6.1.ບັນດາບັນຫາທົວໄປກ່ຽວກັບຕະຫຼາດການເງິນ.

6.2.ຕະຫຼາດເງິນ.

6.3.ຕະຫຼາດທຶນ.

6.4.ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ.

ມີດັ່ງນີ້:

• ການສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດການເງິນ.

• ເປົ້າໝາຍ, ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດການເງິນ

• ແບ່ງປະເພດຕະຫຼາດການເງິນ

• ພາລະບົດບາດຂອງຕະຫຼາດການເງິນ

• ບັນດາເງື່ອນໄຂທີ່ຈຳເປັນເພື່ອສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດການເງິນ

6.1.1.ການສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດການເງິນ.

ແມ່ນຕິດພັນກັບການພັດທະນາຂອງພຶ້ນຖານເສດຖະກິດຕະຫຼາດ. ການພັດທະນາເສດຖະກິດຕະຫຼາດໄດ້ກໍ່ໃຫ້ເກີດມິບັນດາເຈົ້າກຳທີ່ຕ້ອງການແຫຼ່ງການເງິນ.

ຕະຫຼາດການເງິນ ແມ່ນ:

ບ່ອນທີ່ມີການເຄືອນໄຫວ ຂອງບັນດາແຫ່ງເງິນທຶນຈາກບັນດາຜູ້ທີ່ມີເງິນເຫຼືອໃຊ້ໄປສູ່ ຜູ້ທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການ ນຳໃຊ້ເງິນທຶນ ໂດຍຜ່ານບັດດາເຄືອງມື ທາງດ້ານການເງິນ ແລະ ລະບົບກົນໄກ ຂອງຕະຫຼາດການເງິນ.

ຕະຫຼາດການເງິນມີ 2 ປະເພດຄື:

1. ຕະຫຼາດເງິນ

2. ຕະຫຼາດທຶນ

ຈຸດພິເສດຂອງຕະຫຼາດການເງິນ :

• ຕະຫຼາດການເງິນມັນມີລັກຊະນະທີ່ແຕກຕ່າງຈາກຕະຫຼາດສິນຄ້າ ໂດຍທົ່ວໄປ.

• ຕະຫຼາດການເງິນໃນປະຈຸບັນນີ້ມັນມີເຄືອງມື ແລະ ກົນໄກການເຄືອນໄຫວທີ່ແຕກຕ່າງກັນ.

• ຂະບວນການເຄືອນຍ້າຍເງິນທຶນໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດມີຫຼາຍຮູບແບບ.

ໝ້າທີ່ຂອງຕະຫຼາດການເງິນ:

• ເປັນສື່ກາງທາງດ້ານການເງິນ

• ສະໝັບສະໝູນການລະດົມທຶນໃຫ້ແກ່ຫົວໝ່ວຍທຸລະກິດ.

• ຊວ່ຍສະໝັບສະໝູນທາງດ້ານການອອມ ແລະ ການລົງທຶນ.

ບົດບາດຂອງຕະຫຼາດການເງິນ:

• ເຮັດໃຫ້ຜູ້ອອມໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດຕອບແທນໃນຮູບແບບຂອງອັດຕາດອກເບ້ຍ ແລະ ອື່ນໆ.

• ເຮັດໃຫ້ຜູ້ລົງທຶນມີເງິນທຶນໄປໃຊ້ໃນໂຄງການຕ່າງໆ.

• ເຮັດໃຫ້ຜູ້ບໍລິໂພກມີຊີວິດການເປັນຢູ່ສູງຂຶ້ນ.

• ເຮັດໃຫ້ລະບົບເສດຖະກິດມີການສະສົມທຶນຂອງປະທດເພີມຂຶ້ນ.

• ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຈະເລີນທາງດ້ານເສດຖະກິດ.

6.2.2.ເປົ້າໝາຍ, ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດການເງິນ.

