เรื่อง การส่งเสริมผู้เรียน ครู และบุคลากรโรงเรียนบ้านปากยางมีจิตสำนึกอนุรักษ์วัฒนธรรมไทย วัฒนธรรมท้องถิ่น และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยใช้แนวคิดวงจรคุณภาพ PDCA
1. ที่มา/สภาพ/ปัญหา
กระทรวงศึกษาธิการ มีนโยบายให้มีการจัดทำหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 โดยกำหนดสาระและมาตรฐานการเรียนรู้ที่ 4 ประวัติศาสตร์ที่มุ่งพัฒนาผู้เรียนเข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรักความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย ประกอบกับนโยบายของกระทรวงศึกษาธิการในการพัฒนาเยาวชนของชาติเข้าสู่โลกยุคศตวรรษที่ 21 โดยมุ่งส่งเสริมผู้เรียนมีคุณธรรม รักความเป็นไทยให้มีทักษะการคิดวิเคราะห์ สร้างสรรค์ และสามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมโลกได้อย่างสันติ มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์
แต่ด้วยเพราะสังคมโลกในปัจจุบันมีความเจริญก้าวหน้าด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่ทำให้มนุษย์สามารถรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่ไร้พรมแดนได้สะดวกและรวดเร็วยิ่งขึ้น ซึ่งจากการเข้าถึงสื่อออนไลน์ต่างๆได้อย่างง่ายดาย ทำให้การรับรู้ข่าวสารต่างๆ มีความบิดเบือน สร้างความแตกแยก การจัดการศึกษาจึงจำเป็นต้องปรับเปลี่ยนการจัดการเรียนรู้ให้ทันกับสถานการณ์การเมือง เศรษฐกิจ และสังคม รวมไปถึงการอนุรักษณ์ทรัพยากรธรรมชาติที่มีในท้องถิ่น ควรนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์ และคุ้มค่าให้มากที่สุด เพื่อเป็นการฝึกให้ผู้เรียนได้เห็นคุณค่ากับสิ่งที่มีอยู่รอบตัว ไม่ทำลายธรรมชาติ ดังนั้น ครูต้องศึกษา ค้นคว้า พัฒนากระบวนการจัดการเรียนรู้สม่ำเสมอ โดยการใช้บทเรียนที่เกิดขึ้นในอดีตเป็นกรณีศึกษา จากการสร้างบรรยากาศเรียนรู้ที่สนุกสนาน ท้าทายผู้เรียน ส่งเสริมให้ผู้เรียนเข้าใจวัฒนธรรมอันเป็นรากเหง้าที่ดีงาม มองเห็นคุณค่าในตนเองและผู้อื่นในสังคมที่หลากหลาย มีความรักชาติ รักแผ่นดิน เป็นพลเมืองดี มีสำนึกที่ดีต่อชาติและภูมิใจในความเป็นไทย และรักษ์สิ่งแวดล้อม
จากเหตุผลและสถานการณ์ดังกล่าว โรงเรียนบ้านปากยาง จึงมีแนวคิดในการบูรณาการแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในท้องถิ่น และจัดกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาประวัติศาสตร์ และหน้าที่พลเมือง บูรณาการเข้ากับกิจกรรมที่ทางโรงเรียนได้ดำเนินการเป็นประจำทุกวัน โดยให้ทุกคนทุกฝ่ายได้มีส่วนร่วมในกิจกรรม เพื่อปลูกฝังให้นักเรียนได้เห็นความสำคัญของประวัติศาสตร์ รวมไปถึงเห็นคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ และเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของพลเมืองที่ดี เกิดความภาคภูมิใจในชาติของตน จะช่วยเสริมสร้างสมรรถนะและคุณลักษณะที่พึงประสงค์ให้กับผู้เรียนได้อย่างเป็นรูปธรรม
2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
โดยใช้วงจรคุณภาพ PDCA ของเดมมิ่ง มีขั้นตอนการดำเนินงาน ดังนี้
ขั้นการวางแผน (P)
1) ประชุมเพื่อวางแผนงาน โดยผู้อำนวยการโรงเรียน คณะครูทุกคน ตัวแทนนักเรียนและชุมชน เพื่อรับฟังแนวทางการปฏิบัติงานตามโครงการ
