Schematy i wykroje

Poniżej znaleźć można przykładowe wykroje elementów zachodniosłowiańskiej odzieży męskiej i damskiej z okresu wczesnego średniowiecza. Informacje o splocie tkaniny, zastosowanych przez nas barwnikach i podane w centymetrach wymiary odnoszą się do naszych własnych ubrań i pełnią tutaj tylko rolę pomocniczą. Proponowaną przez nas kolejność szycia elementów stroju zaznaczono szarymi cyframi rzymskimi. Szary kolor oznacza również fragmenty odcięte z pierwotnego wycinka tkaniny.

On

Tunika

Wykonana z ręcznie tkanego lnu, barwionego na beżowo łupinami orzechów włoskich (Juglans regia) lub korą dębu szypułkowego (Quercus robur). Sięgająca do połowy uda, z rozcięciami po bokach. Wcięcie przy dekolcie o długości umożliwiającej ewentualne spięcie małą fibulą, zaś w ciepłe dni zapewniające przewiew. Wiązana pasem skórzanym lub krajką.

Spodnie

Szyte z lnu, niebarwione ze względu na podatność na zabrudzenia. Luźne, o dużym kroku, zapewniające swobodę ruchów, niezbędną w górzystym terenie, podczas pracy, jazdy konnej oraz walki. Ściągane w pasie przy pomocy plecionego w warkocz sznurka konopnego. Związywane u dołu owijaczami wełnianymi, następnie wkładane do cholewy wysokiego buta.

Owijacze

Umożliwiają zawiązanie luźnych nogawek spodni, ogrzewają przy tym stopy i łydki. Mogą również zastępować onuce. Uszyte z dwóch kawałków wełny, razem długości ok. 300cm. Wiązane od stopy w górę, dodatkowo mocowane za pomocą krajki długości ok. 170cm.

Kaftan

Wełniano-lniany kaftan bez klinów pod pachami, z szerokimi rękawami, sięgający za połowę uda. Najjaskrawiej barwiony fragment stroju, reprezentujący status majątkowy właściciela. Na wierzchu wełna melanż koloru niebieskoszarego, podszewka z ręcznie tkanego lnu w naturalnym kolorze, barwne obszycia lniane na krawędziach. Barwnik niebieski pozyskany z urzetu barwierskiego (isatis tinctoria), występującego powszechnie m.in. na terenach Panonii i używanego od wielu wieków, dostępny był z pewnością na terenie Wielkich Moraw. Podszewka lniana umożliwia dodatkową izolację i zwiększa wytrzymałość stroju. Istnieje możliwość zapięcia go z boku za pomocą spinki podkowiastej, w talii przy użyciu ozdobnego paska, sprawdza się jednak również jako luźne, niezapinane odzienie ozdobne. Kaftan nie jest wyposażony w guzy, ze względu na brak archeologicznych dowodów ich obecności na terenie Wielkich Moraw.

Pas

Skórzany pas szerokości ok 2.5cm, ze skóry garbowanej roślinnie, zabarwionej przy pomocy barwnika z łupin orzecha włoskiego (Juglans regia), natarty tłuszczem roślinnym i woskiem pszczelim. Istnieje wiele znalezisk wielkomorawskich wskazujących na popularność pasków skórzanych. W przypadku tego pasa klamra z brązu jest rekonstrukcją znaleziska z Żytawskiej Toni, zaś okucie końcowe z wizerunkiem sokolnika odzianego w kaftan, również odlane z brązu, pochodzi ze wsi Św. Jan koło Bratysławy.

Ona

Giezło

Wykonane z niebarwionego lnu. Okrywające całą sylwetkę od ramion do kostek, z trójkątnymi klinami od bioder umożliwiającymi swobodne bieganie i chodzenie. Dekolt w kształcie łódeczki, bez wycięcia. Podstawowy element stroju pełniący funkcję bielizny, w upalne dni mógł być noszony jako osobna suknia. Wiązane w talii krajką.

Uwaga do wymiarów – ramiona często są częściowo przykryte przez część tułowiową sukni, stąd długość rękawów może się wydawać nieproporcjonalnie mała.

Suknia spodnia

Wykonana z lnu barwionego na delikatny beżowy kolor za pomocą kory kruszyny (Frangula alnus Mill.) lub dębu (Quercus L.). Zakładana bezpośrednio na giezło i w miarę możliwości zakrywająca je całkowicie. Dekolt z wycięciem umożliwiającym ewentualne spięcie fibulą. Brzegi obszyte wełnianą krajką w naturalnych, ziemistych kolorach.

Suknia wierzchnia

Wykonana z wełny tkanej w jodełkę barwionej dziurawcem (Hypericum L.) z dodatkiem miedzi na zielony, bury kolor. Krój zbliżony do sukni spodniej, jednak nieco krótsza i krótszych rękawach odsłaniających estetyczne wykończenie spodnich warstw. Zakładana w zimne dni.

Zapaska

Element pełniący rolę roboczego fartucha, a także ciepłej spódnicy. Złożona z dwóch części – lnianej i wełnianej, tkanej w jodełkę. Len można wyczyścić ze wszystkich zabrudzeń średniowiecznymi metodami, a wełna zapewnia dodatkową izolację. Jest to alternatywna interpretacja popularnej zapaski z dwóch części lnianych, w której to tylna część jest właściwie bezużyteczna. Zarówno len i jak i wełna barwione korą kruszyny (Frangula alnus Mill.) – len zaprawiony ałunem w celu nadania miodowego koloru, a wełna farbowana z dodatkiem żelaza, co daje ciemną, czekoladową barwę.

Elementy wspólne

Płaszcz

Jednowarstwowy płaszcz z wełny o splocie jodełkowym, barwionej na kolor miodowy rezedą żółtą (Reseda lutea). Dwie przeciwległe krawędzie obszyte lnianą nicą, na pozostałych włókna splecione w ozdobne frędzle. Spinany dużą spinką podkowiastą na ramieniu. W podróży może również pełnić rolę koca. Podobnie jak w przypadku kaftana, użycie barwnika jest tu uzasadnione pobudkami społecznymi.

Buty

Wariant wysoki:

Buty z wysoką cholewą używane przez Słowian znajdują potwierdzenie archeologiczne m.in. na stanowiskach na Wolinie i Rusi. Wykonane z grubej skóry, z jednowarstwową podeszwą. Wiązane w dwóch miejscach wokół nogi na rzemienie. Dobrze chronią nogi, ułatwiając tym samym poruszanie się w trudnym terenie.

Wariant niski:

Niskie buty wykonane na podstawie znaleziska z Opola, z garbowanej roślinnie skóry o grubości około 3 – 3,5 mm, bez ozdobnych haftów. Uszyte z dwóch kawałków skóry, wiązane na mocne rzemienie. Jednowarstwowa podeszwa.

Onuce

Używane w chodne dni, uszyte z niebarwionego lnu, prostokąty o wymiarach 40x80cm. Krawędzie są nieobszyte, aby zapobiec otarciom.

Skarpety i rękawice:

Wykonane na igle z przędzy wełnianej techniką naalbinding, ściegiem Oslo. Barwione naturalnie. Noszone w mroźne dni.

Krajki:

Ręcznie tkane na bardku tkackim z przędzy wełnianej barwionej historycznymi metodami. W talii dwukrotnie owijane w celu zebrania warstw stroju, zamocowania zapaski i przymocowania akcesoriów, długość około 250cm. W przypadku owijaczy wiązane od kostki pod kolano, długości około 170cm.

Google Sites

Report abuse