Definitie, lokalisatie en ontstaanswijze:
Arterioveneuze malformaties (AVM’s) zijn abnormale kluwens van bloedvaten, waarin het bloed niet de normale weg volgt, maar in plaats daarvan direct van de arteries naar de venen loopt. Hierbij wordt het tussenliggend haarvaten-netwerk (de capillairen) overgeslaan. AVM’s zijn zeldzaam. Ze kunnen voorkomen thv de hersenen, de hersenvliezen en het ruggenmerg. In de meeste gevallen van cerebrale AVM’s gaat het om een aangeboren afwijking.
Wanneer een AVM voorkomt thv de hersenvliezen (meer bepaald de dura mater) worden ze durale AVM’s genoemd. In tegenstelling tot de meeste AVM’s die in de hersenen liggen, lijken ze dan eerder te ontstaan ten gevolge van een beschadiging van bloedvaten, infectie of heelkundige ingreep thv deze hersenvliezen. Hierdoor ontstaat een proces van revascularisatie, waarbij foutieve connecties tussen bloedvaten kunnen ontstaan, wat dan aanleiding kan geven tot het ontstaan van een AVM.
AVM’s kunnen ook in het ruggenmerg gelegen zijn. Hier kunnen ze aanleiding geven tot het ontstaan van neurologische symptomen zoals gevoelsverlies en zwakte in de onderste ledematen, die vaak over maanden tot jaren verslechteren. Ook atypische lage rugpijn kan tot de symptomen behoren. Een deel van deze AVM’s (10-20 %) kan ook aanleiding geven tot een plots optreden van symptomen eerder dan een geleidelijk erger wordend klinisch beeld. In deze gevallen, treedt er waarschijnlijk een bloedvatruptuur op, die een bloeding veroorzaakt met daardoor een plotse zwakte (krachtsverlies) en/of andere neurologische deficits.
Diagnose:
Meestal wordt de diagnose gesteld naar aanleiding van een hersenscan, dit kan zowel een CT-schedel alsook een NMR van de hersenen zijn. Natuurlijk zal ook het verhaal van de patiënt(e), de symptomen en de bevindingen bij klinisch onderzoek een belangrijke rol spelen in de diagnose.
Eens de diagnose gesteld is (of bij ernstig vermoeden), is een verdere investigatie via een RX-angiografie noodzakelijk. Dit is een invasief onderzoek, waarbij meestal via een punctie in de lies, contrastvloeistof tot in de hersenbloedvaten of het ruggemerg gespoten wordt om op die manier de exacte ligging en structuur van het AVM in het licht te stellen. Dit gebeurt best door een ervaren interventionele neuroradioloog.
Symptomen:
Symptomen treden meestal op rond middelbare leeftijd en wat meer bij mannen dan bij vrouwen. Wanneer AVM’s symptomatisch worden, geven ze vaak aanleiding tot ernstige neurologische afwijkingen. Het meest frequente symptoom van een AVM is het ontstaan van een intracraniële bloeding. Ongeveer 50 % tot 75 % van de patiënten presenteert zich hiermee op Spoedgevallen. Een ander frequent symptoom is epilepsie, voornamelijk bij patiënten met grote AVM’s. Tenslotte is de klacht hoofdpijn ook frequent een aanleiding voor een hersenscan die tot dan tot de ontdekking lijdt van een AVM.
Bron: © Dr. Jan Wuyts, Neurochirurgie – 2016
© Jhonnik 2017