ประเด็นท้าทายที่ 2 เรื่อง การพัฒนาการดำเนินงานส่งเสริมความปลอดภัยในโรงเรียนบ้านปากยาง โดยใช้แนวคิดวงจรคุณภาพ PDCA
1. ที่มา/สภาพ/ปัญหา
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน ได้กำหนดนโยบายและจุดเน้น ปีงบประมาณ พ.ศ. 256ึ7-2568 ให้ความสำคัญกับเรื่องการดำเนินงานส่งเสริมความปลอดภัยในสถานศึกษา ซึ่งสอดคล้องกับนโยบายของสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเลย เขต 1 ที่มีนโยบายเน้นย้ำในเรื่องความปลอดภัยในสถานศึกษาเป็นอย่างมาก สืบเนื่องมาจากสถานการณ์ปัญหาเด็กและเยาวชนในสังคมไทยยุคปัจจุบัน ได้รับผลกระทบมาจากการเปลี่ยนแปลงของโลกทั้งทางด้านเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมและเทคโนโลยีซึ่งส่งผลกระทบต่อวิถีการดำรงชีวิตและความปลอดภัยของเด็กและเยาวชนไทยในหลากหลายรูปแบบทำให้เกิดพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมและทวีความรุนแรงมากยิ่งขึ้นเกือบทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านทัศนคติและพฤติกรรมที่เบี่ยงเบนมีค่านิยมแบบบริโภคนิยมอย่างฟุ่มเฟือย การห่างเหินจากศาสนา การทะเลาะวิวาท การถูกบูลลี่ ติดยาเสพติด การเสพสื่อลามกอนาจาร ติดเกม รวมทั้งการจมน้ำเสียชีวิตและการประสบอุบัติเหตุ จากการเดินทางของเด็กและเยาวชน ฯลฯ และอีกปัญหาหนึ่งที่มีแนวโน้มรุนแรงและหนักมากจนน่าวิตก คือการแพร่ระบาดของสื่อที่ไม่เหมาะสมหรือสื่อลามกอนาจาร จนทำให้เด็กและเยาวชนไทย ซึ่งขาดภูมิคุ้มกันในการบริโภคสื่ออยู่แล้วมีการลอกเลียนแบบพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสมและนำไปสู่ปัญหาต่างๆได้
จากสภาพปัญหาดังกล่าว ข้าพเจ้าในฐานะผู้อำนวยการโรงเรียนบ้านปากยาง จึงมุ่งสร้างการเปลี่ยนแปลงเชิงระบบด้วย แนวคิดวงจรคุณภาพ PDCA ซึ่งเป็นแนวคิดที่ง่ายไม่ซับซ้อน สามารถนำไปใช้ได้ในทุกกิจกรรม สามารถบริหารจัดการการส่งเสริมความปลอดภัยในสถานศึกษา กระบวนการในการดูแลช่วยเหลือนักเรียน ให้เกิดการเรียนรู้อย่างมีคุณภาพ มีความสุข และได้รับการปกป้อง คุ้มครองความปลอดภัยทั้งด้านร่างกายและจิตใจ รวมถึงการเสริมสร้างทักษะให้ผู้เรียนมีความสามารถในการดูแลตนเองจากภัยอันตรายต่าง ๆ ทั้งนักเรียน ครูและบุคลากร ทางการศึกษา หรือประชาชนทั่วไป
2. วิธีการดำเนินการให้บรรลุผล
โดยใช้วงจรคุณภาพ PDCA ของเดมมิ่ง มีขั้นตอนการดำเนินงาน ดังนี้
ขั้นการวางแผน (P)
ข้าพเจ้าได้ศึกษาสภาพทั่วไปของโรงเรียน ชุมชน และขอความร่วมมือกับผู็ปกครองนักเรียนเื่อเป็นเครือข่ายในการช่วยสอดส่องดูแลความประพฤติที่ไม่พึงประสงค์ของนักเรียน ผ่านช่องทางกลุ่มไลน์ผู้ปกครอง เพื่อเป็นช่องทางในการประสานงานระหว่างบ้านกับโรงเรียนเพิ่มขึ้นอีกช่องทางหนึ่ง
ข้าพเจ้าประชุมหารือ แนวทางการดำเนินงานส่งเสริมความปลอดภัยในโรงเรียน พร้อมทั้งแต่งตั้งคณะกรรมการดำเนินงานภายในโรงเรียน เพื่อให้การประสานงานกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมีประสิทธิภาพมากขึ้น พร้อมทั้งกำหนดแผนงาน/ปฏิทินดำเนินงาน กำหนดมาตรการหลักเพื่อป้องกัน และ/หรือ แก้ไข กำหนดมาตรการเสริมให้เหมาะสมกับความเชื่อ วัฒนธรรมและประเพณีของท้องถิ่น และสภาพความเสี่ยงของท้องถิ่น และจัดทำแผนกิจกรรมสนับสนุนมาตรการหลักและมาตรการเสริม แผนความปลอดภัยในสถานศึกษาโดยกำหนดเวลาและผู้รับผิดชอบอย่างชัดเจน และสามารถปฏิบัติได้
ขั้นดำเนินงานตามแผน (D)
จัดกิจกรรมต่าง ๆ ตามปฏิทินที่กำหนด ดังนี้
