Mộng thịt là một tình trạng bệnh lý mắt khá thường gặp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cả phương diện thẩm mỹ lẫn thị lực, đặc biệt với những người thường xuyên phải làm việc dưới ánh nắng mặt trời. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, chúng tôi sở hữu đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao cùng hệ thống trang thiết bị tân tiến, đảm bảo quy trình phẫu thuật mộng thịt diễn ra an toàn, êm ái, mang đến sự an tâm tuyệt đối cho bạn khi chăm sóc sức khỏe đôi mắt.
Mộng thịt ở mắt là tình trạng một lớp mô liên kết của kết mạc (màng mỏng phủ lòng trắng) bắt đầu tăng sinh vượt mức kiểm soát. Theo thời gian, khối mô này sẽ dày lên, phát triển thành hình cánh hoặc tam giác và xâm lấn sâu vào vùng giác mạc (lòng đen). Nếu không được can thiệp, mộng thịt có thể lan rộng, gây cản trở tầm nhìn và thậm chí làm suy giảm thị lực nghiêm trọng.
Các nghiên cứu y khoa đã chỉ ra nguyên nhân chính yếu gây mộng thịt là việc tiếp xúc trong thời gian dài với tia UV từ ánh nắng mặt trời. Thêm vào đó, các yếu tố từ môi trường như bụi bẩn, gió, nhiệt độ cao và việc phải làm việc ngoài trời liên tục cũng đóng góp vào việc làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý này.
Tình trạng mộng thịt có thể phát triển ở một hoặc cả hai mắt. Dù việc xuất hiện ở cả hai mắt khá phổ biến, nhưng chúng hiếm khi phát triển một cách đồng đều. Khi mộng tiến triển đến giai đoạn nặng, nó có thể làm thay đổi hình dạng giác mạc, dẫn đến loạn thị, gây đỏ mắt dai dẳng, chảy nước mắt và ảnh hưởng rõ rệt đến các sinh hoạt thường nhật.
Việt Nam nằm trong khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa, người dân có tần suất tiếp xúc với ánh nắng cao, nhất là nhóm lao động ngoài trời. Do đó, tỷ lệ người mắc mộng thịt ở mắt tại Việt Nam tương đối cao, ghi nhận ở mức 5,2% đến gần 20% dân số, tùy thuộc vào từng vùng miền.
Trong trường hợp mộng thịt ở mắt phát triển đến mức không thể kiểm soát, bắt đầu tác động đến thị lực, gây ảnh hưởng thẩm mỹ hoặc có nguy cơ dẫn đến biến chứng, can thiệp bằng phẫu thuật được xem là giải pháp điều trị cần thiết và hiệu quả nhất.
Hiểu đơn giản, phẫu thuật mộng thịt là một thủ thuật ngoại khoa mà bác sĩ sẽ loại bỏ khối mô kết mạc đang tăng sinh bất thường (khối mộng) để ngăn cản việc nó tiếp tục lan rộng và che lấp giác mạc. Can thiệp này giúp phục hồi thị lực và cải thiện đáng kể tính thẩm mỹ cho đôi mắt.
Mộng thịt (mây thịt) là tình trạng mô mờ xuất hiện trên giác mạc, gây mờ mắt và khó chịu
Dưới đây là các nhóm đối tượng được khuyến nghị hoặc chỉ định thực hiện can thiệp cắt mộng mắt:
Theo hệ thống phân loại của WHO, mộng thịt độ 2 là khi khối mô đã lan tới điểm giữa của rìa giác mạc và bờ đồng tử, đồng nghĩa với việc có nguy cơ cao tác động đến thị lực nếu để kéo dài. Từ cấp độ này trở đi, việc mổ mộng thịt là cần thiết nhằm ngăn chặn sự lan rộng và các biến chứng nghiêm trọng hơn.
Những người có chỉ số nhãn áp ổn định và không mắc bệnh tăng nhãn áp (glaucoma) có thể thực hiện phẫu thuật mộng thịt một cách an toàn. Ngược lại, nếu bệnh nhân đang trong tình trạng tăng nhãn áp không kiểm soát, phẫu thuật có thể tạo áp lực tiêu cực lên mắt và tăng nguy cơ biến chứng.
Bệnh nhân không có các bệnh lý nền nghiêm trọng về tim mạch, huyết áp, hoặc tiểu đường mất kiểm soát sẽ đủ điều kiện thực hiện thủ thuật. Bác sĩ sẽ yêu cầu kiểm tra sức khỏe tổng quát trước khi phẫu thuật để đảm bảo an toàn tối đa.
Đây là một yếu tố tiên quyết. Những người đang có tình trạng viêm kết mạc, viêm giác mạc hoặc các nhiễm trùng cấp tính khác tại mắt bắt buộc phải điều trị dứt điểm trước khi mổ mộng. Can thiệp phẫu thuật khi mắt đang viêm nhiễm sẽ làm tăng rủi ro nhiễm trùng hậu phẫu và làm giảm hiệu quả chung của việc điều trị.
