ສະຫຼຸບບັນຊີວິສາຫະກິດ
ບົດທີ 1
ພາກທິດສະດີ
1. ບັນຊີຄູ່ແມ່ນບັນຊີແນວໃດ?
ບັນຊີຄູ່ແມ່ນ ການບັນທຶກບັນຊີທີ່ພົວພັນແຕ່2ບັນຊີຂຶ້ນໄປ ແລະ ຈຳນວນເງິນເທົ່າກັນລະຫວ່າງເບຶ້ອງ Debito ແລະ Credito, ສຳລັບຢູ່ ສ ປ ປ ລາວກ່ອນປີ 1990 ລະບົບບັນຊີວິສາຫະກິດທີ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ແມ່ນບັນຊີ “ບັນຊີເອກະພາບ” ເຊິ່ງເປັນລະບົບຊີຄູ່ ແລະ ຖືກນຳໃຊ້ກັນໃນລັດວິສາຫະກິດ, ວິສາຫະກິດຂະໜາດໃຫຍ່.
2. ການບັນຊີແມ່ນຫຍັງ?
ການບັນຊີແມ່ນການຮັບຮູ້, ຄິດໄລ່, ບັນທຶກ, ຈັດວາງ ແລະ ລາຍງານຂໍ້ມູນທາງດ້ານການເງິນ.
3. ພາລະບົດບາດຕົ້ນຕໍ ຂອງການບັນຊີ ມີ :
ເກັບ,ບັນທຶກລາຍການເຄື່ອນໄຫວ ດ້ານລາຍຮັບ,ລາຍຈ່າຍ,ຊັບສິນ ແລະ ໜີ້ສິນໃຫ້ຖືກຕ້ອງ.
ກວດກາ,ຕິດຕາມການນຳໃຊ້ຊັບສິນ ແລະ ການປະຕິບັດພັນທະ,ຊຳລະໜີ້ສິນທັງປະກອບ ສ່ວນໃນການສະກັດກັ້ນ ການຍັກຍອກ,ສໍ້ໂກງ…
ດຳເນີນການວິໄຈ ຂໍ້ມູນຂ່າວສານດ້ານການເງິນ ແລະ ສະເໜີມາດຕະການ ເພື່ອປັບປຸງແກ້ໄຂບັນຫາຄົງຄ້າງເຮັດໃຫ້ການຄຸ້ມຄອມມີປະສິດທິຜົນສູງ.
ສະໜອງຂໍ້ມູນທາງດ້ານການເງິນໃຫ້ຄົບຖ້ວນ,ຖືກຕ້ອງດຊັດເຈນ ແລະ ທັນເວລາ. “ການບັນຊີ” ມີພາລະບົດບາດໃນການສະໜອງຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ອັນຈຳເປັນສຳລັບພາຍໃນທຸລະກິດ ແລະ ໃຫ້ແກ່ພາຍນອກເພື່ອຮັບປະກັນຜົນປະໂຫຍດຂອງລັດ,ຂອງຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດ ແລະ ຂອງຊາວຜູ້ອອກແຮງງານ.
4. ລະບົບບັນຊີຂອງສ ປ ປ ລາວ ມີ 3 ລະບົບຄື:
ການບັນຊີແຫ່ງລັດ: ແມ່ນມີບັນຊີງົບປະມານ, ບັນຊີຄັງເງິນ,ບັນຊີບໍລິຫານວິຊາການ,ບັນຊີໂຄງການ ແລະ ບັນຊີກອງທຶນຂອງລັດ.
ການບັນຊີຫົວໜ່ວນທຸລະກິດຕ່າງໆ ລວມທັງບັນຊີທະນາຄານ ແລະ ການປະກັນໄພ.
