Âm nhạc cuộc sống

Vai trò của âm nhạc trong cuộc sống

Tầm quan trọng của âm nhạc

Âm nhạc là một bộ phận không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Âm nhạc có thể chia sẻ với chúng ta rất nhiều điều: Giải quyết những khó khăn trong cuộc sống, vơi đi những hờn giận vu vơ, đưa người về dĩ vãng, tìm lại tuổi thơ yêu dấu, nghe lòng bồi hồi, xao xuyến với tình yêu quê mẹ, với nắng ấm quê cha, sống dậy lòng tự hào dân tộc, khát vọng tìm về chân lý… Ngay từ thời thượng cổ, âm nhạc đã được ra đời cùng với đời sống sinh hoạt và lao động sản xuất của các cộng đồng người nguyên thuỷ. Kể từ đấy, âm nhạc đã không ngừng được phát triển và hoàn thiện cùng năm tháng. Quả thật, âm nhạc có sức ảnh hưởng lớn đến con người, đến sự hình thành và phát triển nhân cách nơi mỗi người.

Như các loại hình nghệ thuật khác, nội dung âm nhạc cũng phản ánh hiện thực của cuộc sống. Bằng nét đặc thù riêng của mình, âm nhạc đã phản ánh hiện thực cuộc sống một cách ước lệ và trừu tượng. Âm nhạc mô tả các sự vật, hiện tượng trong cuộc sống. Âm nhạc còn có thể thể hiện quan điểm sống, chuyển tải tư tưởng. Còn một phần rất quan trọng trong nội dung của âm nhạc là sự đánh giá thực tại trên quan điểm của Mỹ học, có nghĩa là đánh giá các sự vật, hiện tượng nhưng không phụ thuộc vào cách nhìn nhận thực tiễn, thực dụng về đối tượng ấy. Vĩ dụ khi ngắm nhìn cảnh mặt trời mọc, chúng ta thích ngắm nhìn nó vì nó đẹp chứ hoàn toàn không có ý nghĩ là mặt trời sẽ cung cấp năng lượng cho chúng ta, mặt trời sẽ sưởi ấm cho ta,… Có thể nói rằng, cách đánh giá trên quan điểm Mỹ học là một cách đánh giá “vô tư”.

Đấy là những nội dung mà âm nhạc có thể chuyển tải. Và nội dung của âm nhạc có tính bất định. Tùy theo khả năng và đặc điểm tâm lý, quan điểm, sở thích, kinh nghiệm sống, trình độ văn hóa… của mỗi người mà ở họ có sự cảm nhận khác nhau về nội dung của cùng một bản nhạc.

Với sự phối hợp nhuần nhuyễn, hài hoà giữa ca từ, nhịp điệu, tiết tấu bản nhạc, âm nhạc đã tác động lớn đến người nghe. Dù rằng sự cảm thụ âm nhạc ở mỗi người là khác nhau và có thể rất đa dạng. Nhưng chúng vẫn nằm trong một ranh giới nhất định và vẫn có những điểm chung nhất định. Điểm chung ấy dựa vào sức tác động của âm nhạc đối với con người.

Trước hết, âm nhạc tác động lên phương diện sinh lý của con người. Sự tác động này hầu như ai cũng nhận thấy được. Bằng công trình nghiên cứu của mình, hai nhà sinh học người Nga, I.M.Đô ghen và I.R.Tackhanốp đã chứng minh rằng, Âm nhạc có ảnh hưởng đến hệ hô hấp, hệ tuần hoàn và đến những khía cạnh khác trong cơ thể người. Âm nhạc có thể khiến cho người nghe cảm thấy dễ chịu, cảm thấy nhẹ nhàng, thư thái. Và âm nhạc cũng có thể làm cho người nghe cảm thấy mệt mõi, rã rời hay căng thẳng, khó chịu. Chính vì thế mà âm nhạc có ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất lao động. Ngày trước, nhờ những câu hò ý vị, vui tươi trong khi gặt hái, trong khi giả gạo, trong khi cấy cày, tát nước,… người lao động đã quên đi sự mệt nhọc, vất vả và hăng say hơn trong công việc. Ngày nay, trong các nhà máy, xí nghiệp, nếu biết sử dụng âm nhạc một cách khoa học thì năng suất lao động sẽ được nâng cao.

Không chỉ có thế, âm nhạc còn tác động đến cảm xúc và tư tưởng của con người. Âm nhạc, nếu được cảm thụ một cách sâu sắc và thông minh thì sẽ tác động đến thế giới quan, đến toàn bộ ý thức của con người. Tác động trực tiếp, mạnh mẽ nhất của âm nhạc đối với con người là trong lĩnh vực tình cảm và tâm trạng của con người. Không một loại hình nghệ thuật nào khác ngoài âm nhạc lại có thể tác động với một uy lực như thế vào thế giới cảm xúc của con người.

