Phương pháp phòng bệnh chưa bệnh của y học cổ truyền rất phong phú, nhiều sắc thái, nhiều kinh nghiệm mà tiện lợi, rẻ tiền.
Khi người thầy thuốc vận dụng vào trị liệu thường đều qua bốn khâu đó là Lý, Pháp, Phương, Dược. Đấy là quy tắc chung
Lý: Là vận dụng tri thức và lý luận cơ bản đem luận lý cho dược, bệnh này tại sao? nặng nhẹ mức nào? Đấy gọi là biện chứng luận trị, có hiểu rõ được chứng, mới luận được cách chữa trị tốt.
Pháp: Là căn cứ sự biện chứng ấy mà xác lập phương pháp chữa.
Phương: Đã xác lầm phương pháp chữa rồi thì sẽ ngẫm nghĩ dùng bài thuốc nào hay nhất, thực tế nhất để chữa, gọi là xử phương.
Dược: Đã bày bố được phương rồi thì chọn dùng loại thuốc nào đáp ứng sẽ gọi tên, gọi là dụng dược.
Vậy có Lý mới có Pháp, có Pháp mới có Phương, có Phương rồi mới đến dụng Dược, nhưng cuối cùng khi trị liệu thì mục đích cuối cho cả quá trình Lý, Pháp, Phương đó là làm thế nào, sử dụng Thuốc gì để điều trị được bệnh.
Vì vậy Thuốc là 1 phần rất quan trọng trong Y học cổ truyền. Mà muốn sử dụng được thuốc, muốn dụng Dược để trị bệnh thì đầu tiên nhất là ta phải nắm được đặc tính của vị thuốc đó.
Hiện nay thông thường hầu hết chúng ta đều sử dụng Thuốc được nhập từ Trung Quốc hay còn gọi chung là thuốc Bắc để chữa bệnh, nhưng bên cạnh đó còn có một nhóm gọi là Thuốc Nam là những cây thuốc mọc xung quanh chúng ta vẫn rất hữu ích cho quá trình điều trị mà ta thường không để ý đến hoặc không được làm rõ tác dụng của nó.
Thuốc Bắc hay gọi là những vị thuốc được du nhập từ Phương Bắc (Trung Quốc) sang nước ta. Được dùng từ thời xưa và có những ghi chép rất kĩ, rõ ràng về đặc tính, công dụng, chủ trị của những vị thuốc này.
Là những cây thuốc mọc xung quanh chúng ta và thương được dùng theo kinh nghiệm dân gian là chính.
Nhưng hiện nay nhiều người không hiểu rõ tác dụng của những cây thuốc mà nghe theo lời đồn "Thần dược, trị bá bệnh" nên uống thuốc không theo chỉ dẫn của thầy thuốc vì vậy ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe của người dân.