ການບັນຊີຂອງຫົວໜ່ວຍທີ່ບໍ່ສະແຫວງຫາຜົນກຳໄລແລະອື່ນໆ
5. ລະບຽບການພື້ນຖານບັນຊີແມ່ນ:
ລະບຽບການໃນການຖືບັນຊີ, ຂໍ້ບັງຄັບໃນການຖືບັນຊີ, ການສະຫຼຸບປະຈຳເດືອນ ແລະ ງວດ, ການນຳໃຊ້ອັດຕາແລກປ່ຽນເງິນຕຣາຕ່າງປະເທດ ແລະ ວຽກງານທ້າຍປີ ເຊິ່ງແນ່ໃສ່ທຸກຫົວໜ່ວຍການບັນຊີປະຕິບັດໃຫ້ຖືກຕ້ອງ ຕາມລະບຽບການພື້ນຖານດັ່ງກ່າວ.
ເວລາຈົດກ່າຍລາຍການເຄື່ອນໄຫວໃດໜຶ່ງ, ລວມຍອດຈຳນວນເງິນຈົດໜີ້ ກັບ ລວມຍອດຈຳນວນຈົດມີ ຢູ່ໃນບັນຊີພົວພັນຕ້ອງສະເໝີກັນ.
6. ຫລັກການລວມຂອງການບັນຊີມີ 9 ຫຼັກການຄື:
ການຮັບຮູ້ເງິນຄ້າງຮັບ ແລະ ຄ້າງຈ່າຍທັງໝົດ
ການຕີມູນຄ່າຊັບສິນ ແລະ ໜີ້ສິນຕາມມາດຕະຖານການບັນຊີ
ຄວາມເຂົ້າໃຈງ່າຍ, ຄວາມກ່ຽວຂ້ອງກັນ, ຄວາມເຊື່ອຖືໄດ້ ແລະ ການສົມທຽບກັນ
ຄວາມຮອບຄອບ
ຄວາມເປັນເອກະລາດຂອງປີການບັນຊີ
ຄວາມສືບເນື່ອງໃນການດຳເນີນທຸລະກິດ ໃນອະນາຄົດທີ່ຄາດຄະເນໄດ້
ຄວາມຖາວອນຂອງວິທີການບັນຊີຕ່າງໆ
ການເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນຂ່າວສານທີ່ສຳຄັນ ແລະ ມີຜົນກະທົບຕໍ່ການຕັດສິນໃຈບັນຫາຂອງຜູ້ນຳໃຊ້
ຄວາມຖືກຕ້ອງທີ່ສຸດກັບຕົວຈິງຂອງຂໍ້ມູນຂ່າວສານດ້ານການເງິນ
7. ວຽກງານບັນຊີມີ 8 ໂຄງປະກອບຄື:
ລະບຽບການຖືບັນຊີ; ມາດຕະຖານບັນຊີ; ເອກະສານຢັ້ງຢືນ; ປື້ມຄູ່ມື, ປື້ມບັນຊີ ແລະ ປື້ມຕິດຕາມ; ການຄວບຄຸມພາຍໃນການບັນຊີ; ລະບົບລາຍງານ; ການເກັບຮັກສາເອກະສານບັນຊີ; ນາຍບັນຊີ, ຫົວໜ້າບັນຊີ, ທີ່ປຶກສາການບັນຊີ ແລະ ນັກຊ່ຽວຊານການບັນຊີ.
9. ຫົວໜ່ວຍທີ່ມີການຖືບັນຊີມີຄື:
ຫົວໜ່ວຍງົບປະມານ,
ອົງການບໍລິຫານວິຊາການ,
ກອງທຶນຂອງລັດ,
ຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດ,
ຫົວໜ່ວຍທີ່ບໍ່ສະແຫວງຫາຜົນກຳໄລ.
ບົດທີ 2
1. ຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດ ຫຼື ວິສະຫະກິດແມ່ນ:
ການຈັດຕັ້ງດຳເນີນທຸລະກິດຂອງບຸກຄົນ ຫຼື ນິຕິບຸກຄົນ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍຊື່, ທຶນ, ການບໍລິຫານຈັດການສຳນັກງານ ແລະ ໄດ້ຂື້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ ຕາມກົດໝາຍວິສາຫະກິດ.
2. ທຸລະກິດ ແມ່ນຫຍັງ ?