6.1.2.1.ເປົ້າໝາຍຂອງຕະຫຼາດການເງິນ.

ເປົ້າໝາຍຊື້ຂາຍໃນຕະຫຼາດການເງິນ ແມ່ນສິດນໍາໃຊ້ບັນດາແຫ່ງການເງິນ.

6.1.2.2.ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດການເງິນ:

• ຫຼັກຊັບ

• ພັນທະບັດ

• ຮຸ້ນ

ຫຼັກຊັບ ແມ່ນ:

ແມ່ນ ໝັງສືໃຊ້ເປັນຫຼັກຖານເພື່ອຍືນຍັນສິດທີ່ຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍຂອງຜູ້ຖືກໍາມະສິດໝັງສືດັ່ງກ່າວກັບຜູ້ຈຳໝ່າຍຫຼັກຊັບ.

ຫຼັກຊັບແບ່ງອອກເປັນ 3 ປະເພດຄື:

• ຫຼັກຊັບໄລຍະສັ້ນ.

• ຫຼັກຊັບໄລຍະກາງ

• ຫຼັກຊັບໄລຍະຍາວ.

ຜູ້ຈໍາໝ່າຍຫຼັກຊັບມີຜົນປະໂຫຍດດັ່ງນີ້:

• ຫຼັກຊັບ ແມ່ນພາຫະນະລະດົມ ແລະ ເຕົ້າໂຮມແຫ່ງການເງິນທີ່ມີຕໍ່ບັນດາເຈົ້າກຳມີແຫ່ງການເງິນ.

• ຫຼັກຊັບ ແມ່ນພາຫະນະລົງທຶນເພື່ອເກັບກຳລາຍຮັບເຈົ້າກຳມີແຫ່ງການເງິນເຫຼືອ.

• ຫຼັກຊັບ ແມ່ນພາຫະນະເພື່ອແບ່ງປັນແຫ່ງການເງິນລະຫວ່າງຂົງເຂດຕ່າງໆ ແລະ ບັນດາຂະແໝງໃນພື້ນຖານເສດຖະກິດ.

ຫຼັກຊັບນິລະນາມ ແມ່ນ:

ແມ່ນ ປະເພດຫຼັກຊັບບໍ່ຂຽນຊື່ນາມສະກຸນຂອງເຈົ້າກໍາມະສິດຫຼັກຊັບ.

ຫຼັກຊັບຂຽນຊື່ ແມ່ນ:

ແມ່ນ ປະເພດຫຼັກຊັບມີການຈົດຊື່ນາມສະກຸນເຈົ້າຂອງກຳມະສິດຫຼັກຊັບ.

ຫຼັກຊັບທຶນ ແມ່ນ:

ແມ່ນ ຮຸ້ນທຶນ

ຫຼັກຊັບໝີ້ ແມ່ນ:

ແມ່ນ ເຄື່ອງມືຕິດໝີ້ ຂອງຜູ້ກູ້ຢືມ.

ພັນທະບັດ ແມ່ນ:

ແມ່ນໃບຢັ້ງຢືນໝີ້ ຂອງຜູ້ກູ້ຢືມ.

6.1.3.ແບ່ງປະເພດຕະຫຼາດການເງິນ.

• ອີງໃສ່ການໝູນວຽນບັນດາແຫ່ງການເງິນ

• ອີງໃສລັກສະນະກົດໝາຍ, ຕະຫຼາດການເງິນແບ່ງອອກເປັນສອງພາກສວ່ນ.

• ອີງໃສ່ໄລຍະເວລານຳໃຊ້ແຫ່ງການເງິນທີ່ລະດົມໄດ້.

6.1.4.ພາລະບົດບາດຂອງຕະຫຼາດການເງິນ

6.1.4.1.ພາລະຂອງຕະຫຼາດການເງິນ :

• ພາລະສະໝອງຄວາມສາມາດຊຳລະບ້ວງເງິນໃຫ້ບັນດາຫຼັກຊັບ.

