COVID-19 DIARY
COVID-19, Τρίτη 14 Απριλίου 2020, Άλλα πρότυπα
Η πολιτεία αντιμετώπισε τον κίνδυνο εξάπλωσης της νόσου COVID-19 με εντατική δουλειά από τον Ιανουάριο. Στις 17 Φεβρουαρίου 2020 ανακοινώθηκε ότισυνεδρίασε για πρώτη φορά η Επιτροπή εμπειρογνωμόνων και ειδικών λοιμωξιολόγων σχετικά με το νέο κορονοϊό.(1) Από τις 24 του μήνα, όταν έκανε την πρώτη του δημόσια δήλωση, ο καθηγητής παθολογίας - λοιμωξιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Σωτήρης Τσιόδρας αναδείχθηκε στο δημόσιο πρόσωπο της μάχης ενάντια στην ασθένεια.(2)
Πέρα από όσα έχουν γραφτεί στον ελληνικό και ξένο τύπο γι αυτόν, θα ήθελα να καταθέσω κάποιες προσωπικές σκέψεις για το τι σημαίνει για μένα το φαινόμενο "Τσιόδρας".
Η ιδέα ότι ένας κλινικός γιατρός μπορεί να κατέχει ηγετική κοινωνική παρουσία χωρίς καμία έκπτωση στον επιστημονικό του ρόλο μου φαινόταν ως πριν από λίγες μέρες σχεδόν αδύνατη. Ο γιατρός, ήξερα, θεραπεύει ασθενείς, διδάσκει φοιτητές και νέους γιατρούς, διευρύνει την επιστημονική γνώση με μελέτη και έρευνα, συμβουλεύει τις αρχές σε θέματα δημόσιας υγείας. Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας όμως δεν κάνει μόνο αυτά. Ενημερώνει, καθοδηγεί και στηρίζει την κοινωνία για να καταπολεμήσει την πανδημία.
Καθοδηγείται αποκλειστικά από την επιστήμη, τον ανθρωπισμό και τους κανόνες αστικής ευθύνης. Χωρίς να έχει το σωματότυπο του ηγέτη, κάθε άλλο, πολεμά - και έχει καταφέρει να νικήσει - το φόβο απέναντι στο άγνωστο, την κοινωνική βία και προκατάληψη, την έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, την απελπισία απέναντι στην απομόνωση. Το αποδεικνύει η απήχηση που έχει ο σκόπιμα εκλαϊκευμένος επιστημονικός του λόγος πλάι σε φράσεις όπως "δεν είναι απειλή, αλλά ευάλωτη ομάδα" αναφορικά με τους Ρομά της Λάρισας.(3)
Η συνέπεια με την οποία οι έγκλειστοι πολίτες περιμένουν την καθημερινή τηλεοπτική του ενημέρωση στις 6 το απόγευμα δεν σημαίνει ότι απλά ξαφνικά προτίμησαν ένα συνεσταλμένο δάσκαλο που διαβάζει το κείμενο που έχει γράψει ξεκινώντας με αριθμούς και στατιστικές από τις άγριες φωνές των τηλεοπτικών παραθύρων. Σημαίνει ότι το έκαναν γιατί άλλαξε ασυναίσθητα η αντίληψή τους για την ουσία της πολιτικής. Η πολιτική από άσκηση εξουσίας έγινε υπηρεσία προς τον πολίτη. Και αυτήν την υπηρεσία μπορούν να την προσφέρουν μόνο οι ειδικοί, αυτοί που μακράν κρίσεων μελετούν, διδάσκουν και συμβουλεύουν με γνώμονα την επιστήμη, τον ανθρωπισμό και τους κανόνες αστικής ευθύνης. Μόνο αυτοί πλέον έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη μας. Το φαινόμενο το έχουμε δει και παλαιότερα, αλλά σε μικρότερη κλίμακα, σε μεγάλες φυσικές καταστροφές, όπως οι πλημμύρες και κατολισθήσεις που προκάλεσαν οι βροχές του 2019.
Αυτόματα όμως σε μία παγκόσμιας έκτασης κρίση, γίνοντα συνειρμοί και συγκρίσεις με το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, και ειδικά σε χώρες με καλύτερη οργάνωση και περισσότερες οικονομικές δυνατότητες. Και αυτές οι χώρες δεν υστερούν σε διαπρεπείς επιστήμονες. Οι περισσότερες μάλιστα πρωτοπορούν στην ιατρική περίθαλψη, την έρευνα και τα τεχνικά μέσα. Η βασική διαφορά όμως είναι ότι στην περίπτωση της Ελλάδας, η πολιτεία έδωσε στον επιστημονικό κόσμο τη δημόσια στήριξη και αποδοχή που έπρεπε. Σε αυτό ο κύριος Τσιόδρας και η επιτροπή των εμπειρογνωμόνων στάθηκαν απείρως πιο τυχεροί από ανθρώπους όπως ο Anthony Fauci των Ηνωμένων Πολιτειών.
Είναι βέβαιο ότι "όταν τελειώσει ο πόλεμος"(4) ο πλανήτης μας θα παραμείνει για μεγάλο διάστημα βαθιά τραυματισμένος. Ελπίζω μόνο ότι δύο από τα μονιμότερα κέρδη της πανδημίας θα είναι πρώτον η κοινωνία να μη σταματήσει να πιστεύει ότι η ουσία της πολιτικής είναι η υπηρεσία προς τον πολίτη και, δεύτερον, η πολιτεία και η κοινωνία να εξακολουθήσουν να περιβάλλουν με το απαιτούμενο κύρος την επιστημονική κοινότητα, "τα καλύτερα μυαλά της Ελλάδας", όπως αποκάλεσε τα μέλη της ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας.(5)
(4) Ιάκωβος Καμπανέλλης, Μαουτχάουζεν.
(5) Ενημέρωση του Υπουργείου Υγείας, 13 Απριλίου 2020.