ການດຳເນີນກິດຈະການໃນຂັ້ນຕອນວຽກງານໃດໜຶ່ງ ຫຼື ທັງໝົດນັບແຕ່ຂອດການຜະລິດຈົນເຖິງຂອດບໍລິການ ເພື່ອຫາຜົນກຳໄລ ແລະ ຮັບໃຊ້ຜົນປະໂຫຍດລວມຂອງສັງຄົມ.
3. ຜົນຜະລິດດ້ານເສດຖະກິດຂອງວິສາຫະກິດມີ 2 ລັກສະນະ ດັ່ງນີ້:
ລັກສະນະການຄ້າ
ອຸດສະຫະກຳ.
4. ການກໍ່ໃຫ້ເກີດລາຍໄດ້ ແລະ ລາຍຈ່າຍຄື:
ຖ້າວ່າມູນຄ່າຂາຍ > ມູນຄ່າຊື້ + ລາຍຈ່າຍ = ກຳໄລ
ຖ້າວ່າມູນຄ່າຂາຍ < ມູນຄ່າຊື້ + ລາຍຈ່າຍ = ຂາດທຶນ
5. ວົງຈອນທຸລະກິດ
ທຸລະກິດຊື້ແບບ “ຕິດໜີ້” ລະຫວ່າງມື້ຊື້ ແລະ ມື້ຊຳລະເງິນ ແມ່ນວິສະຫະກິດ “ຕິດໜີ້” ເອີ້ນວ່າ: ໜີ້ຕ້ອງສົ່ງ “ຜູ້ສະໜອງ”.
ທຸລະກິດຂາຍ ແບບ “ຕິດໜີ້” ໃນກໍລະນີນີ້ ວິສະຫະກິດມີ “ໜີ້ຕ້ອງຮັບ”
6. ລາຍການເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດ
ຊັບສິນເພີ່ມຂື້ນ ຈະເຮັດໃຫ້ ທຶນ ເພີ່ມຂື້ນ
ຊັບສິນຫຼຸດລົງ ທຶນກໍ່ຈະຫຼຸດລົງ
ໜີ້ສິນ ເພີ່ມຂື້ນ ຈະເຮັດໃຫ້ທຶນ ຫຼຸດລົງ
ໜີ້ສິນ ຫຼຸດລົງ ຈະເຮັດໃຫ້ ທຶນ ເພີ່ມຂື້ນ
ບົດທີ 3
1. ຈຸດເລີ່ມຕົ້ນຂອງກະແສ ເອີ້ນວ່າ:
ທີ່ມາ ຫຼື ຕົ້ນກຳເນີດ ຂອງການເຄື່ອນເໜັງເປັນມູນຄ່າ
2. ຈຸດໄປເຖິງຂອງກະແສເອີ້ນວ່າ:
ການນຳໃຊ້ມູນຄ່າການເຄື່ອນໄຫວທາງດ້ານເສດຖະກິດ
3. ຄວາມໝາຍຂອງຄຳວ່າ: ໜີ້ (ນຳໃຊ້ທຶນ)
ຈຳນວນເງິນທີ່ສະແດງທາງດ້ານຊ້າຍຂອງບັນຊີ
ການລົງທາງດ້ານຊ້າຍບັນຊີເຮັດໃຫ້ຊັບສິນ ແລະ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍເພີ່ມຂື້ນ
ການລົງທາງດ້ານຊ້າຍຂອງບັນຊີ ເຮັດໃຫ້ ໜີ້ສິນ, ລາຍການເງິນທຶນ ແລະ ລາຍໄດ້ຫຼຸດລົງ.
4. ຄວາມໝາຍຂອງຄຳວ່າ: ມີ (ແຫຼ່ງທຶນ)
ຈຳນວນເງິນທີ່ສະແດງທາງດ້ານຂວາຂອງບັນຊີ
ການລົງທາງດ້ານຂວາບັນຊີເຮັດໃຫ້ເງິນທຶນ, ໜີ້ສິນ ແລະ ລາຍໄດ້ເພີ່ມຂື້ນ
ການລົງທາງດ້ານຊ້າຍຂອງບັນຊີ ເຮັດໃຫ້ ຊັບສິນ ແລະ ຄ່າໃຊ້ຈ່າຍຫຼຸດລົງ
5. ການສ້າງໃບດຸ່ນດ່ຽງ ແມ່ນຫຍັງ ?
