StreetTalks

In deze StreetTalk heeft bespreken Tim Vekemans en Jo Janssen met Luc Deleu en Isabelle De Smet hun betrokkenheid bij de restauratie van Maison Guiette in Antwerpen van Le Corbusier, en hun fascinatie voor het oeuvre van Le Corbusier

Foto's : https://lecorbusier-worldheritage.org/maison-guiette/

In 1977 publiceerde architect en monnik Dom Hans van der Laan zijn traktaat 'De Architectonische Ruimte, 15 lessen over de Dispositie van het Menselijk Verblijf'. Het is een theorie die de essentie van de ruimtelijke ervaring wil vatten en ordenen als basis voor het ontwerpproces. Van der Laans belangrijkste instrument om dit te bereiken was het Plastisch Getal, een verhoudingssysteem dat hij zelf ontwikkelde. Tijdens het schrijven van zijn traktaat bouwde Van der Laan Abdij Roosenberg in Waasmunster. Hij werkte er intuïtief met begrippen als ‘nabijheid’ en ‘superpositie’ als ruimtelijke gebaren voor verstilling en spiritualiteit enerzijds, en intensiteit van ontmoeting anderzijds. Waar zijn theorieën eerder abstract blijven, toont deze abdij de concrete toepassing van verhoudingen, materialiteit en licht in relatie met beleving en ruimtegebruik. Het gebouw is ontworpen om de gebruiker te begeleiden in contemplatie, intensiteit en rust.

Bron: https://www.vai.be/publicaties/dom-hans-van-der-laan-a-house-for-the-mind

Chinese Traditional Architecture - Courtyard House

In deze StreetTalk heeft Anna-Lisa Custers tijdens haar Erasmus-uitwisseling in HongKong een 'StreetTalk on site' met haar professor aldaar, over Chinese traditonele architectuur, waaronder het 'courtyard house'.

Dr. Edwin Wu: https://arch.chuhai.edu.hk/homepage/faculty/faculty_dr-wu-edwin/

CTA Workroom

Eigen woning met kantoor- en atelierruimte (Bilzen BE)

Voor onze eigen woning en kantoor te Bilzen gingen we heel bewust op zoek naar een goed bereikbare locatie in de nabijheid van het station en de vele stedelijke voorzieningen die de historische Demerstad Bilzen rijk is. Een locatie die ons bovendien ook de nodige flexibiliteit en ruimte zou bieden om onze privé- en professionele activiteiten zo goed mogelijk te organiseren en waar we konden beschikken over een eigen tuin waar we volop kunnen experimenteren met onze voorliefde voor eetbare planten.

We hadden geluk en vonden een oude, leegstaande hoeve in de wijk ‘Merem’ met een flink stuk grond. Doel is dat we deze niet-beschermde hoeve in een gesloten bebouwing transformeren naar een toekomstbestendig gebouw: volledig energie-neutraal en flexibel naar indeling en gebruik. De originele gebouwdelen vormen de basis voor een nieuwe configuratie en de architectuur wordt geherinterpreteerd met respect voor het verleden. Bij afbraak van bestaande delen zullen alle oude, nog bruikbare materialen zoals de gevelstenen maximaal worden herbruikt. De buitenruimtes bij de woning en het atelier worden benaderd als het verlengde van en een geheel met het gebouw. Met de verschillende ingrepen in de buitenruimtes, willen we bewust de belevingswaarde van de hele straat en buurt verhogen: het huidige, versteende en gesloten straatbeeld krijgt wat meer ademruimte en wordt vergroend. De diepe, brede achtertuin benaderen we grotendeels als weiland, afgezoomd met beukenhagen en ingericht als nieuwe hoogstamboomgaard. De boommassa die zo gevormd wordt, zal niet enkel zorgen voor een aanzienlijk aandeel meer groen in het hart van het bouwblok waartoe onze woning behoort maar ook voor één grote bloesemwolk in de lente.

The project introduces four three-storey houses to a constrained infill site in Fulham. Each house is carefully oriented; facing inwards to a private courtyard and outwards towards a newly defined lane. Porches lined with a glazed brick face on to the lane and project over it, providing cover. The arrangement of all elements: the porches, the chimneys, the roofs serve to intensify the urban scene which is reminiscent of the intimate, cobbled lanes and yards of London.

