Reinterpretando a guerra desde o presente

Que significa reinterpretar unha obra de arte

Reinterpretar significa volver mirar e expresar unha obra artística desde o noso propio punto de vista, adaptándoa a un tempo, contexto ou mensaxe diferente.
Non é copiar, senón facer unha lectura persoal ou actualizada, mantendo o espírito da obra orixinal pero transformándoa con novas ideas, símbolos ou estilos.

É dicir: ¿que pasaría se Goya pintase ‘O 2 de maio’ hoxe, coa guerra en Gaza? ¿Ou se Picasso fixese o Guernica despois de ver as imaxes dos refuxiados?”

🎯 Obxectivos xerais

• Comprender como a arte serve para expresar e denunciar os conflitos humanos.

• Reinterpretar obras históricas sobre a guerra dende unha mirada actual.

• Fomentar a empatía, a reflexión crítica e o compromiso coa paz.

• Promover a creatividade, o traballo cooperativo e o uso responsable de materiais reciclados.

💬 Introdución 

Imos partir de grandes cadros que marcaron a historia da arte:

• “Guernica” de Picasso, sobre os horrores da guerra civil.

• “A liberdade guiando ao pobo” de Delacroix, sobre a loita pola liberdade.

• “O 2 de maio” de Goya, sobre a resistencia do pobo ante a violencia.

Estes artistas non só pintaron escenas de guerra: expresaron dor, rabia, esperanza e humanidade. O seu obxectivo era facer pensar e remover conciencias.

Hoxe, no século XXI, o mundo segue a vivir conflitos —como o de Palestina, Ucraína, ou outros moitos— e seguimos precisando voces que falen da paz.
👉 O noso reto será reinterpretar estas obras clásicas para mostrar os conflitos e inxustizas actuais, poñendo o foco na empatía e na necesidade dun mundo máis humano e solidario.

Exemplos sinxelos de reinterpretación

1. Guernica de Picasso → “Guernica 2025”

   • Manter a composición fragmentada e as figuras expresivas, pero substituír os personaxes orixinais por imaxes actuais de civís, xornalistas, nenos ou mulleres vítimas das guerras modernas.

2. A liberdade guiando ao pobo (Delacroix)

   • Reinterpretar a muller coa bandeira como unha activista contemporánea que defende os dereitos humanos ou a liberdade de expresión.

3. O 2 de maio (Goya)

   • Representar unha escena de protesta actual, por exemplo, persoas manifestándose pola paz ou contra a violencia.

4. Asinanatura dunha obra moderna: “Napalm Girl” (Nick Ut, fotografía de Vietnam)

   • Converter a fotografía nunha pintura, reinterpretando a figura da nena como símbolo da inocencia ferida pola guerra.

5. Banksy – obras sobre muros de Palestina

   • Tomar inspiración da súa linguaxe urbana (stencil, grafiti) para representar mensaxes antibélicas e de esperanza.

🧩 Descrición da actividade

Cada grupo elaborará un mural de grandes dimensións (en cartón reciclado) onde reinterpretará unha das obras mencionadas, adaptándoa á realidade contemporánea.

🔹 Fases do traballo

1. Investigación:

   • Analizar a obra orixinal (autor, contexto histórico, mensaxe, estilo).

   • Investigar un conflito actual e escoller un tema: guerra, refuxiados, desigualdade, violencia, cambio climático, etc.

2. Interpretación e debate:

   • Que emocións transmite a obra orixinal?

   • Que queredes transmitir vós?

   • Como poderiades conectar a mensaxe antiga cun problema de hoxe?

3. Deseño e boceto:

   • Crear un esbozo que combine elementos da obra orixinal con imaxes ou símbolos actuais.

   • Escoller unha paleta de cores, composición e mensaxe visual.

4. Elaboración do mural:

   • Realizar o mural en cartóns reciclados (grandes dimensións).

   • Empregar técnicas mixtas: pintura acrílica, collage, spray, rotuladores, etc.