Sở dĩ âm nhạc có được sức ảnh hưởng lớn bởi vì âm nhạc là một loại hình nghệ thuật có tính biểu hiện. Ngôn ngữ của nó giống với ngữ điệu của tiếng nói và giống với cử chỉ, nghĩa là giống với phương tiện biểu hiện của cảm xúc. Chính sự khái quát hoá và tăng lên gấp nhiều lần những khả năng biểu hiện của ngữ điệu và tiết tấu, âm nhạc đã có được một sức mạnh tác động vào cảm xúc thật lớn lao. Hơn nữa, trong tác phẩm âm nhạc còn miêu tả những điều mà chúng ta thích thú và quan tâm trong thực tiễn. Âm nhạc có sự tái hiện những âm thanh đầy sức hấp dẫn của thiên nhiên, thể hiện những cảm xúc dễ chịu và đáp ứng nhu cầu tìm hiểu của chúng ta.

Có một vai trò của âm nhạc mà không ai có thể phủ nhận được, đó là sự tham gia và hỗ trợ trong các dịp lễ hội và giải trí cộng đồng, trong sự chuyển động của tập thể (diễu hành), dùng làm phương tiện để nghỉ ngơi, giải trí.

Chính vì âm nhạc tác động lên mặt xúc cảm và tư tưởng nên âm nhạc đóng vai trò không kém phần quan trọng trong việc giáo dục con người, nhất là thế hệ trẻ. Có thể thông qua âm nhạc để giáo dục tư tưởng, đạo đức cho người nghe. Những nhân vật tích cực, những tấm gương đạo đức cao cả và cả hình tượng những con người bị dày vò bởi sự đấu tranh nội tâm khổ sở, những con người sống dằn vặt và không thoả mãn được đề cập đến trong bản nhạc đã ảnh hưởng đến tình cảm đạo đức của người nghe, nâng người nghe lên một tầm cao bao la về đạo đức. Những tác phẩm âm nhạc diễn tả những tư tưởng, tình cảm đạo đức cao đẹp như tình yêu quê hương, đất nước, lòng tự hào dân tộc, tình bạn, tình yêu, tình huynh đệ, tình phụ tử, tình mẫu tử,… luôn đóng một vai trò giáo dục đặc biệt có ý nghĩa. Âm nhạc đã đánh thức lương tâm, thức tỉnh một sự bồn chồn cao quí, một nỗi niềm lo lắng thiêng liêng: Mình đã làm được điều tốt đó chưa? Mình đã sống tốt chưa? Mình có xứng với cái đẹp ấy không? Liệu mình còn đủ sức để hoàn thiện bản thân hơn nữa không?… Những điều ấy tạo nên nội lực thúc đẩy người nghe vươn tới sự toàn thiện, toàn mỹ.

Bên cạnh những ảnh hưởng tích cực, có những loại âm nhạc có thể tác động tiêu cực đến con người. Những ca khúc trữ tình chứa đựng những tình cảm không lành mạnh, sướt mướt hay suồng sã, nó có thể tác hại lớn đến đạo đức con người. Nó là kẻ đưa đường nhẹ nhàng nhất cho sự băng hoại đạo đức, suy sụp về tinh thần. Có những bản chạc mà khi nghe nó thì người nghe cảm thấy buồn rã rượi, chán nãn, yếu đuối, nhu nhược,… Và cũng có những bản nhạc làm cho người nghe phấn khích quá độ, trở nên cuồng nhiệt, không làm chủ được hành vi của mình, dẫn đến những hành động sai trái.

Vì âm nhạc có sức ảnh hưởng lớn như thế cho nên các bậc phụ huynh, những người làm công tác giáo dục cần phải lưu tâm nhiều hơn nữa về vấn đề này. Trong nhà trường, trong các sinh hoạt tập thể nên lựa chọn những loại âm nhạc có nội dung lành mạnh, phù hợp với lứa tuổi của các em để dạy cho các em, để cho các em nghe. Trong gia đình, các bậc phụ huynh nên khuyên nhũ và định hướng cho con em mình lựa chon âm nhạc để nghe, hướng dẫn cho các em biết cách cảm thụ âm nhạc. Cần tìm hiểu sở thích âm nhạc của các em trong giáo dục. Qua sở thích về âm nhạc của các em, chúng ta có thể biết được phần nào tính khí và phẩm chất đạo đức của các em.

Như vậy, âm nhạc có nhiều vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Nhưng các vai trò ấy chúng gắn bó chặt chẻ với nhau, nhiều khi chúng hoà quyện vào nhau, khó có thể phân định rạch ròi.

Cuộc sống mà không có âm nhạc thì cuộc sống sẽ trở nên rất tẻ nhạt và trầm lắng. Bàn về vai trò của âm nhạc đối với cuộc sống xã hội thì phong phú và sâu sắc vô cùng. Trong bài viết nhỏ này chưa thể diễn tả hết được cái hay, cái quý của nó. Để kết thúc bài viết của mình, người viết xin dẫn ra đây lời nói của Sô-xta-cô-vits: “Âm nhạc nâng con người lên, làm con người cao quí hơn, củng cố phẩm chất, củng cố niềm tin vào sức mạnh bên trong của bản thân, vào sứ mệnh lớn lao của mình”.