• ພາລະສະໝອງຂໍ້ມູນເສດຖະກິດ.

6.1.4.2.ບົດບາດຂອງຕະຫຼາດການເງິນ :

• ດຶງດູດ, ລະດົມທຶນແຫ່ງທຶນຢູ່ພາຍໃນປະເທດ, ປະກອບສວ່ນສຳຄັນຊວ່ຍເຫຼື່ອການເງິນໃຫ້ຄວາມຕ້ອງການພັດທະນາເສດຖະກິດສັງຄົມ, ສົ່ງເສີມປະຫຍັດ ແລະ ລົງທຶນ.

• ຊຸກຍູ້ ແລະ ຍົກສູງປະສິດທິຜົນໃນການນຳໃຊ້ແຫ່ງການເງິນ.

• ປະຕິບັດນະໂຍບາຍການເງິນ ແລະ ນະໂຍບາຍເງິນຕາຂອງລັດ.

6.1.5.ບັນດາເງື່ອນໄຂທີ່ຈຳເປັນເພື່ອສ້າງຕັ້ງຕະຫຼາດການເງິນ.

• ພື້ນຖານເສດຖະກິດສິນຄ້າພັດທະນາ, ເງິນຕາເປັນປົກກະຕິ, ດ້ວຍລະງັບເງິນເຟີ້ອາດຄຸມໄດ້.

• ບັນດາເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດການເງິນຕ້ອງມີຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ສ້າງໃຫ້ມີບັນດາພາຫະນະມອບໂອນສິດນຳໃຊ້ແຫ່ງການເງິນ.

• ສ້າງຕັ້ງ ແລະ ພັດທະນາລະບົບເປັນຄົນກາງການເງິນ.

• ສ້າງລະບົບກົດໜາຍ ແລະ ກົດລະບຽບທີ່ຈຳເປັນ, ໃຊ້ເປັນພື້ນຖານໃຫ້ການເຄື່ອນ ແລະ ກວດກາຕະຫຼາດການເງິນ.

ແມ່ນເປັນຕະຫຼາດທີ່ມີການຊື້-ຂາຍເອກະສານທາງການເງິນໄລຍະສັ້ນທີ່ມີອາຍຸການບໍ່ເກີນ 1 ປີ.

ໝ້າທີ່ຂອງຕະຫຼາດເງິນ:

• ເຄື່ອນຍ້າຍເງິນທຶນ ຈາກຜູ້ທີ່ມີທຶນສ່ວນເກີນໄປຫາຜູ້ຂາດແຄນເງິນທຶນມີ 2 ວີທີ: ທາງກົງ ແລະ ທາງອ້ອມ.

• ດັດສົມແຫ່ງທຶນລະຫວ່າງທະນາຄານທຸລະກິດດວ້ຍກັນ.

ຄວາມສຳຄັນຂອງຕະຫຼາດເງິນ:

ແມ່ນມີຄວາມສຳຄັນໃນການທ້ອນໂຮມ ແລະ ຈັດຫາເງິນໄລຍະສັ້ນໃຫ້ແກ່ຫົວໝວ່ຍທຸລະກິດຕ່າງໆທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການ,ດັ່ງນັ້ນ ຈິ່ງເໝາະສົມສຳລັບຜູ້ທີ່ມີເງິນສ່ວນເກີນ ເພື່ອນຳໄປລົງທຶນໃຫ້ເກີດດອກອອກຜົນດວ້ຍທີ່ການໃຫ້ກູ້ຢືມ ໂດຍກົງ ຫຼື ອາດຈະເອົາໄປຊື້ຫຼັກຊັບໄລຍະສັ້ນຕາມຄວາມຕ້ອງການຂອງຕົນ.

6.2.1.ເປົ້າໝາຍ ແລະ ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດເງິນຕາ.