ການລາຍງານສັງລວມຄືນໂດຍສະແດງອອກໃຫ້ເຫັນລາຍການແຕ່ລະບັນຊີຄື: ຍອດເຫຼືອໜີ້ ແລະ ມີ ແຕ່ຕົ້ນສະໄໝ ແລະ ທ້າຍສະໄໝ ແລະ ໃຫ້ເຫັນຄືນບັນດາຕົວເລກຈົດໜີ້ ແລະ ມີທີ່ເກີດຂື້ນສະໄໝໃນການອັດບັນຊີຕ່າງໆທຸກໆທ້າຍເດືອນ.
6. ການຈັດເຂົ້າແມ່ນຫຍັງ ?
ການຈົດກ່າຍຈຳນວນເງິນໃດໜຶ່ງເຂົ້າໃນເບື້ອງໜີ້ ແລະ ເບື້ອງມີຂອງບັນຊີໜຶ່ງ
7. ສະສາງ ແມ່ນຫຍັງ ?
ເຮັດໃຫ້ຍອດເຫຼືອຂອງບັນຊີດັ່ງກ່າວເສດສູນ ໝາຍຄວາມວ່າ: ຈົດຈຳນວນຍອດເຫຼືອເຂົ້າໃສ່ເບື້ອງທີ່ມີຈຳນວນເງິນລວມຍອດຕ່ຳກວ່າ.
8. ການໂອນເງິນແມ່ນຫຍັງ ?
ການເຄື່ອນໄຫວທາງບັນຊີ ເຊິ່ງມີການໂອນເງິນຈຳນວນໜຶ່ງຈາກເບື້ອງໜີ້ ຫຼື ມີ ຂອງບັນຊີໜຶ່ງ ໄປເຂົ້າເບື້ອງໜີ້ ຫຼື ມີ ຂອງອີກບັນຊີໜຶ່ງ.
ບົດທີ 4
1. ສາລະບານບັນຊີແຫ່ງ ສປປລາວ ໄດ້ແບ່ງບັນຊີອອກເປັນຫຼາຍປະເພດທີ່ເປັນເອກະພາບກັນ ເອີ້ນວ່າ: ປະເພດມີ 7 ປະເພດ.
ທຶນ ແລະ ເງິນກູ້ຢືມ ( ທຶນ ໜີ້ສິນ)
ຊັບສົມບັດຄົງທີ່ (ຊັບສິນ)
ເຄື່ອງໃນສາງ (ຊັບສິນ)
ໜີ້ຕ້ອງສົ່ງ ແລະ ໜີ້ຕ້ອງຮັບ (ຊັບສິນ – ໜີ້ສິນ)
ຄັງເງິນ – ບັນຊີລໍຖ້າຊຳລະສະສາງ
ລາຍຈ່າຍ
ລາຍຮັບ
ບັນຊີປະເພດ 1 – 5 ໝາຍເຖິງບັນຊີສະພາບການ, ໝາຍຄວາມວ່າບັນຊີທີ່ສະແດງອອກຢູ່ໃນໃບສະຫຼຸບຊັບສົມບັດ.
ບັນຊີປະເພດ 6 ແລະ ປະເພດ 7 ແມ່ນປະເພດບັນຊີຄຸ້ມຄອງ, ແມ່ນບັນຊີທີ່ສະແດງອອກຢູ່ໃບລາຍງານຜົນໄດ້ຮັບ.