Nên cho bé học đàn từ lúc lúc 4 tuổi

Phú quý sinh lễ nghĩa. Ngày nay, các bậc phụ huynh không tiếc tiền nuôi dạy con em mình. Ai cũng muốn những hoàng tử, công chúa của mình phải thật khỏe mạnh, cao lớn và tài năng. Về dinh dưỡng thì có đủ mọi loại sữa ngoại, thực phẩm nhập ngoại, ăn mặc cũng có đủ mọi nhãn hiệu thời trang cao cấp dành cho mọi lứa tuổi, từ sơ sinh đến lúc bắt đầu đi học, đa dạng mẫu mã.... ề phần tâm hồn, không ít người muốn các bé trở nên "văn võ song toàn", cho con theo học nhiều loại hình nghệ thuật. Phổ biến nhất là hội họa, sau đó đến âm nhạc

Theo nghiên cứu của những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực giáo dục âm nhạc, trẻ em đã tiếp nhận âm nhạc ngay từ khi còn là bào thai, bởi sự gần gũi với những âm thanh tự nhiên, gắn bó trong đời sống. Cuộc sống hiện đại trẻ có thể không lớn lên bằng lời ru ầu ơ mộc mạc, nhưng chúng hoàn toàn có thể nghe và cảm nhận những thứ âm thanh mà người lớn cho nghe một cách bị động. Không phải không có lý khi có lời khuyên hãy cho con bạn nghe giao hưởng từ khi bạn còn mang thai. Bởi nhạc giao hưởng, nhạc không lời hay bất cứ một thể loại âm nhạc lành mạnh nào, đều có tác dụng tốt tới tinh thần và kích thích sự phát triển não của bé.

Ở nhiều nước phát triển, trẻ được khuyên học âm nhạc bắt đầu ở lứa tuổi mẫu giáo. Khi con bạn bước vào tuổi mẫu giáo, học hát đã là một phần không thể thiếu trong chương trình của bất cứ môi trường nào. Tuy nhiên không chỉ học nhạc đơn thuần, mà tiếp cận âm nhạc một cách sâu sắc hơn là học chơi 1 loại nhạc cụ, thì bé chỉ có thể bắt đầu làm quen với đàn phím sớm nhất là 4 tuổi. Ở lứa tuổi này, trẻ em có thể tiếp thu được vốn từ vựng rất lớn do sự phát triển đặc biệt của thính giác trong giai đoạn này, vì thế rất thuận lợi cho việc học nhạcTất nhiên cách giảng dạy âm nhạc ở lứa tuổi này phải có đặc thù riêng, phương pháp đồng nhất với giáo dục mầm non. Luôn có sự kết hợp việc học với các hoạt động vui chơi sao cho trẻ được tiếp nhận một cách tự nhiên. Ngay cả cách hướng dẫn trẻ làm quen với các kỹ thuật nhạc cụ cũng theo phương pháp riêng vì một đứa trẻ lên 4 không thể đủ nhận thức và kiên nhẫn để học cách chơi đàn theo cách giảng dạy thông thường.

Với các bé 4 tuổi, học theo nhóm là cách học lý tưởng và tự nhiên nhất. Trong những khóa âm nhạc tại các cơ sở đào tạo chuyên nghiệp cho lứa tuổi này, các bài học được hướng dẫn theo từng nhóm trong đó trẻ em nghe, hát và chơi với bạn bè cùng trang lứa. Thông qua việc cùng chơi nhạc với nhau (đồng tấu, hoà tấu), giúp đỡ khuyến khích lẫn nhau, trẻ sẽ có cơ hội quý giá trong việc nuôi dưỡng tinh thần hợp tác và hoà nhập trong xã hội.

Ở lứa tuổi mẫu giáo, bố mẹ có thể giúp con mình nâng cao khả năng cảm thụ và phát triển tư duy âm nhạc bằng một số phương pháp như: Cho trẻ nghe đĩa, xem băng ca nhạc phù hợp lứa tuổi, kết hợp với các trò chơi. Ví dụ, cho trẻ nghe một đoạn nhạc trong một bài hát quen thuộc (nếu có phần nhạc không lời càng tốt) và để trẻ đoán xem đoạn nhạc đó nằm trong bài hát nào. Bố mẹ cũng có thể mua đĩa quảng cáo (những quảng cáo hay phát trên tivi mà trẻ thường xem), cho trẻ quay mặt, chỉ nghe nhạc và đoán xem đoạn nhạc đó quảng cáo thứ gì?. Khi cho trẻ xem hoạt hình W.Disney, chú trọng đến phần nhạc, giúp trẻ nhớ những giai điệu tiêu biểu của các bộ phim nổi tiếng (thường trẻ hay xem đi xem lại những bộ phim hay, và các bài hát chính trong phim cũng rất quen thuộc và dễ nhớ). Đồng thời, hình thức mua sách, tranh cùng đĩa CD giới thiệu về các loại nhạc cụ cũng là một cách giáo dục trực quan dễ nhớ, dễ hiểu và hiệu quả. Điển hình có những phần mềm hay có thể load trên mạng có hình ảnh nhạc cụ cùng với một mẫu nhạc thể hiện âm sắc tiêu biểu của nhạc cụ đó để trẻ nghe và dần dần sẽ phân biệt được âm sắc của các loại nhạc cụ tiêu biểu, phổ biến như piano, guitar, violon, saxophone hay flute..