6.2.1.1.ເປົ້າໝາຍ:

ແມ່ນນໍາໃຊ້ໄລຍະສັ້ນ

6.2.1.2.ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດເງິນ.

• ພັນທະບັດຄັງ

• ບັດການຄ້າ (ແຊັກ) ໝັງສືຮັບຮູ້ເງິນຝາກທະນາຄານ.

• ໝັງສືຊຳລະຂອງທະນາຄານ

• ບັນດາສັນຍາຊື້ດິນ

• ທຶນສະສົມບັງຄັບ

• ພັນທະບັດໄລຍະສັ້ນຂອງບັນດາບໍລິສັດ

• ພັດທະບັດທະນາຄານ

6.2.2.ບັນດາເຈົ້າກຳທີ່ເຂົ້າຮວ່ມໃນຕະຫຼາດເງິນ.

• ຜູ້ຈຳໝ່າຍຮຸ້ນ.

• ນັກລົງທຶນ

• ຜູ້ໃຫ້ບໍລິການໃນຕະຫຼາດການເງິນ.

• ຜູ້ຄຸ້ມຄອງຕະຫຼາດ.

6.2.2.1.ບັນດາພາກສວ່ນຕົ້ນຕໍ່ຂອງຕະຫຼາດເງິນ.

• ຕະຫຼາດໃຫ້ກູ້ຢືມໂດຍກົງໄລຍະສັ້ນ

• ຕະຫຼາດແລກປ່ຽນຊື່ຂາຍເງິນຕາຕ່າງປະເທດ.

• ຕະຫຼາດລະຫວ່າງທະນາຄານ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບໄລຍະສັ້ນ

ແມ່ນເປັນຕະຫຼາດທີ່ມີການຊື້-ຂາຍເອກະສານທາງການເງິນທີ່ມີອາຍຸການຫຼາຍກວ່າ 1 ປີຂຶ້ນໄປເຊັ່ນ: ຮຸ່ນທຶນ,ຮຸ້ນກູ້ ແລະ ພັດທະບັດປະເພດຕ່າງໆ.

ຄວາມສຳຄັນຂອງຕະຫຼາດທຶນ:

ແມ່ນ ຂະຫຍາຍຕົວເຮັດໃຫ້ເກີດປະໂຫຍດຕໍ່ກັບການຈະເລີນເຕີບໂຕທາງດ້ານເສດຖະກິດຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຕະຫຼາດທຶນຊວ່ຍໃຫ້ທຸລະກິດອຸດສາຫະກຳຕ່າງໆສາມາດລະດົມທຶນໄດ້ສະດວກ,ວອງໄວ ແລະ ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈະຂະຫຍາຍການຜະລິດເຊິ່ງເປັນພື້ນຖານການສ້າງລາຍໄດ້ ແລະ ມາດຖານການຄອງຊີບຂອງປະຊາຊົນ.

6.3.1.ເປົ້າໝາຍ ແລະ ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດທຶນ.

6.3.1.1.ເປົ້າໝາຍ.

ແມ່ນ ນຳໃຊ້ໄລຍະຍາວ

6.3.1.2.ເຄື່ອງມືຂອງຕະຫຼາດທຶນ.

• ຫຼັກຊັບໄລຍະກາງ

• ຫຼັກໄລຍະຍາວ.

ໃບຮຸ້ນ ແມ່ນ:

ແມ່ນຫຼັກຊັບຮັບຮູ້ຈໍານວນທຶນທີ່ປະກອບເຂົ້າບໍລິສັດຮຸ້ນສວ່ນ ແລະ ສິດຜົນປະໂຫຍດຂອງຜູ້ຖືກຳມະສິດຫຼັກຊັບດັ່ງກ່າວທີ່ບໍ່ມີຕໍ່ບໍລິສັດ.