Hiện nay, Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa ưu tiên áp dụng kỹ thuật phẫu thuật mộng thịt bằng cách cắt mộng kết hợp ghép kết mạc tự thân. Đây được công nhận là phương pháp tân tiến, an toàn và mang lại hiệu quả cao nhất trong điều trị mộng thịt, với tỷ lệ tái phát được kiểm soát dưới 1%.
Quy trình thực hiện:
Sau khi gây tê tại chỗ cho mắt bằng thuốc nhỏ, bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ khối mộng.
Tiếp đó, bác sĩ lấy một mảnh kết mạc khỏe mạnh (từ vùng thái dương trên của chính mắt bệnh nhân, nơi không ảnh hưởng thị lực) và cấy ghép vào khu vực vừa bóc tách mộng.
Mảnh ghép này sẽ được cố định bằng keo dán sinh học hoặc chỉ tự tiêu.
Ưu điểm nổi bật:
Giảm thiểu cảm giác đau, ít gây khó chịu trong và sau khi mổ.
Tỷ lệ tái phát được kiểm soát ở mức rất thấp, nhờ lớp kết mạc lành lặn che phủ, ngăn mô xơ mọc lại.
Thời gian phục hồi nhanh, thường chỉ mất vài ngày đến một tuần.
Đảm bảo kết quả thẩm mỹ cao cho mắt sau phẫu thuật.
Bệnh nhân không cần lưu viện, có thể ra về ngay trong ngày.
Dưới đây là các bước tiêu chuẩn trong một ca phẫu thuật mộng thịt tại mắt:
Bước 1: Thăm khám và đánh giá tổng quát
Trước khi có chỉ định mổ, bác sĩ chuyên khoa sẽ thực hiện:
Đo thị lực, kiểm tra giác mạc và kết mạc.
Đo áp suất nội nhãn (nhãn áp).
Đánh giá chính xác cấp độ xâm lấn của mộng thịt.
Khai thác tiền sử bệnh lý nội khoa (tim mạch, huyết áp, tiểu đường…).
Xác định tình trạng viêm nhiễm tại mắt (nếu có).
Đây là bước vô cùng quan trọng để đảm bảo bệnh nhân có đủ điều kiện sức khỏe cho phẫu thuật và loại trừ rủi ro.
Bước 2: Gây tê và chuẩn bị phẫu thuật
Khi đã đủ điều kiện, bệnh nhân được đưa vào phòng mổ vô trùng:
Bác sĩ nhỏ thuốc tê tại chỗ để vô cảm hoàn toàn bề mặt mắt.
Mí mắt được giữ mở bằng một dụng cụ chuyên dụng, không gây khó chịu.
Toàn bộ khu vực quanh mắt được sát khuẩn kỹ càng để đạt vô trùng tuyệt đối.
Bước 3: Cắt bỏ mộng thịt
Sau khi thuốc tê phát huy tác dụng hoàn toàn:
Bác sĩ sẽ bóc tách và loại bỏ mô mộng thịt tăng sinh, đảm bảo lấy hết phần xơ đã xâm lấn vào giác mạc.
Với kỹ thuật hiện đại, thao tác này rất nhanh gọn, ít gây chảy máu và không đau.
Bước 4: Ghép kết mạc tự thân (nếu có chỉ định)
Để giảm thiểu nguy cơ tái phát xuống mức gần như tuyệt đối (dưới 1%) và giữ thẩm mỹ cho mắt, phương pháp ghép kết mạc tự thân được áp dụng:
Phần kết mạc khỏe mạnh được lấy từ vùng thái dương trên của mắt.
Mảnh ghép được đặt và cố định vào vị trí vừa cắt mộng bằng chỉ khâu tự tiêu hoặc keo dán sinh học.
Bước 5: Hoàn tất phẫu thuật và chăm sóc sau mổ
Sau khi thủ thuật kết thúc:
Mắt được che lại bằng gạc sạch, bệnh nhân được theo dõi ngắn tại bệnh viện.
Bác sĩ sẽ cấp đơn thuốc nhỏ mắt (chứa steroid và kháng sinh) để chống viêm, giảm sưng và hạn chế tái phát.
Bệnh nhân được phép về nhà trong ngày, không cần nằm viện, và sẽ quay lại tái khám theo lịch hẹn.
Thời gian cho một ca mổ mộng mắt thường chỉ kéo dài khoảng 20 – 30 phút. Người bệnh có thể quay lại sinh hoạt nhẹ nhàng sau 1 – 2 ngày, tuy nhiên cần tuyệt đối tránh ánh nắng, bụi, nước bẩn và không dụi mắt trong giai đoạn hồi phục ban đầu.
Sau khi can thiệp phẫu thuật mộng thịt, việc tuân thủ chăm sóc đúng cách là yếu tố then chốt để mắt phục hồi nhanh, giảm rủi ro tái phát và giữ được thẩm mỹ:
Sử dụng thuốc nhỏ mắt chính xác theo chỉ định để giảm viêm và phòng ngừa nhiễm trùng.