ບັນຊີປະເພດ 2,3,4 ແລະ 5 ເອີ້ນວ່າ: ບັນຊີຊັບສິນ ເຊິ່ງຈະເພີ່ມຂື້ນເບື້ອງຊ້າຍ (ໜີ້) ແລະ ຈະຫຼຸດລົງເບື້ອງຂວາ (ມີ), ຍົກເວັ້ນບັນຊີ 28, 39, 49, 509…
ບັນຊີປະເພດ 1,4 ແລະ 5 ເອີ້ນວ່າ: ບັນຊີໜີ້ສິນ ເຊິ່ງຈະເພີ່ມຂື້ນເບື້ອງຂວາ (ມີ) ແລະ ຫຼຸດລົງເບື້ອງຊ້າຍ (ໜີ້), ຍົກເວັ້ນບັນຊີ: 109,129,49,169
ບັນຊີປະເພດ 6 ເອີ້ນວ່າ: ບັນຊີລາຍຈ່າຍ ເພີ່ມຂື້ນຢູ່ເບື້ອງຊ້າຍ (ໜີ້) ແລະ ຫລຸດລົງຢູ່ເບື້ອງຂວາ (ມີ)
ບັນຊີປະເພດ 7 ເອີ້ນວ່າ: ບັນຊີລາຍຮັບ ເພີ່ມຂືນເບື້ອງຂວາ (ມີ) ແລະ ຫຼຸດລົງເບື້ອງຊ້າຍ (ໜີ້).
ບົດທີ 5
1. ຈຸດປະສົງຂອງການຈັດຕັ້ງວຽກງານບັນຊີແມ່ນຫຍັງ?
ເພື່ອເປັນການຜັນຂະຫຍາຍການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດກົດໝາຍ ບັນຊີວິສາຫະກິດ ແລະ ລະບຽບການຕ່າງໆ ທີ່ພົວພັນໃຫ້ໄດ້ຮັບຜົນເປັນຢ່າງດີນັ້ນ ການຈັດວາງລະບົບບັນຊີຕ້ອງໄດ້ດຳເນີນຢ່າງເປັນລະບົບແລະແຕ່ລະບາດກ້າວຕ້ອງໄດ້ອີງຕາມຈຸດພິເສດສະພາບການເຄື່ອນໄຫວຕົວຈິງຂອງແຕ່ລະວິສາຫະກິດ.
2. ວິສາຫະກິດແມ່ນຫຍັງ ?
ຫົວໜ່ວຍທຸລະກິດທີ່ສ້າງຕັ້ງຂື້ນເພື່ອແນ່ໃສ່ຈັດຕັ້ງດຳເນີນທຸລະກິດຢູ່ສປປລາວ ຕາມຂະແໜ່ງການແລະ ຂອບເຂດທຸລະກິດທີ່ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດ ເຊິ່ງມີທຶນຈົດທະບຽນແຕ່ 1 ລ້ານກີບຂື້ນໄປ.
3. ປື້ມຄູ່ມື ແມ່ນຫຍັງ ?
ປື້ມທີ່ກຳນົດລະບຽບການ ແລະ ວິທີການ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງວຽກງານການບັນຊີເພື່ອໃຫ້ຮັບຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈແຈ້ງກ່ຽວກັບລະບົບການຄິດໄລ່, ການຈົດກ່າຍບັນຊີ, ລະບົບການຄວບຄຸມພາຍໃນ, ການສະຫຼຸບລາຍງານ ແລະ ເປັນປື້ມທີ່ຮັບໃຊ້ວຽກງານກວດກາ ຈາກອົງການກວດກາພາຍນອກ.
4. ປື້ມປະຈຳວັນ ແມ່ນຫຍັງ ?
ປື້ມທີ່ໃຊ້ຈົດກ່າຍທຸກລາຍການເຄື່ອນໄຫວຕາມລຳດັບລາຍການທີ່ເກີດຂື້ນປະຈຳວັນຕາມລຳດັບ.
5. ປື້ມບັນຊີໃຫຍ່ ແມ່ນຫຍັງ ?
ປື້ມບັນທຶກ ເຊິ່ງປະກອບດ້ວຍກຸ່ມບັນຊີດຽວ ແລະ ບັນຊີລວມ ເພື່ອນຳໃຊ້ໃນການຕິດຕາມການເຄື່ອນໄຫວຂອງບັນດາຊັບສິນ, ໜີ້ສິນ, ທຶນ, ລາຍຮັບ ແລະ ລາຍຈ່າຍຂອງຫົວໜ່ວຍ.
6. ໃບດຸ່ນດ່ຽງ ແມ່ນຫຍັງ ?