ຜູ້ຖືກໍາມະສິດໃບຮຸ້ນເອີ້ນວ່າ:

ລູກຮຸ້ນກໍາໄລທີ່ບໍລິສັດຮຸ້ນສ່ວນສົ່ງໃຫ້ລູກຮຸ້ນເອີ້ນວ່າ: ກໍາໄລຮຸ້ນ.

ລາຄາຂອງໃບຮຸ້ນ ແມ່ນ:

ແມ່ນຈໍານວນເງິນທີ່ພີມໃສ່ໃບຮຸ້ນ.

ຕາມມາດຕະຖານກົດໝາຍແມ່ນໃບຮຸ້ນມີ 2 ປະເພດຄື:

1.ໃບຮຸ້ນຂຽນຊື່

2.ໃບຮຸ້ນບໍ່ຂຽນຊື່

ຕາມສິດຜົນປະໂຫຍດຊຶ່ງໃບຮຸ້ນນໍາມາໃຫ້ລູກຮຸ້ນມີ 2 ປະເພດຄື:

1.ໃບຮຸ້ນທຳມະດາ

2.ໃບຮຸ້ນໄດ້ຊົມໃຊ້ພິເສດ

ພັນທະບັດ ແມ່ນ:

ແມ່ນໃບຢັ້ງຢືນໝີ້ ເຊິ່ງແມ່ນລັດຖະບານ ຫຼື ວິສາຫະກິດພິມຈຳໝ່າຍໂດຍສັນຍາກັບຜູ້ໃຫ້ກູ້ຢືມ (ຜູ້ຊື້ພັນທະບັດ) ວ່າຈະຈ່າຍຜົນຕອບແທນເປັນງວດ ແລະ ສົ່ງຕົ້ນທຶນຄືນໃຫ້ຜູ້ຖືເມື່ອຄົບກຳນົດການໄຖ່ຖອນ.

6.3.2.ບັນດາພາກສ່ວນຕົ້ນຕໍຂອງຕະຫຼາດທຶນ.

ມີພາກສ່ວນດັ່ງນີ້:

• ຕະຫຼາດໃຫ້ກູ້ຢືມໄລຍະຍາວ

• ຕະຫຼາດສິນເຊື່ອເຊົ່າຊື່ ຫຼື ໃຫ້ເຊົ້າການເງິນ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບໄລຍະກາງ ແລະ ໄລຍະຍາວ

ແມ່ນຕະຫຼາດທີ່ມີການແລກປ່ຽນຊື້-ຂາຍຫຼັກຊັບໄລຍະສັ້ນ,ໄລຍະກາງ ແລະໄລຍະຍາວ ທີ່ໄດ້ມີການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເປັນລະບົບ ແລະ ລວມສູນໃນສະຖານທີ່ໃດໜຶ່ງທີ່ແນ່ນອນ.

ຕົວຢ່າງ:

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບແຫ່ງປະເທດລາວ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບໂຕກຽວ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບນິວຢອກ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບລອນດອນ

• ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບນະຄອນຫຼວງໂຮ່ຈີມິງ ເປັນຕົ້ນ.

6.4.1.ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຕົ້ນ.

ແມ່ນຕະຫຼາດຈໍາໝາຍຫຼັກຊັບປະເພດຕ່າງໆ.

6.4.1.1.ເຈົ້າກຳເຂົ້າຮ່ວມຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຕົ້ນ.

• ຜູ້ຈຳໝ່າຍຫຼັກຊັບ.

• ນັກລົງທຶນໃນຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ.

• ຜູ້ໃຫ້ບໍລິການໃນຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ.

• ຜູ້ຄຸ້ມຄອງຕະຫຼາດຫຼັກຊັບ.

6.4.1.2.ກົນໄກເຄື່ອນໃຫວຂອງການຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຕົ້ນ.

• ຕະຫຼາດຈຳໝ່າຍຫຼັກຊັບ.

• ຜູ້ຄ້ຳປະກັນຫຼັກຊັບ.