Với nhận thức non nớt của tuổi lên 4, các bé tiếp cận nhanh nhưng cũng quên nhanh, vì thế phụ huynh cần nắm bắt các khái niệm, kiến thức cơ bản cô giáo truyền đạt để "tô đi, tô lại" nhiều lần, giúp con nhớ lâu hơn những gì được học. Qua những lớp học này, trẻ được rèn luyện những kỹ năng âm nhạc một cách tổng hợp như kỹ năng nghe và phân biệt cao độ, quãng, hòa âm cùng hiểu biết về tiết điệu qua các bài xướng âm, ghi âm. Đồng thời, trẻ được kích thích khả năng biểu diễn thông qua nhiều bài hát vui nhộn và các bản nhạc được thể hiện trên đàn, với phần phối trong băng đĩa với giai điệu hay và tiết tấu nhộn nhịp, bắt tai. Ngoài khả năng đọc hiểu bản nhạc, cách học này còn cho trẻ thấy các thể loại âm nhạc khác nhau và huấn luyện sự nhạy cảm với các nhạc cụ và hình thể, từ đó trẻ nghe nhạc một cách "chuyên nghiệp" hơn, biết nghe một cách có chủ ý, thậm chí có nhiều bé có thể tư duy giai điệu bằng nốt nhạc (trong âm nhạc gọi là khả năng ghi âm...).

Tạo điều kiện để cho bé tiếp xúc với âm nhạc, học chơi đàn nghĩa là bạn đã cho con cơ hội để có một nền học vấn toàn diện không chỉ về khoa học mà còn về nghệ thuật, cái đẹp. Trẻ nghe nhạc bằng trái tim và ước mong được cất lên tiếng ca, tiếng hát, diễn tả cảm xúc và tự tin thể hiện mình. Được hấp thụ nhịp điệu một cách tự nhiên, tâm hồn trẻ thơ vì thế sẽ thêm phong phú, đằm thắm và sâu sắc, tăng cường khả năng sáng tạo. Đó chính là những điều tuyệt vời mà bé có được khi tham gia vào thế giới âm nhạc.

Âm nhạc đóng một vai trò rất kì diệu đối với trẻ em. Vậy tại sao bạn không cho con mình tiếp cận với âm nhạc nhiều hơn nữa nhỉ?

Âm nhạc cũng được xem là một dạng ngôn ngữ quốc tế. Tất cả mọi người đều có thể thưởng thức và hiểu được âm nhạc, cho dù bạn là ai, bạn ở đâu và bạn làm nghề gì.

Đối với trẻ em, âm nhạc đem lại rất nhiều thứ hữu ích. Và các nhà khoa học đã cung cấp 10 lí do giải thích tại sao âm nhạc lại đem đến nhiều điều kì diệu cho trẻ em.

1. Tăng cường năng lực trí não

Bạn muốn con bạn phát triển trí thông minh? Âm nhạc có thể làm được điều đó! Chuyên gia âm nhạc Meredith Levande giải thích “ Ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra được mối quan hệ mât thiết giữa kết quả học tập với việc yêu thích âm nhạc. Âm nhạc giúp kích thích những phần liên quan đến phần đọc hiểu, toán học và phát triển tình cảm trong bộ não con người”.

2. Giúp cải thiện trí nhớ

Ông Maestro Eduardo Marturet, một nhà soạn nhạc và cũng là giám đốc âm nhạc của Miami Symphony Orchestra dẫn chứng thêm “ Nhiều nghiên cứu gần đây còn phát hiện ra rằng chơi nhạc từ khi còn nhỏ sẽ giúp cải thiện trí nhớ và học lực của trẻ bằng cách kích thích sự phát triển các vùng khác nhau trong bộ não.

3. Giúp cải thiện mối quan hệ xã hội

Học một loại nhạc cụ giúp trẻ thoát khỏi vỏ bọc của chính mình. Những trẻ tham gia vào một nhóm hoặc một ban nhạc sẽ học hỏi được các kĩ năng quan trọng trong cuộc sống, ví dụ như: làm thế nào để kết nối với mọi người, kĩ năng làm việc theo nhóm cũng như kĩ năng lãnh đạo.

4. Xây dựng sự tự tin

Nếu như bạn muốn con mình trở nên tự tin hơn thì hãy cho con học nhạc ngay từ khi còn nhỏ. Cô Elizabeth Dotson-Westphalen – một giáo viên dạy nhạc cho hay “ Nhiều trẻ khi tham gia học nhạc chia sẻ với tôi rằng chúng cảm thấy rằng mình có thể tự phát triển sự tự tin cho bản thân mình. Và theo thời gian, càng ngày chúng càng cảm thấy tự tin hơn.”

5. Rèn luyện tính kiên nhẫn

Trong những buổi biểu diễn với ban nhạc hay một dàn nhạc, trẻ sẽ phải đợi đến lượt mình biểu diễn. Điều này vô hình chung đã dạy cho trẻ đức tính biết chờ đợi, kiên nhẫn.

