Observeren

Observeren doe je zo:

Kijken: wat zie je iemand doen, hoe is de lichaamstaal, welke omgevingsfactoren spelen een rol…
Luisteren: inhoud, manier waarop, hoe klinkt de stem, klopt inhoud met lichaamstaal…
Voelen: voelen of iemand gespannen is, is iets hard of zacht…
Ruiken: welke geur ruik je?
Praten: communiceren, vragen wat iemand bedoelt…

Alle activiteiten van mensen noem je gedrag en kan je observeren. Bij gedrag kan je denken aan lachen, lopen, slapen, fietsen enzovoorts.

Subjectief en objectief

Als je observeert wat iemand doet dan wil je dat gedrag ook begrijpen. Je wil bijvoorbeeld weten waarom iemand iets doet of hoe iemand zich voelt bij een activiteit. Je geeft een invulling aan de observatie. Je bedenkt dus wat het gedrag betekent. Dit noemen we: interpreteren.

Het interpreteren van een observatie kan op twee manieren: objectief en subjectief.

Subjectief: met een oordeel. De feiten met daarbij je mening en/ of gevoel.

Objectief: zonder oordeel, alleen de feiten.

Als beroepskracht probeer je een observatie altijd zo objectief mogelijk te interpreteren. Het is belangrijk dat je jouw begeleiding afstemt op feiten. Op die manier zorg je er voor dat begeleiding zo goed mogelijk aansluit bij de wensen en behoeften van de cliënt.

Beïnvloedende factoren en valkuilen bij observeren

Objectief observeren is lastig. Vaak wordt je onbewust beïnvloed door verschillende factoren. Dit noemen we valkuilen.

Subjectieve observatie ontstaat door de volgende valkuilen:

vooroordelen
interesses
emotionele betrokkenheid
persoonlijke ervaringen
projectie: de ander jouw gedachten / gevoelens en eigenschappen toekennen die van jezelf zijn
Halo-effect: positief
Horn-effect: negatief

Hieronder staat de toelichting op de verschillende valkuilen.

Lees hier de toelichting op de verschillende valkuilen (klik op de afbeelding).