Houses are arranged over three floors. The lower ground floor opens out to a private courtyard lined with white bricks, above the ground floor is defined by a generous entrance hall which leads on to a large room with a special ceiling and the first floor provides large rooms which occupy the roof volume. Spaces are varied and defined in some way through a spatial characteristic or detail, creating homes which are rich and full of functional promise.

RIBA National Award winner 2021

RIBA London Award winner 2021

Source: https://www.architecture.com/awards-and-competitions-landing-page/awards/riba-regional-awards/riba-london-award-winners/2021/moore-park-mews

Het verkavelingstribunaal start met de vraag ‘Wat is de Vlaamse verkaveling?’. De verkaveling is afgelopen jaren sterk veroordeeld omwille van zijn ruimte verslindende villa-cultuur. Deze villacultuur toont zich als makkelijk doelwit voor analisten die met cijfers en grafieken eenvoudig de relevantie van de Vlaamse verkaveling neerhalen. Maar is de villa op het vrijstaande plot het enige wat deze plek ons te bieden heeft? Zowel Geert Bekaert als Bob Van Reeth benoemde in het verleden al de kwaliteiten van de gemeenplaats. Zo beschreef Bob Van Reeth in zijn essay over naïeve architectuur de vele koterijen en bricolage architectuur als een bijzondere vorm van authenticiteit. Zowel Bekaert als Bob Van Reeth duiden potenties aan die niets met ruimteversnippering of mobiliteit te maken hebben. Toch worden ze samen met de villa-cultuur mee veroordeelt. Langzaam maar zeker verschijnen er collectieve woonvormen in het verkavelingslandschap die zich van ‘het verkavelings DNA’ niets aantrekken. Zolang het maar stedelijk, compact en duurzaam is lijkt alles verantwoord. 

Nochtans zijn veel van de verkavelingspotenties niet uitsluitend verbonden aan de villa-cultuur. Waarom krijgen ze dan geen plaats meer? Waarom importeren we stedelijke ingrediënten in een gebied dat iets wil aanrijken wat de stad niet heeft? De focus lijkt enkel nog te liggen op datgene wat ‘meetbaar’ is. Wat meetbaar is kan eenvoudig worden omgezet in ruimtelijk beleid. Een tendens die binnen de architectuur sterk in vraag gesteld zou moeten worden. Er is nood aan een diepgaand woononderzoek. Een onderzoek waarin cijfers en grafieken niet volstaan. Een diepe bevraging van de betekenis van de plek in relatie tot het wonen. Een woononderzoek voorbij de grenzen van het klassieke beeld ‘huisje-tuintje-boompje-kindje’. Er is volgens ons veel meer aan de hand en we moeten het beschermen.

Het verkavelingstribunaal is dus geen pleidooi over het behoud van fermette’s of de individuele wooncultuur. Wij zien het zelf als een onderdeel in het proces van een herbestemmingsonderzoek.

Zoals bij de herbestemming van een klooster of kerk onderzoeken we architectuur, programma en de moraal van de plek als losse onderdelen die op elkaar inspelen. De dood van het programma hoeft niet de dood van de architectuur te zijn en omgekeerd. De dood van de architectuur hoeft niet de dood van het moraal te zijn. We bekijken de toekomst van de Vlaamse verkaveling op een gelijkaardige manier.

In deze StreetTalk bespreekt Inge Clauwers (Clauwers & Simon Architectes), alumni van onze Faculteit, de verbouwing van haar eigen woonhuis en kantoor. Een voorbeeld van een WorkHome.

Franz Ziegler (Ziegler | Branderhorst stedenbouw en architectuur) bespreekt in deze StreetTalk het ontwerpproces en de totstandkoming van de Nederzetting Marker Wadden in Nederland.

De Marker Wadden bestaan uit een nieuwe groep natuureilanden in het Markermeer. Op slechts één van deze eilanden zijn bezoekers welkom. Nederzetting Marker Wadden bestaat uit een ensemble van gebouwen die zijn gesitueerd bij de haven van het nieuwe natuureiland in het Markermeer. De Nederzetting voegt zich in de natuurlijke omgeving en biedt bezoekers, beheerders en onderzoekers beschutting tegen het ruige klimaat van het Markermeer. 