6. Giúp trẻ kết nối

Âm nhạc có thể là một chiếc cầu nối giúp trẻ kết nối với mọi người xung quanh. Nhà tâm lý học chuyên về âm nhạc Michael Jolkovski cho hay “Âm nhạc có thể giúp trẻ giải tỏa được những lo lắng trong cuộc sống. Không giống với những thứ giải sầu như: ăn uống, uống rượu xem TV hay lướt web, âm nhạc là một phương pháp giải sầu nhờ có sự kết nối với mọi người”.

7. Là phương pháp học tập không nhừng nghỉ

Đối với âm nhạc cần phải “học, học nữa, học mãi”. Kiến thức âm nhạc là vô tận và luôn luôn phải tìm tòi, học hỏi.

8. Là hình thức để thể hiện mình

Con người dùng rất nhiều cách để thể hiện chính. Đối với trẻ em thì sao?Làm thế nào để trẻ có thể thể hiện được cá tính của mình? Một cách thú vị nhất, đấy chính là âm nhạc. Âm nhạc đem đến cho mọi người niềm vui, giúp mọi người bày tỏ những sắc thái tình cảm khác nhau trong cuộc sống.

9. Thúc đẩy tính sáng tạo

Trên tất cả, âm nhạc khuyến khích trẻ phát huy tính sáng tạo. Sự sáng tạo rất tốt cho tâm trí, cơ thể và cả cho tâm hồn trẻ.

Những lợi ích khi học Piano

Hẳn trong chúng ta khi đã xác định chọn học một bộ môn đều có mục đích rõ ràng. Ở đây tôi xin chỉ đề cập đến việc tại sạo bạn chọn học piano và có lẽ cũng là xu hướng học thêm của rất nhiều người hiện nay. Chơi Piano có một số tác dụng như sau:

1. Chơi đàn là hình thức giải trí lành mạnh: Âm nhạc sẽ giúp con bạn quên hết mệt mỏi, tận hưởng những giờ phút giải trí lành mạnh. Đồng thời, âm nhạc còn giúp trẻ tranh xa sự cám dỗ của những trò giải trí vô bổ khác.

2. Giúp trẻ học tốt môn toán và các ngành khoa học khác: Các nhà nghiên cứu của Đại học California, Mỹ, kết luận: Trẻ từ 3 - 4 tuổi được học đàn mỗi tuần sẽ phát triển khả năng giải các bài toán đố tốt hơn những đứa trẻ khác đến 34%.

3. Tạo sự phối hợp nhịp nhàng trên cơ thể trẻ: Không giống một số nhạc cụ khác, khi chơi đàn, yêu cầu người chơi phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay và mắt. Tay lướt trên phím đàn và mắt tập trung quan sát để thao tác trên các nút chức năng của đàn. Sự phối hợp nhịp nhàng đó giúp trẻ linh hoạt, nhạy bén hơn khi tham gia các hoạt động khác trong cuộc sống.

4. Phát triển đa tài: Các kỹ năng và kiến thức học đàn sẽ giúp trẻ dễ dàng đón bắt âm thanh của các nhạc cụ khác. Nếu chơi "nhuyễn" piano, bé có thể học các loại nhạc cụ khác như organ, guitar...

5. Rèn cho trẻ tính tập trung cao độ: Đọc nhạc, nắm bắt các nốt, nhịp, sau đó chuyển các nốt, nhịp, sau đó chuyển các nốt, nhịp ấy lên sự di chuyển của đầu ngón tay trên bàn phím đòi hỏi trẻ phải tập trung cao độ. Chơi đàn cũng là cách rèn cho trẻ tính nghiêm túc khi nhìn nhận vấn đề.

6. Phát huy năng khiếu của trẻ: Khi cho con chơi đàn, bạn sẽ sớm phát hiện tài năng bẩm sinh của trẻ và tạo điều kiện để con phát huy. Với những tính năng hiện đại của đàn piano kỹ thuật số, bé có thể kết nối với máy vi tính để thực tập và sáng tác.

7. Tự tin hơn: Nếu chơi tốt bản nhạc đầu tiên, trẻ sẽ chơi tốt hơn những bản nhạc tiếp theo. Thành công ấy sẽ giúp trẻ tự tin hơn về khả năng của chính mình.

8. Rèn nhân cách, lập trường: Học đàn không phải là điều dễ dàng. Trẻ cần thuộc nốt, tập trung cao và phải có tính kiên nhẫn. Những bài học đó giúp con bạn rèn luyện nhân cách và có đủ bản lĩnh để đối mặt với thử thách trong cuộc sống sau này.

9. Phát huy trí tưởng tượng: Thả hồn qua âm nhạc, trẻ sẽ có điều kiện để phát huy sự sáng tạo, trí tưởng tượng của mình.

10. Khả năng phân tích âm nhạc cao: Chơi tốt đàn, trẻ sẽ đạt khả năng thẩm âm tốt. Khi nghe một bản nhạc lạ, chúng dễ dàng phân tích nốt trầm, bổng, nhịp đơn, lẻ của tác phẩm. Biết đâu con bạn sẽ trở thành một thiên tài âm nhạc sau này!

