॥ ईशावास्योपनिषद् ॥

📌15👈 👉17

पूषन्नेकर्षे यम सूर्य

प्राजापत्य व्यूह रश्मीन् ।

समूह तेजो यत्ते रूपं

कल्याणतमं तत्ते पश्यामि

योऽसावसौ पुरुषः सोऽहमस्मि ॥ १६ ॥

अन्वयः-

पूषन् एकर्षे यम सूर्य प्राजापत्य रश्मीन् व्यूह तेजः समूह यत् ते कल्याणतमम् रूपम् तत् ते पश्यामि यः असौ पुरुषः सः अहम् अस्मि ॥

अनुवादः-

मराठी हिन्दी English टीका/भाष्यम्

पदपरिचयः

==========

पुरुषः

=========================

प्रातिपदिकम् : पुरुष

प्रकारः : अकारान्तम्

लिङ्गम् : पुंल्लिङ्गम्

जातिः : नाम

विभक्तिः : प्रथमा

वचनम् : एकवचनम्

==================

पदार्थः

[G.V. Devathali's Sanskrit Marathi Dictionary]

1. पुरुष m.

माणूस, कारण पुरुष

=================

[Apte's Sanskrit Hindi Dictionary]

1. पुरुष पुं* [पुरि देहे शेते- शी+ड पृषो* तारा*, पुर्+कुषन्]

नर, मनुष्य, कारण पुरुष

===================

[Monier William's Sanskrit English Dictionary]

1. पुरुष m.

a man, male, human being,

the primeval man as the soul

====================

टीका/भाष्यम्

[शाङ्करभाष्यम्]

पुरुषः पुरुषकारत्वात्, पूर्णं वानेन प्राणबुद्ध्यात्मना जगत्समस्तमिति पुरुषः; पुरि शयनाद्वा पुरुषः ।

=====================