Ziegler|Branderhorst ontwierp voor dit eiland een geheel zelfvoorzienende en duurzaam gebouwde Nederzetting. Elektriciteit wordt ter plekke opgewekt met zonnepanelen, water komt uit een lokale bron en wordt ter plekke afgevoerd en gezuiverd. Het eiland is niet aangesloten op het landelijke netwerk van elektriciteit, gas, drinkwater of riolering en is daarmee het eerste off-grid eiland van Nederland. 

Tim Vekemans en Jo Janssen tonen elkaar en bespreken met de studenten Anne-Lisa Custers en Amber Dendas 10 van hun favoriete woonhuizen. Onderdeel van deze lijst  is ook een huis te tonen dat door hun zelf ontworpen is.

Jo Janssen en Tim Vekemans tonen elkaar en bespreken met de studenten Anne-Lisa Custers en Amber Dendas 10 van hun favoriete woonhuizen. Onderdeel van deze lijst  is ook een huis te tonen dat door hun zelf ontworpen is.

Jo Broekx geeft in deze StreetTalk#005 een toelichting op een 2-tal projecten die zij ontworpen en gerealiseerd hebben voor AG Vespa in Antwerpen. Ze hebben binnen deze opdracht twee wooneenheden mogen inrichten, waardoor zowel de  grotere alsook de kleinere schaal getoond wordt.

Link naar project: http://www.broekx-schiepers.be/projecten/6-appartementen-4-woningen/

Het afstudeerproject “een Ritueel Theater” van Kurvantai Zaitov werd tijdens de EAP (Euregional Prize for Architecture) bekroond tot het beste architectonische afstudeerproject van 2020.

De Euregionale Architectuurprijs (EAP PEA) is een grensoverschrijdende prijs, die jaarlijks uitgereikt wordt aan de beste afstudeerprojecten van de genomineerden van de vijf deelnemende architectuurfaculteiten in de Euregio Maas-Rijn. De deelnemende architectuurscholen in de Euregio zijn: Maastricht Academy of Architecture, Faculté d'architecture Université de Liège, Fachhochschule Aachen, RWTH Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule Aachen en Universiteit Hasselt Faculteit Architectuur en Kunst.

Deze prijs, waarvan de organisatie in handen is van SCHUNCK * Heerlen, wordt al sinds 1991 uitgereikt.

Voor deze editie zijn 33 afstudeerprojecten (van in totaal ca. 350) genomineerd. Een internationale professionele jury heeft de prijs toegekend aan de projecten die het meest relevant, poëtisch of coherent zijn binnen het vakgebied van de architectuur. Dit jaar ontving Kurvantai Zaitov (Ar) de eerste prijs en Anne Vandecraen (IAr) een eervolle vermelding.

Link EAP: https://schunck.nl/en/architecture-en/eap/eap30/participants/kurvantai-zaitov/

Jury report Euregional Prize for Architecture 2020 By Andrea Prins

The first prize goes to a project located in Maastricht (NL). It was in many ways outstanding; being also the best poetic or dream-like and - at the same time - actual project. The project starts from a master plan for an urban development at the site of an old quarry. The master plan uses the level differences left behind by the exploitation and proposes a linear assemblage of high-rise buildings, accommodating diverse functions. The awarded project, that could be called a “Theatre for Death”, allocates a new version of a cemetery inside one of the towers. It is composed of rooms each evoking a different way of dealing with death and mourning (the cold chamber, the theater, etc.). As these rooms pile up vertically and are interconnected by intricate circulation areas, each individual burial ceremony can be scripted differently along specific rooms, according to a chosen sequence. The jury is astounded by the research that stretches from indigenous rituals to more Western, recent versions of death-related ceremonies. The way these rituals are translated into architecture, demonstrates the acute sensibility of the author and his poetic talent to get hold of death. Moreover, by choosing to position this facility, dedicated to the dead, in the midst of the city, next to housing and other ancillary facilities, the project raises the question of how to spatially merge life and death. Or, how to integrate death into our daily lives, a question that the current sanitary crisis has brought violently to the fore.