Âm nhạc và cuộc sống

Âm nhạc là một bộ môn nghệ thuật âm thanh phản ảnh cuộc sống xung quanh ta bằng các hình tượng âm thanh. Cũng như các bộ môn nghệ thuật khác, với sức mạnh diễn cảm lớn lao, âm nhạc thể hiện với tất cả những gì gắn liền với cuộc sống của con người: niềm vui và nỗi đau khổ, đấu tranh sinh tồn, niềm suy tư thầm kín, chí hướng và ước mơ hạnh phúc.

Âm nhạc phản ảnh các khía cạnh khác nhau của thực tại trước hết thông qua việc khai thác thế giới nội tâm, suy tư và tình cảm của con người. Nét đặc trưng điển hình, một trong những ưu thế nổi bật hơn cả của nghệ thuật âm nhạc là khi phản ảnh quá trình phát triển và chuyển biến không ngừng từ trạng thái này sang trạng thái khác của tình cảm, nó có khả năng truyền đạt những sắc thái tinh tế nhất, gây ấn tượng vô cùng sâu sắc cho người nghe.

Lẽ dĩ nhiên, không nên từ đó mà suy ra là nội dung của âm nhạc hoàn toàn bó hẹp trong thế giới tâm tình của con người. Nội dung của nhiều tác phẩm âm nhạc vĩ đại là suy nghĩ về cuộc sống, là hoạt động căng thẳng của tư duy, là chí hướng và những niềm khát vọng mãnh liệt, là sự miêu tả các nhân cách khác nhau trong mối quan hệ qua lại, trong các tình huống xung đột và trong cuộc đấu tranh sinh tồn. Thậm chí âm nhạc giao hưởng, hợp xướng và ô-pê-ra còn xây dựng cả những hình tượng vĩ đại của các tập thể quần chúng, cuộc đấu tranh giải phóng của con người, những biến cố lịch sử lớn lao, những xung đột xã hội sâu sắc. Các thể loại âm nhạc là luôn phục vụ cho đời sống của con người, qua các loại hình tác phẩm khác nhau của nghệ thuật âm nhạc, chẳng hạn như bài ca lao động, bài hát ru, vũ khúc, hành khúc. Các tác phẩm âm nhạc thuộc cùng một thể loại, tuy nội dung hết sức đa dạng, song vẫn có không ít những nét giống nhau về phương thức biểu hiện âm nhạc, về tính chất của mối quan hệ giữa nó và thực tại, với đời sống. Ngay những thính giả mới tiếp xúc với âm nhạc, khi nghe tác phẩm mới cũng có thể phân biệt được một cách dễ dàng bài hát ru, bản hành khúc chiến đấu, hành khúc tang lễ, bài ca cách mạng và các loại vũ khúc...

Sáng tác môn nghệ thuật âm nhạc phải gắn liền với thực tiễn lịch sử đã sản sinh ra nó, với đời sống sinh hoạt bằng một phương thức nhất định của xã hội, con người ... Cũng như các lĩnh vực sáng tác nghệ thuật khác, âm nhạc rất phong phú về thể loại. Chỉ cần giới thiệu sơ qua những thể loại âm nhạc quan trọng nhất cũng đã có thể phần nào giúp cho các thính giả yêu âm nhạc nhận thức được sâu sắc và nghiêm túc hơn kho tàng vô cùng phong phú của âm thanh.

Nếu phân chia tất cả các loại tác phẩm âm nhạc thành những nhóm cùng loại, xuất phát từ đặc tính biểu diễn thì ta có thể rõ những nhóm lớn như: Âm nhạc dân gian truyền miệng gồm bộ phận thanh nhạc và khí nhạc; âm nhạc sinh hoạt và âm nhạc giải trí đơn ca độc tấu; Âm nhạc thính phòng, do một hoặc một số nghệ sĩ điêu luyện biểu diễn các phòng hòa nhạc nhỏ. Âm nhạc giao hưởng hợp xướng - kể cả các loại âm nhạc sân khấu biểu diễn trong ô-pê-ra, ba lê hài nhạc kịch ô-pê-ra tất cả các loại âm nhạc đó đều là phục vụ cho đời sống tinh thần của con người. Tuy nhiên, cũng có thể phân loại theo một phương thức khác, nghĩa là chia tất cả các thể loại âm nhạc thành hai nhóm: một nhóm viết cho giọng hát và một nhóm khí nhạc viết cho nhạc cụ diễn tấu.

Phân loại phương thức này người ta căn cứ vào không những vào đặc điểm phương thức biểu diễn, mà cả các quy luật mỹ học rất quan trọng gắn liền với những khả năng hoàn toàn khác trong việc thể hiện nội dung. Chúng ta muốn nói tới quan hệ trực tiếp của hầu hết các thể loại thanh nhạc với lời ca, một ngôn từ, một yếu tố giúp cho người nghe dễ tiếp thu tác phẩm, cho dù đó là một bài dân ca đơn giản, một bản nhạc nào hoặc một chương hợp xướng hay cả một vở ô-pê-ra.