   • Incorporar palabras ou frases que reforcen a mensaxe de paz e empatía.

5. Exposición no holl do IES

   • Presentación de cada grupo explicando o seu mural aos visitantes.

   • Debate final sobre que aprenderon e como se pode usar a arte para promover a paz.

♻️ Materiais

• Cartóns reciclados grandes (de caixas, embalaxes, etc.).

• Pinturas, témperas, acrílicos, pincéis, sprays, rotuladores.

• Cola, tesoiras, recortes, tecidos, papel de xornal.

• Elementos reutilizados: plásticos, cordas, madeiras pequenas…

❤️ Competencias clave

• Competencia artística e cultural: análise, reinterpretación e creación.

• Competencia social e cívica: reflexión sobre conflitos e valores de paz.

• Aprender a aprender: traballo autónomo e en equipo.

• Conciencia e expresión cultural: uso da arte como linguaxe de cambio.

✨ Avaliación

A avaliación terá en conta:

1. Investigación e análise da obra orixinal.

2. Creatividade e orixinalidade na reinterpretación.

3. Claridade na mensaxe e conexión co presente.

4. Coidado técnico e presentación do mural.

5. Actitude cooperativa e participación no grupo.

6. Reflexión final sobre a empatía e a paz.

12 obras para reinterpretar: guerra, dor e resistencia

Nº

Obra

Autor/a

Ano

Tema principal

Ideas para reinterpretar

1

Guernica

Pablo Picasso

1937

Bombardeo e sufrimento civil

Guerras actuais (Palestina, Ucraína), vítimas inocentes, refuxiados.

2

O 3 de maio de 1808

Francisco de Goya

1814

Execucións, violencia e represión

Protestas pacíficas reprimidas, abusos de poder, violencia policial.

3

A liberdade guiando ao pobo

Eugène Delacroix

1830

Revolución e loita pola liberdade

Dereitos humanos, mulleres líderes, loitas sociais actuais.

4

As consecuencias da guerra

Peter Paul Rubens

1638

Destrución, caos e dor humana

Impacto ambiental das guerras e das crises climáticas.

5

A destrución de Sodoma

John Martin

1852

Castigo e devastación

Destrución por fanatismo, intolerancia ou violencia relixiosa.

6

Massacre en Corea

Pablo Picasso

1951

Crítica á guerra e á intervención militar

Inxustizas actuais, guerras por interese político.

7

La batalla de Anghiari (perdida, coñecida por copias)

Leonardo da Vinci

1505

Loita e furia humana

Conflitos políticos, violencia mediática, manipulación informativa.

8

Napalm Girl (fotografía)

Nick Ut

1972

Inocencia e dor na guerra de Vietnam

Nenos e vítimas civís nas guerras modernas.

9

Flower Thrower (O lanzador de flores)

Banksy

2003

Rebelión pacífica e esperanza

Reemprazar a violencia por mensaxes de paz e solidariedade.

10

The Walled Off Hotel (instalación)

Banksy

2017

Crítica ao muro de Palestina

Fronteiras, refuxiados, exclusión social.

11

Untitled (Skull)

Jean-Michel Basquiat

1981

Violencia e identidade racial

Conflitos sociais, racismo, desigualdade global.

12

Mural do Refuxiado

JR (artista francés)

2015

Invisibilidade dos refuxiados

Migración, perda de fogar, busca de paz e dignidade.

traballo en grupos

• 6 grupos → cada un escolle 2 obras, e cada parella de obras pode combinarse (por exemplo, Guernica + Flower Thrower → dor + esperanza).

• Así podemos crear murais colectivos que integren pasado e presente, traxedia e esperanza.

🎨 Enfoque plástico 

• Fondo en cores neutras ou grises (para simbolizar destrución).

• Engadir cores vivas ou símbolos actuais (bandeiras, pantallas, chamas, flores, corazóns, grafitis…).

• Empregar collage con recortes de prensa, técnica mixta con acrílico e rotulador, e mensaxes textuais curtas.