Στο πρόγραμμα εννέα ημερών που συμμετείχαμε στις χώρες του Βορρά, εμβαθύναμε στη γνώση και κατανόηση του ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς μέσα από τη διαφορετικότητα, τη συνοχή και την αλληλεξάρτηση με άλλα μέρη του κόσμου. Με τη βοήθεια του προγράμματος «από τη Στοκχόλμη στο Ταλίν», συνειδητοποιήσαμε ότι μέσα από ποικίλες αλληλεπιδράσεις, γεωγραφικές, γλωσσικές, πολιτισμικές, πολιτικές που προέκυψαν από τις μετακινήσεις πληθυσμών εξαιτίας της μετανάστευσης και των εμπορικών διαδρομών, δημιουργήθηκε ο σύγχρονος ευρωπαϊκός πολιτισμός.

Σουηδία

Στην ευρύτερη περιοχή της Στοκχόλμης, στο νησί Μπίρκα, βρεθήκαμε σε μια περιοχή που αποτέλεσε κοιτίδα των Βίκιγκ, γνωρίσαμε τις εμπορικές δραστηριότητες των πληθυσμών της περιόδου της ακμής τους (8^ος αι.) και διαπιστώσαμε ότι ακόμη και στο μακρινό βορρά βρέθηκαν νομίσματα του χαλιφάτου, κινεζικά μεταξωτά και βυζαντινά χρυσοποίκιλτα υφάσματα αλλά και ένα μοναδικό δαχτυλίδι αφιερωμένο στον Αλλάχ.

Στο Vasa museum, είδαμε μια καραβέλα του 17^ου αι. η οποία ανασύρθηκε από τη θάλασσα και αποκαταστάθηκε ως τις παραμικρές λεπτομέρειές της εντυπωσιάζοντας με το μέγεθος και αποδεικνύοντας την εμπορική ισχύ της περιοχής την εποχή εκείνη.

Στη Στοκχόλμη περιπλανηθήκαμε στη μεσαιωνική πόλη (Gamla Stan) και μάθαμε την ιστορία της περιοχής , τις πολιτιστικές προσμείξεις και τις επιδράσεις τόσο από γειτονικούς λαούς (Γερμανούς) όσο και από πιο απομακρυσμένους (ενδιαφέρον στοιχείο αποτελεί η ονομασία πολλών οικοδομικών τετραγώνων της μεσαιωνικής πόλης με ονόματα από την ελληνική μυθολογία).

Οι επισκέψεις στα μουσεία της περιοχής αποδεικνύουν πως η σημερινή Στοκχόλμη αποτελεί μια σύγχρονη μητρόπολη που έχει μακραίωνη ιστορία μέσα από αλληλεπιδράσεις διαφόρων λαών. Τα τελευταία χρόνια η Σουηδία αντιμετώπισε μεγάλα κύματα εισροών από πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία αλλά και το Αφγανιστάν, στους οποίους παρέχει άσυλο- δυσκολότερα όμως από το 2015 και μετά. Εφαρμόζει πολιτικές ένταξης και υποστήριξής τους. Μας εντυπωσίασε το γεγονός ότι υπήρχαν πολλοί από αυτούς που απασχολούνταν στην εξυπηρέτηση των τουριστών και των ξένων παρέχοντας πληροφορίες σε σταθμούς του μετρό και άλλα κεντρικά σημεία της πόλης.