The first prize goes to Kurvantai Zaitov - A Ritual theatre (UHasselt)

Jury: Johannes Böttger (chairman), Bart Biermans, Nadia Casabella, Julien Déom, Jan Peter Wingender

Jury secretary: Andrea Prins Heerlen, 21 November 2020

Link EAP Juryrapport: https://schunck.nl/en/architecture-en/eap/eap30/jury/

De Chocoladefabriek gaat over Weiterbauen aan een dorpsgemeenschap. Nerem had zich ontwikkeld tot een residentieel en vergrijsd lintdorp. 

De Chocoladefabriek speelt een belangrijke rol in het verspreide woonlandschap van Nerem. In het suburbane woonlandschap, vormt de Chocoladefabriek nu een gemeenschap met kritische massa, die gedeeld gebruik en collectiviteit als kernwaarde uitdraagt. De monumentale Chocoladefabriek en de omliggende terreinen werden herbestemd tot een woongebouw in een parkomgeving. De historische betonstructuur werd ingevuld met woningen, collectieve ruimtes, enkele kantoren en een commerciële ruimte. Gevelopeningen, buitenruimtes en circulatieruimtes werden met respect voor deze structuur ingepast. De woningen op het maaiveld en in de toren worden ontsloten via collectieve ruimtes of hebben een eigen voordeur uitgevend op het parklandschap met gemeenschappelijke tuin.

Bron: https://www.a2o-architecten.be/work/chocoladefabriek 

Workhome

In het kader van ontwerpend onderzoek in 2BaAr, met als thema Programma, wordt in de ontwerpoefening van de ontwerpstudio het 'Stedelijk Wonen en Werken' onderzocht.

Workhome staat voor diverse vormen van wonen, zoals tijdelijk verblijven en samenwonen, maar ook voor toegevoegde functies zoals een publieke functie of ruimte, of een combinatie van wonen en werken. In de ontwerpstudio 2 staat ontwerpen als een proces van ruimtelijkheid in al haar geledingen en verschijningsvormen als de basismaterie van architectuur centraal. De nadruk ligt daarbij op het architecturaal ontwerpproces. Dit proces kent een methode met eigen wetmatigheden en een eigen mentale ingesteldheid. Project S4.P is een onderzoek/project naar ‘programma’, dit gebeurt enerzijds door onderzoek naar begrip en betekenis van ‘programma’ binnen de architectuur, maar ook bij andere disciplines.

De context voor deze ontwerpopgave is een binnenstedelijke locatie, gelegen in Maastricht, in de wijk Wyck, aan de straten Lage Barakken en Bourgognestraat, naast de voormalige bioscoop ‘Cinema Palace’ 

Het woonhuis in Wyck was in de zeventiende eeuw onderdeel van het kloostercomplex van de Annunciaten en fungeerde als entreegebouw. In 1796 werd het kloostercomplex opgeheven. Het gehele complex werd gesloopt met uitzondering van het entreegebouw, dat werd omgebouwd naar twee woonhuizen. De voorgevel werd omstreeks 1880 voorzien van decoratief stucwerk, waardoor er aan de straatzijde niets meer zichtbaar was van de oorspronkelijke 17e-eeuwse bebouwing. Aan de achtergevel is de oorspronkelijke 17e-eeuwse bebouwing nog goed zichtbaar.

Het woonhuis heeft een driebeukige structuur, bestaande uit een middengang met aan twee zijden een kamer. In het verlengde van de gang bevindt zich de trappentoren. In de loop van de jaren hebben er verschillende verbouwingen plaatsgevonden. In de toekomst zal het buurhuis gesloopt worden en zal er een doorbraak komen door het bouwblok waarvan het woonhuis een onderdeel is. Dit betekent dat de zijgevel aan een steeg komt te liggen.

De vraag was om aan de achterzijde een uitbreiding in de tuin te maken, zodanig dat in de toekomst, als de tuin aan de steeg komt te liggen, de tuin omsloten zou worden. In het verlengde van de keuken is een tuinkamer gerealiseerd, die zich volledig opent naar de omsloten tuin. Er is daarbij met respect met de historische trappentoren om gegaan, die in deze constellatie zowel vanuit binnen, als vanuit buiten is te ervaren.

De uitbreiding is, zoals de opdrachtgevers het omschrijven:

“Een ontroerend mooie en poëtische vertaling van een aanbouw in een in essentie krachtig gebouw.”

Bron: https://www.artesk.nl/wycker-grachtstraat-maastricht