đúng thứ tự.

Dụng cụ: Không có.

Tiến trình:

- Bạn thực hiện một loạt hai hành động đơn giản trong nhà (khi bạn chắc chắn trẻ đã chú ý và có khả năng thực hiện mỗi hành động trong thói quen này).

- Sau khi chỉ cho trẻ thói quen, bạn hoàn tất phần kế tiếp với trẻ và thưởng trẻ.

- Sau đó bảo trẻ tự thực hiện hai hành động. Nếu trẻ chỉ thực hiện một trong hai phần hoặc trẻ đảo lộn thứ tự, thì bảo trẻ thực hiện lại hành động rồi thưởng trẻ.

Ví dụ về hai hành động liên tiếp đơn giản:

a) Sờ cánh cửa, sau đó đi xung quanh bàn.

b) Đóng cửa, sau đó ngồi vào ghế được chỉ định.

c) Gõ bàn, sau đó gõ cửa.

d) Ngồi vào ghế, sau đó chạy về phía cửa.

Bắt chước, vận động, 4 - 5 tuổi

CẢM NHẬN THÍNH GIÁC, 3 - 4 TUỔI

VẬN ĐỘNG TINH, THAO TÁC, 0 - 1 TUỔI

Mục đích: Cải thiện sự chú ý và phát triển những khái niệm mạnh / nhẹ và nhanh / chậm bằng cách bắt chước.

Mục tiêu: Bắt chước thay đổi vận tốc và khối lượng âm thanh bằng cách dùng thìa đập vào xoong.

Dụng cụ: 2 thìa, 2 xoong.

Tiến trình:

- Ngồi vào bàn với trẻ, đặt một cái xoong và một cái thìa trước mặt trẻ và giữ mỗi loại một cái cho bạn.

- Dùng thìa gõ vào xoong với một nhịp điệu không dứt và đều đặn.

- Kéo trẻ bắt chước bạn bằng cách đập vào xoong (bảo trẻ khởi động nếu thấy cần thiết, nhưng thử giúp trẻ càng ít càng tốt).

- Cố gắng gõ vào xoong của bạn cùng nhịp điệu của trẻ.

- Khi nhịp điệu của bạn phù hợp, bạn hãy bắt đầu gõ vào xoong của bạn với một nhịp điệu nhanh hơn (chú ý sự thay đổi tốc độ phải được nghe và thấy rõ ràng).

- Nếu trẻ không tăng nhịp điệu để theo kịp nhịp điệu của bạn, bạn hãy hướng dẫn trẻ bằng tay kia để trẻ gõ nhanh hơn. Bạn nói: “Nhanh hơn đi con”.

- Khi trẻ đã tăng nhịp điệu của trẻ dù với sự trợ giúp của bạn, bạn hãy chậm lại và xem trẻ có bắt chước bạn không.

- Bạn lặp lại bài tập nhiều lần cho đến khi trẻ có thể chú ý đến tốc độ của những cú gõ của bạn và làm càng gần giống càng tốt.

- Khi trẻ có thể bắt chước tốc độ của bạn thành công, bạn hãy tiếp tục cùng một tiến trình để dạy trẻ chú ý đến khối lượng âm thanh.