2) จัดทำแผนปฏิบัติงาน /จัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการฝ่ายต่างๆ
ข้าพเจ้ามีการประชุมเพื่อวางแผนงานกับคณะครูทุกคน และจัดทำแผนปฏิบัติงาน /จัดทำคำสั่งแต่งตั้งคณะกรรมการฝ่ายต่างๆ
ข้าพเจ้าประชุมตัวแทนนักเรียนและชุมชน เพื่อรับฟังแนวทางการปฏิบัติงานตามโครงการ พร้อมทั้งของความร่วมมือในการดำเนินกิจกรรม
ขั้นดำเนินงานตามแผน (D)
ดำเนินกิจกรรมจิตอาสา พัฒนาสิ่งแวดล้อม เพื่อฝึกให้ผู้เรียนได้เห็นคุณค่ากับสิ่งที่มีอยู่รอบตัว ไม่ทำลายธรรมชาติ ไม่เผาขยะ ไม่เผาใบไม้
กิจกรรมปล่อยปลา เพื่อปลูกฝังให้นักเรียนได้เห็นความสำคัญและเห็นคุณค่าของทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อมที่มีอยู่ และเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของการเป็นเยาวชนที่ดี
การบูรณาการแหล่งเรียนรู้ประวัติศาสตร์ในท้องถิ่น โดยดำเนินกิจกรรมทัศนศึกษาแหล่งเรียนรู้ท้องถิ่น ณ ศูนย์วัฒนธรรมจังหวัดเลย เพื่อให้นักเรียนได้เรียนรู้ถิ่นกำเนิดตนเอง
บูรณาการหน้าที่พลเมืองเข้ากับกิจกรรมที่ทางโรงเรียนได้ดำเนินการเป็นประจำทุกวัน โดยให้ทุกคนทุกฝ่ายได้มีส่วนร่วมในกิจกรรม เพื่อปลูกฝังให้นักเรียนได้เห็นความสำคัญของประวัติศาสตร์ รวมไปถึงเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของพลเมืองที่ดี เกิดความภาคภูมิใจในชาติของตน
ครูผู้สอนศึกษา ออกแบบเทคนิคการจัดการเรียนรู้วัฒนธรรมไทย ประวัติศาสตร์ และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ที่เหมาะสมกับผู้เรียน
ส่งเสริมให้ผู้เรียนเข้าใจวัฒนธรรมอันเป็นรากเหง้าที่ดีงาม บูรณาการในกิจกรรมไหว้ครู
ขั้นประเมินผล (C)
ประเมินผลกิจกรรม โดยการสังเกตพฤติกรรมนักเรียนในการทำกิจกรรมหน้าเสาธง
ประเมินผลกิจกรรม โดยการสอบถาม พูดคุยกับนักเรียนหลังเสร็จกิจกรรมหน้าเสาธง
ขั้นการปรับปรุงพัฒนา (A)
ข้าพเจ้าและคณะครูร่วมกันประเมินผลกิจกรรม นำผลจากการสรุปแต่ละกิจกรรม หาส่วนบกพร่องในการดำเนินการและการจัดกิจกรรม
ปรับปรุงแก้ไขจุดที่บกพร่องของกิจกรรม และนำผลที่ได้ไปพัฒนาต่อยอดในการดำเนินงานในปีการศึกษาต่อไป
3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง
3.1 เชิงปริมาณ
ครูและบุคลากรทางการศึกษาของโรงเรียนบ้านปากยางทั้งหมด จำนวน 10 คน ได้พัฒนาตนเองและสามารถออกแบบการจัดการเรียนรู้ทางประวัติศาสตร์ และการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติได้อย่างเหมาะสม
นักเรียนโรงเรียนบ้านปากยาง จำนวน 88 คน ได้รับการจัดการเรียนรู้ที่มีพฤติกรรมการเรียนรู้ครบ 3 ด้าน คือ พุทธิพิสัย ทักษะพิสัยและจิตพิสัย รู้จักคิดอย่างมีเหตุผล สามารถค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง
3.2 เชิงคุณภาพ
ครูและบุคลากรทางการศึกษาของโรงเรียนบ้านปากยาง สามารถออกแบบการเรียนรู้โดยใช้เทคนิคการจัดการเรียนรู้วิชาประวัติศาสตร์
นักเรียนโรงเรียนบ้านปากยาง ได้เห็นความสำคัญของประวัติศาสตร์ และเข้าใจในบทบาทหน้าที่ของพลเมืองที่ดี เกิดความภาคภูมิใจในชาติของตน รักธรรมชาติ ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า มีคุณลักษณะที่พึงประสงค์