ໃບລາຍງານສັງລວມຄືນແຕ່ລະບັນຊີ ຍອດເຫຼືອໜີ້ ຫຼື ມີ ໃນຕົ້ນເດືອນຈຳນວນເງິນຈົດໜີ້ ແລະ ມີ ທີ່ເກີດຂື້ນໃນເດືອນ, ຍອດເຫຼືອໜີ້ ຫຼື ມີ ໃນທ້າຍເດືອນ.
7. ໃບສະຫຼຸບຊັບສົມບັດ ໝາຍເຖິງ:
ເອກະສານລາຍງານການເງິນກ່ຽວກັບຊັບສິນ, ໜີ້ສິນ ແລະ ທຶນຕົນເອງ.
8. ໃບລາຍງານຜົນໄດ້ຮັບ:
ໝາຍເຖິງເອກະສານລາຍງານການເງິນກ່ຽວກັບລາຍຮັບ ແລະ ລາຍຈ່າຍ ທີ່ໄດ້ຖືກຮັບຮູ້ ແລະ ລົງບັນຊີໃນປີ.
9. ໃບລາຍງານກະແສເງິນສົດລວມ:
ໝາຍເຖິງເອກະສານລາຍງານການເງິນສະແສຮັບຈ່າຍເງິນສົດລວມ
10. ໃບລາຍງານສ່ວນປ່ຽນແປງຂອງທຶນ:
ໝາຍເຖິງເອກະສານລາຍງານການເງິນກ່ຽວກັບການເພີ່ມຂື້ນ ຫຼື ຫຼຸດລົງຂອງຊັບສິນສຸດທິ ເຊິ່ງແມ່ນສ່ວນຜິດໂຕນກັນລະຫວ່າງ ຊັບສິນ ໜີ້ຕ້ອງສົ່ງໃນຕະຫຼອດຮອບວຽນເວລາລາຍງານ.
ບົດທີ 6
1. ເອກະສານປະກອບສ້າງຕັ້ັງວິສາຫະກິດມີຄື:
ວິສາຫະກິດສ່ວນບຸກຄົນ ແລະ ບໍລິສັດຈຳກັດຜູ້ດຽວ
ໃບຮັບຮອງຊື່ວິສາຫະກິດ
ຄຳຮ້ອງແຈ້ງຂື້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ
ສັນຍາຈ້າງຜູ້ຈັດການ (ຖ້າມີ)
ໃບມອບສິດ
ກົດລະບຽບ (ສຳລັບບໍລິສັດຈຳກັດຜູ້ດຽວ)
ຮູບຂະໜາດ 3×4 ຈຳນວນ 6 ໃບ
ວິສາຫະກິດຮຸ້ນສ່ວນ, ບໍລິສັດຈຳກັດ, ບໍລິສັດລັດ ແລະ ບໍລິສັດປະສົມ
ໃບຮັບຮອງຊື່ວິສາຫະກິດ
ຄຳຮ້ອງແຈ້ງຂື້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ
ບົດບັນທຶກກອງປະຊຸມສ້າງຕັ້ງ
ສັນຍາສ້າງຕັ້ງວິສາຫະກິດ
ໃບມອບສິດ
ກົດລະບຽບ
ໃບອະນຸມັດສ້າງຕັ້ງ (ບໍລິສັດລັດ ຫຼື ປະສົມ)
ຮູບຂະໜາດ 3×4 ຈຳນວນ 6 ໃບ
2. ທຶນຈົດທະບຽນຂອງວິສາຫະກິດສ່ວນບຸກຄົນແມ່ນຫຍັງ ?
ທຶນຂອງວິສາຫະກິດແຈ້ງຂື້ນທະບຽນວິສາຫະກິດນຳເຈົ້າໜ້າທີ່ທະບຽນວິສາຫະກິດ.
3. ທຶນຈົດທະບຽນຂອງວິສາຫະກິດຮຸ້ນສ່ວນ ຫຼື ບໍລິສັດ ແມ່ນຫຍັງ ?
ມູນຄ່າຂອງຮຸ້ນທັງໝົດ ໂດຍແບ່ງເປັນມູນຄ່າ, ຈຳນວນຮຸ້ນ, ວັດຖຸ, ເປັນເງິນ.