Normen en waarden

9 februari 2022. De wind voelt koud aan, de gevoelstemperatuur ligt deze woensdagavond onder het vriespunt. Tien van de 22 spelers staan op het veld, een gebruikelijke opkomst. Op het parkeerterrein komt nog iemand aanrennen. Zijn noppen tikken op de stenen. Het is Thierry Waffeu Talla, die bijna naast het Sneker sportcomplex woont. “Mooi op tijd, Thierry!”, roepen een aantal ploeggenoten als hij het veld oploopt. De voetballer steekt zijn duim in de lucht en lacht. Zijn lichaam wordt bedekt door een groen-wit shirt, met een thermoshirt daaronder, een zwarte korte broek met het logo van Kameroen en kousen tot over zijn knieën. Alleen zijn handen en hoofd zijn niet bedekt. Het is vaste prik dat hij te laat komt, vertelt trainer Richard Venema. “Hij zet altijd een wekker voor de training om op tijd te komen, maar die vergeet hij wel eens…”

23 maart 2022. Trainer Richard Venema schudt eens met zijn hoofd als hij op zijn telefoon kijkt. De training begint over zeven minuten, tot dusver zitten zes voetballers in de kleedkamer. De laatste twee afmelding komen nu binnen. Beter laat dan niet, zullen ze denken. “Komt Thierry?”, vragen de aanwezige mannen. De oefenmeester haalt z’n schouders op, hij weet het niet. “Hij zal wel weer om kwart over acht komen, terwijl hij het dichtst bij van iedereen woont…”, moppert Venema. Vanuit zijn huis kan Thierry Waffeu Talla de lichtmasten van het sportcomplex bijna zien. Desondanks arriveert hij bijna altijd te laat. Nu is hij wel op tijd. Twee minuten voor de training begint komt hij binnen gelopen.

Voorzitter Jan Broersma spreekt van ‘het Afrikaans kwartiertje’ als Thierry weer eens te laat is. “Nederlanders zijn gewend om op tijd te komen. Ben je een minuut te laat, dan vergaat de wereld bijna”, vertelt hij. “Je kunt een Afrikaan wel uit Afrika halen, maar Afrika niet uit een Afrikaan. Ze komen echt niet met opzet te laat, maar het zit gewoon in hun systeem. Zij maken zich er niet druk over of ze twee minuten voor of na acht uur op het veld staan.”

Zeven man gaan het trainingsveld op. Na een warming-up, een korte pass-oefening en een partijtje houden ze het na een uurtje voor gezien. De spelers die wel aanwezig zijn balen dat er zo weinig spelers zijn komen opdagen. Het is namelijk niet voor het eerst. Dat er zo weinig statushouders op de training komen, is niets nieuws. Dat stelt Dennis Kempen, die al elf jaar bij de Sneker club speelt. “Het zijn allemaal goede jongens, maar trainen is wel een probleem”, verzucht de Fries. “Tijdens de laatste wedstrijd tegen Boornbergum hadden we acht nationaliteiten in de ploeg, tijdens de training zijn het er vaak twee. Trainen is echt een probleem, maar op zondag zijn ze er allemaal.”

Broersma stelt dat het geen zin heeft om boos op die jongens te worden. “Ik ben zelf een omdenker. Kan ik het veranderen? Dan doe ik dat. Kan ik er niets aan doen? Dan moet ik me niet druk maken.”

"Je kunt een Afrikaan wel uit Afrika halen, maar Afrika niet uit een Afrikaan"

Kaartenregen

29 april 2022. Tolga Yilmaz ligt geblesseerd op de grond tijdens het inhaalduel met Warga. Hij is voor de dug-out van de tegenstander op de grond gevallen, volgens de reserves van de tegenpartij iets te theatraal. Ze lachen hem uit. Dat kan de Turkse aanvaller niet waarderen. “Je moeder”, snauwt hij naar de spelers van Warga, net voor hij het veld verlaat. De aanvaller is niet snel, maar zijn techniek is uitstekend. Dat laat hij ook maar al te graag zien. Heeft hij eenmaal de bal, dan heeft de verdediger geen schijn van kans. De trukendoos gaat telkens open. Maar te vaak gaat het niet over zijn geniale acties, maar over zijn gedrag.

30 mei 2022. Jan Broersma schudt met z’n hoofd, uit het veld klinken een paar diepe zuchten. Tolga sjokt naar de kant. “Tering scheids, ze moeten je afknallen”, roept hij naar de arbiter van dienst. Het is het aardigste in een minuut tijd dat hij zegt tegen de leidsman. Welgeteld zes minuten heeft hij meegedaan. Eén balcontact, twee gele kaarten door commentaar. Geen invalbeurt om trots op te zijn. “Hij zegt tegen mij dat hij m’n been gaat breken. Toen ik zei dat ‘ie een blauw oog kon krijgen, ging die scheids zeuren tegen mij. Dan kun je me wat”, legt de Turk na de wedstrijd uit.

De voorzitter kent zijn spelers inmiddels, het is niet nieuw dat er iemand over de schreef gaat. “Onze statushouders hebben behoorlijk vaak een kort loontje. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren voor ze door het lint kunnen gaan.”

Niet veel later in de wedstrijd. Op het scorebord in Damwoude staat een 1-4 tussenstand voor de Snekers, met nog vijf minuten te spelen. Op dit moment let niemand op de bal, iedereen probeert twee kemphanen met man en macht uit elkaar te halen. Een van de veroorzakers van het opstootje is verdediger Rui Jorge Kelly. “Gebruik je verstand, we staan dik voor”, schreeuwt Broersma richting de mandekker. Het lijkt te helpen. Het blijft bij duwen en trekken tussen hem en een speler van tegenstander De Wâlden.

Na de wedstrijd kan Kelly er zelf ook om lachen. Hij vervalt in Angolese gewoontes, vertelt hij. “Als je in Afrika boos bent op een tegenstander, dan sla je ‘m. Doe je dat hier, dan kun je gelijk gaan douchen met een rode kaart. Ik heb mezelf echt leren beheersen, daar had ik in het begin wel moeite mee”, vertelt de 36-jarige voetballer, die al twintig jaar in Nederland woont. Hij spreekt de taal foutloos, is af en toe zelfs te betrappen op een woordje Fries als hij zijn teamgenoten coacht of oppept. Hij heeft een Nederlandse vrouw en is inmiddels vader van vijf kinderen.

"Doe je dat hier, dan kun je gelijk gaan douchen met een rode kaart"

“Ook de normen en waarden buiten het veld waren wennen voor me. De cultuur, het eten, maar ook het weer. Je moet je voorstellen, je komt van de andere kant van de wereld waar het veertig graden is naar een land waar het kan vriezen. Daar hou ik nog steeds niet van. En dat zal ook niet gaan gebeuren.”