• ຜູ້ປະມູນຫຼັກຊັບ.

6.4.2.ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຮອງ

ແມ່ນຕະຫຼາດຈໍລະຈອນ, ຕະຫຼາດຊື້ ແລະ ຂາຍຫຼັກຊັບທີ່ຈຳໝາຍຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຕົ້ນເຮັດໃຫ້ມີການປ່ຽນແປງສິດກຳມະສິດຫຼັກຊັບ.

6.4.2.1.ກົນໄກຈັດຕັ້ງທີ່ຈຳເປັນໃຫ້ຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຮອງ.

• ຜູ້ລົງທຶນ.

• ບັນດາອົງການຄຸ້ມຄອງຕິດຕາມກວດກາຕະຫຼາດ.

• ນາຍໝ້າ.

• ສຳນັກງານພົວພັນຫຼັກຊັບ ຫຼື ສູນພົວພັນຫຼັກຊັບ.

• ພະແນກພົວພັນຫຼັກຊັບ.

• ສະມາຊິກຂອງພະແນກຫຼັກຊັບ.

ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງອື່ນທີ່ມີຄວາມກ່ຽວຂ້ອງເຖິງວິຊາສະເພາະຫຼັກຊັບມີຄື:

• ບໍລິສັດທີ່ປືກສາລົງທຶນຫຼັກຊັບ.

• ສະມາຄົມນັກທຸລະກິດຫຼັກຊັບ.

• ຈັດຕັ້ງຝາກຂາຍ ແລະ ຊຳລະຫຼັກຊັບ.

• ບໍລິສັດຕີລາຄາຄວາມເຊື່ອຖື.

6.4.2.2.ບັນດາການເຄື່ອນໃຫວຕົ້ນຕໍຂອງຕະຫຼາດຫຼັກຊັບຂັ້ນຮອງ.

• ສະໜອງຄຳສັ່ງພົວພັນໂດຍນັກລົງທຶນເປັນປະຈຳແກ່ນາຍໜ້າ.

• ກຳນົດເວລາຫຼັກຊັບ ແລະ ປັດໄຈຕົ້ນຕໍເປັນຜົນສະທ້ອນເຖິງລາຄາຫຼັກຊັບ.

• ກຳນົດລາຄາຫຼັກຊັບ ແລະ ແມ່ນຍຶນຍັນ ລາຄາຄາຊື້ຂາຍຂອງປະເພດຫຼັກຊັບໃນຈຸດເວລາທີ່ເເນ່ນອນ.

• ປັດໃຈທີ່ເປັນຜົນສະທອນເຖິງຕະຫຼາດລາຄາຫຼັກຊັບ.

• ການພົວພັນຊື້ຂາຍຫຼັກຊັບ.

• ພົວພັນສົ່ງເງິນໂດຍທັນທີ.

• ພົວພັນຕາມກຳນົດເວລາ.

6.4.3.ບົດບາດຂອງລັດໃນການສ້າງຕັ້ງ ແລະ ພັດທະນາຕະຫຼາດການເງິນ.

• ລັດສ້າງຂອບເຂດດ້ານກົດໝາຍໃຫ້ການປະກົດຕົວ ແລະ ການເຄື່ອໄຫວຂອງຕະຫຼາດ, ພອ້ມກັນນັ້ນກໍ່ປະຕິບັດການຕິດຕາມກວດກາທີ່ມີຕໍ່ການເຄື່ອນໄຫວຂອງຕະຫຼາດການເງິນ.

• ລັດສ້າງສະພາບແວດລ້ອມເສດຖະກິດໃຫ້ການສ້າງຕັ້ງ ແລະ ພັດທະນາຂອງຕະຫຼາດການເງິນ.

• ລັດບຳລຸງສ້າງຄົນ (ບຸກຄະລາກອນ) ສະໝອງໃຫ້ຕະຫຼາດການເງິນ.