Φινλανδία

Ακολουθώντας τη θαλάσσια οδό, φτάσαμε από τη Στοκχόλμη στο Τουρκού, μια πόλη με αξιοσημείωτη θέση στη Φινλανδική ιστορία. Ο μεσαιωνικός καθεδρικός ναός του Τουρκού, το κάστρο της πόλης και το μουσείο της, περιγράφουν τη σημαντική θέση της πόλης που αποτέλεσε πρωτεύουσα την Φινλανδίας μέχρι το 1821 οπότε αυτή μεταφέρθηκε στο Ελσίνκι. Η Φινλανδία, μήλο της έριδος ανάμεσα σε Σουηδία και Ρωσία, δέχθηκε πολλές πολιτισμικές αλλά και πολιτικές επιδράσεις από τις δύο αυτές χώρες. Η μετανάστευση μέσω του Τουρκού έχει αφήσει το αποτύπωμά της στην πόλη με πολλούς τρόπους. Οι ροές των πληθυσμών είναι συνεχείς κατά τους αιώνες και αυτό γίνεται μέσω θαλάσσης. Συνεπώς το λιμάνι του Τουρκού έδωσε στην πόλη χαρακτήρα πολυπολιτισμικότητας από την αρχή της. Υπήρχε στο παρελθόν έντονο το φαινόμενο της μετακίνησης των Φιλανδών κυρίως προς τη γειτονική Σουηδία αρχικά αλλά και προς ΗΠΑ και Καναδά από τον 20^ο αι. και όλοι σχεδόν μετακινήθηκαν μέσω του Τουρκού. Από το 1990 και μετά υπάρχει έντονη ροή μη Ευρωπαίων μεταναστών στην περιοχή.

Το Ελσίνκι ιδρυθηκε από το Σουηδό βασιλιά Gustav το 1550 και ήταν μικρότερης σημασίας σε σχέση με το Τουρκού. Η κατάσταση άλλαξε το 19^ο αι. όταν η Ρωσία με τον τσάρο Αλέξανδρο επικράτησε και αποτέλεσε τη νέα πρωτεύουσα. Στις αρχές του 19^ου αι. ανοικοδομείται μια νέα λαμπρή πόλη με νεοκλασικά κτίρια. Σταδιακά αρχίζει να αναπτύσσεται η ανάγκη για καλλιέργεια εθνικής συνείδησης ( επιτυγχάνεται μέσω του έπους Καλεβάλα) και της δημιουργίας εθνικής γλώσσας. Μετά τον 1^ο παγκόσμιο πόλεμο η Φινλανδία αποκτά την ανεξαρτησία της και στη συνέχεια στρέφεται από τις ξένες επιδράσεις σε άλλους πιο εθνικούς δρόμους στην τέχνη και την έκφραση.

Εσθονία

Από το Ελσίνκι κατευθυνθήκαμε στο Ταλίν της Εσθονίας μια από τις πιο καλοδιατηρημένες μεσαιωνικές ευρωπαϊκές πόλεις, με έναν ιστό από πλακόστρωτα δρομάκια και κτίσματα από τον 11^ο ως τον 15^ο αι. Μέσα από διαλέξεις και ξεναγήσεις γνωρίσαμε τον εσθονικό πολιτισμό και ιστορία και βιώσαμε μια μεσαιωνική ατμόσφαιρα μέσω του πανηγυριού που συνέπεσε με την εκεί παραμονή μας.

Μέσα από όσα αποκομίσαμε τις ημέρες αυτές, έγινε αντιληπτό ότι τα όρια ανάμεσα στις χώρες δεν περιορίζουν τις επιδράσεις και τις μετακινήσεις των πληθυσμών που μοιράζονται τις απόψεις τους, την κουλτούρα τους και εμπλουτίζουν την πολιτισμική, την οικονομική και την πολιτική ζωή των χωρών υποδοχής. Στο σεμινάριο αυτό εφαρμόστηκαν πολλές και ποικίλες τεχνικές προσέγγισης και εμβάθυνσης στις νέες γνώσεις που αποκομίσαμε, οι οποίες αποτελούν άριστο οδηγό για βιωματική αντιμετώπιση της διαφορετικότητας. Επισημαίνονται ως ιδιαίτερα αποτελεσματικές η δραματοποίηση λογοτεχνικών κειμένων – μέθοδος που μπορεί να αντιμετωπίσει και να εξομαλύνει πιθανές γλωσσικές ελλείψεις, η μετάφραση στη μητρική γλώσσα κάθε μαθητή ενός γνωστού λογοτεχνικού κειμένου καθώς και η δημιουργική ανασύνθεση μύθων από διάφορες μυθολογίες, συνδυάζοντας στοιχεία της εθνικής μυθολογίας του καθενός με αυτή της χώρας υποδοχής. Ολοκληρώσαμε το σεμινάριο με τη βεβαιότητα ότι έχουμε αποκτήσει σημαντικά εφόδια για το έργο μας.

Ελένη Ριζοπούλου ΠΕ02