Tuyệt đối không dụi mắt, tránh tác động làm xê dịch mảnh ghép kết mạc (nếu có).
Luôn đeo kính râm khi ra đường để bảo vệ mắt khỏi tia UV.
Tránh xa môi trường khói, bụi, nước bẩn và các loại hóa chất.
Không trang điểm vùng mắt, không đeo kính áp tròng trong 2–3 tuần đầu.
Giảm thiểu thời gian dùng thiết bị điện tử trong vài ngày đầu.
Kiêng vận động mạnh, không đi bơi trong ít nhất 2 tuần.
Đi tái khám đúng lịch để bác sĩ theo dõi sự hồi phục.
Dùng thuốc nhỏ mắt đúng chỉ định giúp giảm viêm và ngừa nhiễm trùng hiệu quả
Trước, trong và sau phẫu thuật mộng thịt, người bệnh cần hết sức lưu ý các điểm sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả:
Chỉ nên mổ khi sức khỏe ổn định, không mắc bệnh nội khoa nặng hoặc đang bị viêm mắt cấp.
Không can thiệp quá sớm khi mộng còn nhỏ, nhưng cũng cần tránh để mộng lan quá rộng gây biến chứng.
Nên ưu tiên kỹ thuật ghép kết mạc tự thân để tối ưu hóa việc giảm nguy cơ tái phát.
Không tự điều trị tại nhà bằng các mẹo dân gian hay thuốc nam không rõ nguồn gốc.
Hạn chế tối đa công việc ngoài trời sau mổ, nhất là dưới trời nắng gắt.
Mộng thịt vẫn có thể tái phát nếu chăm sóc không đúng, đặc biệt ở người trẻ hoặc người tiếp tục tiếp xúc nhiều với tia UV.
Nên chọn phẫu thuật tại các cơ sở chuyên khoa uy tín như Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa.
Theo dõi kỹ sau mổ; nếu có dấu hiệu lạ như đỏ kéo dài, sưng, đau nhức hoặc mờ mắt, cần liên hệ bác sĩ ngay.
Ngoài nguy cơ tái phát, dù rất hiếm với kỹ thuật hiện đại, phẫu thuật mộng thịt cũng có thể tiềm ẩn một số rủi ro khác như:
Nhiễm trùng: Mặc dù phòng mổ vô trùng và đã có kháng sinh dự phòng, rủi ro nhiễm trùng (dù nhỏ) vẫn tồn tại.
Chảy máu: Có thể xuất hiện chảy máu nhẹ tại vị trí mổ.
Khô mắt thoáng qua: Một số người bệnh có thể cảm thấy khô mắt nhiều hơn trong giai đoạn đầu.
Nhìn mờ tạm thời: Thị lực có thể mờ nhẹ vài ngày đầu do sưng nề hoặc do thuốc.
Tuy nhiên, những biến chứng này rất hiếm gặp và thường được kiểm soát hiệu quả bởi đội ngũ y bác sĩ dày dạn kinh nghiệm.
Câu trả lời là không. Suốt quá trình phẫu thuật, mắt của bạn được gây tê bề mặt bằng thuốc nhỏ, đảm bảo bạn hoàn toàn không cảm thấy đau. Sau khi phẫu thuật, cảm giác cộm hoặc rát nhẹ có thể xuất hiện trong 1–2 ngày đầu, nhưng sẽ thuyên giảm nhanh chóng nếu bạn chăm sóc đúng hướng dẫn.
Thông thường, sau khi cắt mộng, mắt sẽ cần khoảng 7–14 ngày để hồi phục. Với phương pháp ghép kết mạc tự thân hiện đại, mắt lành thương nhanh, ít sưng đỏ, thị lực cải thiện rõ và bạn có thể sinh hoạt bình thường chỉ sau vài ngày.
Tỷ lệ này phụ thuộc vào kỹ thuật phẫu thuật. Nếu dùng phương pháp cũ, nguy cơ tái phát có thể cao đến 60%. Nhưng với kỹ thuật phẫu thuật mộng thịt ở mắt bằng ghép kết mạc tự thân, tỷ lệ này được giảm xuống chỉ còn dưới 1%, đặc biệt khi bệnh nhân chăm sóc đúng cách và bảo vệ mắt kỹ càng khỏi tia UV.
Việc chọn đúng phương pháp và cơ sở y tế để thực hiện phẫu thuật mộng thịt có vai trò rất quan trọng trong việc hạn chế tái phát và đảm bảo an toàn lâu dài cho đôi mắt. Tại Bệnh viện Mắt Sài Gòn Biên Hòa, chúng tôi cam kết mang đến một quy trình mổ mộng thịt hiện đại, an toàn cùng dịch vụ chăm sóc tận tâm. Nếu bạn đang gặp các vấn đề liên quan đến mộng thịt, hãy liên hệ ngay HOTLINE 0846 403 403 để được tư vấn và thăm khám.