Lịch sử lâu đời của nền nghệ thuật chứng minh rằng trong nhiều thế kỷ qua, ở khắp các nước trên thế giới, đã xuất hiện và phát triển nhiều loại hình âm nhạc khác nhau, với những phương tiện biểu hiện độc đáo và những đặc điểm ngôn ngữ riêng biệt. Con đường mà nền nghệ thuật âm nhạc chuyên nghiệp đã trải qua trong nhiều thế kỷ là con đường đi từ điệu hò lao động hết sức đơn giản, từ những bài dân ca mộc mạc, những vũ khúc sinh hoạt đến những tác phẩm giao hưởng và hợp xướng phức tạp của các nhạc sĩ cổ điển (để biểu diễn những tác phẩm này cần tới sự tham gia của hàng chục, thậm chí hàng trăm nhạc công và ca sĩ chuyên nghiệp).

Âm nhạc tồn tại ở mọi thời đại và trong đời sống của con người tất thảy các dân tộc. Nó ra đời từ thời cổ đại xa xưa như một phương tiện giao tiếp có hiệu lực cao của loài người, qua những thời kỳ âm nhạc đã gắn liền mật thiết với hoạt động thực tiễn và nhu cầu vật chất của con người. Những người thợ săn, những người bẫy chim rừng họ hay dùng cây sáo trúc để bắt chước rất tài tình tiếng chim hót để đưa chúng vào bẫy. Những người săn nai thì họ hay dùng tiếng tù và phần nhiều là ở miền Bắc, dùng tù và để gọi nai. Xuất phát từ đó dần dần, người ta đã biết dùng nhạc cụ và phân biệt được các loại nhạc cụ, nhạc cụ để phản ánh tiếng nói sinh động của thiên nhiên. Cũng như tiếng hò trong lao động có tác dụng liên kết một cách nhịp nhàng nỗ lực chung của mọi người khi cần khiêng vác hoặc di chuyển những vật nặng. Từ thời cổ xưa người ra đã thấy xuất hiện nhạc hiệu săn bắn, vũ khúc chiến binh, những bài ca cầu nguyện thiên nhiên huyền bí. Ngay những hình thức âm nhạc và ca hát đơn giản, mộc mạc nhất của các bộ lạc săn bắn thời nguyên thủy cũng đã có khả năng gây ấn tượng sâu sắc, khích lệ con người đấu tranh với thiên nhiên khắc nghiệt hùng vĩ, và các thế lực thù địch. Ngay từ những thời kỳ của một nền văn hóa sơ khai nhất, sáng tác thơ ca và âm nhạc cũng đã phụ thuộc vào khái niệm thẩm mỹ của con người thời bấy giờ về cái đẹp cái hay.

Trong nhiều thế kỷ, nhiều thiên niên kỷ qua, các thể loại ca khúc và khí nhạc đa dạng đã là người bạn đời thường của nhân loại. Các bà mẹ ngân nga những điệu hát ru êm ái bên môi em bé. Các trò chơi trẻ thơ của mỗi dân tộc khác nhau nhưng cũng đều có kèm theo những bài hát vui, dí dỏm qua những điệu hò điệu hát “tập đếm”, “châm chọc”... Âm nhạc còn đệm cho thanh niên nhảy múa, vui chơi, những giai điệu nhẹ nhàng êm dịu, những câu hò sâu lắng làm thư giãn cho tuổi già, hay là những bài ca hôn lễ tuyệt diệu của các dân tộc ca ngợi trí tuệ, sắc đẹp và đức chuyên cần lao động của những cặp vợ chồng trẻ. Còn có biết bao bài ca điệu nhạc muôn màu muôn vẻ, chan hòa trong lao động và giờ phút nghỉ ngơi của người nông dân, công dân. Tiếng đàn tiếng hát vang dội trong những ngày hội gia đình, những ngày lễ tết chung của dân tộc. Từ bao đời nay tiếng kèn xung trận hùng tráng đã khích lệ cho các chiến sĩ nơi trận tuyến. Mỗi thể loại âm nhạc đều có những phương tiện diễn cảm âm nhạc tiêu biểu, đã được gọt dũa qua nhiều thế kỷ trong sáng tác âm nhạc của các dân tộc khác nhau. Trong quá trình gạn lọc các âm điệu đặc sắc, có khả năng gây ấn tượng mãnh liệt nhất, chọn các hình giai điệu, các loại nhịp múa, các kiểu bước hùng dũng, trang nghiêm, đã hình thành phương pháp điển hình hóa nghệ thuật tiêu biểu cho từng thể loại âm nhạc trong việc phân các hiện tượng khác nhau của thực tại. Nhiều đặc tính diễn cảm hình tượng âm nhạc, ta không thể nhận thức và đánh giá đúng chuẩn xác được nếu tách khỏi các thể loại đã sản sinh ra chúng.