ข้าพเจ้า และผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ได้จัดทำแผนเผชิญเหตุความปลอดภัยในสถานศึกษาขึ้น เพื่อเป็นแนวทางในการป้องกัน และแก้ไขปัญหาอย่างเป็นขั้นเป็นตอนได้ทันท่วงที
ข้าพเจ้าเพิ่มโซล่าเซล ตามทางเดินบริเวณโรงเรียน เพื่อให้มีแสงสว่างในยามค่ำคืนมากขึ้น
ข้าพเจ้าเพิ่มการติดตั้งวงจรปิดในบริเวณอาคารเรียน อาคารประกอบ ตามจุดมุมอัพ เพื่อไว้ดูสถานการณ์ทั่วไป
เจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.เมืองเลย ได้ให้ความอนุเคราะห์มาจัดอบรมเชิงปฏิบัติการในการแจ้งเหตุด่วน เหตุร้าย แก่นักเรียนโรงเรียนบ้านปากยาง
กิจกรรมการเรียนการสอน โดยครูแดร์ D.A.E.R สภ.ท่าลี่ เพื่อเป็นการให้ความรู้เกี่ยวกับโทษของยาเสพติด วิธีป้องกัน และเอาตัวรอดหากถูกชักชวน
กิจกรรมเดินรณรงค์ต่อต้านยาเสพติดในชุมชนบ้านปากยาง เพื่อให้เห็นโทษภัยของยาเสพติด เป็นการกระตุ้นจิตสำนึกให้ห่างไกลยาเสพติดทุกประเภท
ปรับปรุงพัฒนาภูมิทัศน์ของโรงเรียนให้มีความปลอดภัยจากการหักโค่นของต้นไม้ที่มีความสูง และพุพัง
ปรับปรุง พัฒนาภูมิทัศน์โดยรอบๆทั้งด้านหน้าและด้านหลังให้สะอาด สบายตา ร่มรื่น เพื่อป้องกันสัตว์มีพิษ และอันตรายอื่นๆที่เกิดขึ้นได้
อบรม พูดคุย หลังกิจกรรมหน้าเสาธง เพื่อสั่งสอนในเรื่องของการทะเลาะวิวาท การบลูลี่ การเสพสื่อลามกอนาจาร การติดเกม และอุบัติเหตุจมน้ำ
กิจกรรมอบรมเชิงปฏิบัติการ หนี ซ่อน สู้ จากเจ้าหน้าที่ตำรวจ สภ.ท่าลี่ เพื่อเป็นการซักซ้อมแนวทางการป้องกันหรือการเอาตัวรอดจากภัยอันตรายที่เกิดจากบุคคลติดยาเสพติด คนวิกลจริต เป็นต้น
การเดินทางไป-กลับ ระหว่างบ้านกับโรงเรียน โดยทางโรงเรียนขอความร่วมมือกับผู้ปกครองใช้รถอย่างระมัดระวัง ชิดซ้าย และไม่ขับเร็ว จอดรับ/ส่งในที่ที่โรงเรียนติดประกาศแจ้งไว้
ส่งเสริมกิจกรรมกีฬา เพื่อให้นักเรียนใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์
กิจกรรมอบรมคุณธรรม จริยธรรม เพื่อส่งเสริมให้นักเรียนมีสติ มีจิตสำนึกที่ดีไม่ยุ่งเกี่ยวกับยาเสพติด และอื่นๆที่ไม่พึงประสงค์
ประกาศมาตรการควบคุมการแพร่ระบาดบุหรี่ไฟฟ้า เพื่อเป็นอีกแนวทางหนึ่งในการแจ้งให้ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องได้รับทราบและถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัด
ขั้นประเมินผล (C)
ประเมินผลกิจกรรมทุกกิจกรรม โดยการสังเกตพฤติกรรม จัดทำแบบสอบถามการมีส่วนร่วมและความพึงพอใจ และสรุปรายงานการดำเนินงาน
รายงานผลการดำเนินงานส่งเสริมความปลอดภัยในสถานศึกษา โดยรายงานผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง ต้นสังกัด สพป.เลย 1
ประเมินผลกิจกรรมทุกกิจกรรม โดยการสังเกตพฤติกรรม จัดทำแบบสอบถามการมีส่วนร่วมและความพึงพอใจ เพื่อนำผลที่ได้ไปปรับปรุงพัฒนางานให้ดียิ่งขึ้น
ขั้นการปรับปรุงพัฒนา (A)
ประชุมรายงานการดำเนินงานแก่คณะกรรมการสถานศึกษาขั้นพื้นฐานโรงเรียนบ้านปากยาง เพื่อขอข้อเสนอแนะในการดำเนินงานในปีการศึกษาต่อไป
นำรายงานการดำเนินงาน และข้อเสนอแนะจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องมาทบทวนเพื่อพัฒนา ปรับปรุงให้เกิดประสิทธฺภาพมากยิ่งขึ้น
3. ผลลัพธ์การพัฒนาที่คาดหวัง
3.1 เชิงปริมาณ
นักเรียน ร้อยละ ๘๐ มีทักษะชีวิตและสามารถแก้ปัญหาได้อย่างเหมาะสม
นักเรียน ครูและบุคลากรทางการศึกษา ร้อยละ 100 ได้รับความคุ้มครองดูแลอย่างปลอดภัย
3.2 เชิงคุณภาพ
สถานศึกษามีแผนความปลอดภัยตามบริบทของสถานศึกษา
นักเรียนครูและบุคลากรทางการศึกษาได้รับความคุ้มครองดูแลให้ปลอดภัย
ชุมชนมีส่วนร่วมในการดำเนินงานด้านความปลอดภัยในสถานศึกษา