Nền âm nhạc phát triển theo bối cảnh lịch sử từng thời kỳ cũng như nền văn hóa, mà lịch sử đã ghi. Ví dụ như: Thời văn học lãng mạn thì có âm nhạc lãng mạn, Văn học cổ điển, cũng có âm nhạc cổ điển; Văn học phương Tây cũng có âm nhạc phương Tây; Văn học dân gian thì âm nhạc cũng có âm nhạc dân gian... theo bối cảnh lịch sử từng thời kỳ. Môn âm nhạc văn học nghệ thuật thường là phát triển song song với nhau, kết hợp chặt chẽ với nhau, ở thời Trung cổ, âm nhạc vẫn liên kết chặt chẽ với cơ sở sinh hoạt của nhân dân và đời sống xã hội các đô thị Trung cổ. Ngoài ca khúc vũ khúc các nhạc sĩ thời đại xa xưa thường sáng tác những nhạc hiệu nhà binh và săn bắn, theo bối cảnh lịch sử của thời ấy. Tất cả những thể loại âm nhạc sinh hoạt đó ra đời là do vai trò phục vụ thực tiễn của nghệ thuật âm nhạc thời bấy giờ.

Đời sống xã hội ngày một phát triển và trở nên phức tạp hơn, tầm nhìn của con người trong lĩnh vực tư tưởng cũng được mở rộng hơn, do đó cần có những tác phẩm âm nhạc với nội dung sâu sắc hơn. Trong âm nhạc dân gian, thể loại ca khúc trữ tình phong phú và đa dạng về giai điệu dân gian đã trở thảnh thể loại âm nhạc chủ đạo. Trong âm nhạc chuyên nghiệp ta thấy những thể loại cổ mất dần đi tính chất thực dụng. Thể loại âm nhạc cổ đã được cải biên phục vụ riêng cho mục đích thực tiễn.

Dần dần những thể loại khí nhạc xuất hiện trong sinh hoạt gia đình đã trở thành những thể loại âm nhạc biểu diễn trên sân khấu, các nghệ sĩ phải có quan hệ trực tiếp và chân tình hơn với thính giả, điều này thực hiện một cách tự nhiên trong phong cách biểu diễn phải nỗ lực sáng tạo nhiều mới thành công cho các loại hình âm nhạc. Khi nhận thấy các thể loại âm nhạc, các nhà soạn nhạc đã viết trong các thể loại âm nhạc khác nhau, nền âm nhạc giao hưởng dường như chiếm vị trí hàng đầu. Nó có nội dung sâu sắc hơn cả và là vị thống soái của vương quốc nền âm nhạc. Các loại hình âm nhạc từ thô sơ đơn điệu tiến đến ngày càng vững chắc lớn mạnh hoành tráng. Câu hò lời ru, hát dặm, dân ca cổ truyền thuộc các dân tộc đã đi vào lòng người dân lao động, đời xưa và đời nay, chúng ta thấy rõ các thể loại, hình thức âm nhạc rất phong phú và đa dạng, là món ăn tinh thần cho tất cả mỗi một con người trên thế giới.

Tại sao nên cho trẻ học nhạc?

Đối với trẻ em, âm nhạc đem lại rất nhiều thứ hữu ích. Và các nhà khoa học đã cung cấp 10 lí do giải thích tại sao âm nhạc lại đem đến nhiều điều kì diệu cho trẻ em.

Âm nhạc cũng được xem là một dạng ngôn ngữ quốc tế. Tất cả mọi người đều có thể thưởng thức và hiểu được âm nhạc, cho dù bạn là ai, bạn ở đâu và bạn làm nghề gì.

1. Tăng cường năng lực trí não

Bạn muốn con bạn phát triển trí thông minh? Âm nhạc có thể làm được điều đó! Chuyên gia âm nhạc Meredith Levande giải thích “ Ngày càng có nhiều nghiên cứu chỉ ra được mối quan hệ mât thiết giữa kết quả học tập với việc yêu thích âm nhạc. Âm nhạc giúp kích thích những phần liên quan đến phần đọc hiểu, toán học và phát triển tình cảm trong bộ não con người”.

2. Giúp cải thiện trí nhớ

Ông Maestro Eduardo Marturet, một nhà soạn nhạc và cũng là giám đốc âm nhạc của Miami Symphony Orchestra dẫn chứng thêm “ Nhiều nghiên cứu gần đây còn phát hiện ra rằng chơi nhạc từ khi còn nhỏ sẽ giúp cải thiện trí nhớ và học lực của trẻ bằng cách kích thích sự phát triển các vùng khác nhau trong bộ não.

3. Giúp cải thiện mối quan hệ xã hội

Học một loại nhạc cụ giúp trẻ thoát khỏi vỏ bọc của chính mình. Những trẻ tham gia vào một nhóm hoặc một ban nhạc sẽ học hỏi được các kĩ năng quan trọng trong cuộc sống, ví dụ như: làm thế nào để kết nối với mọi người, kĩ năng làm việc theo nhóm cũng như kĩ năng lãnh đạo.

4. Xây dựng sự tự tin

Nếu như bạn muốn con mình trở nên tự tin hơn thì hãy cho con học nhạc ngay từ khi còn nhỏ. Cô Elizabeth Dotson-Westphalen – một giáo viên dạy nhạc cho hay “ Nhiều trẻ khi tham gia học nhạc chia sẻ với tôi rằng chúng cảm thấy rằng mình có thể tự phát triển sự tự tin cho bản thân mình. Và theo thời gian, càng ngày chúng càng cảm thấy tự tin hơn.”

5. Rèn luyện tính kiên nhẫn

Trong những buổi biểu diễn với ban nhạc hay một dàn nhạc, trẻ sẽ phải đợi đến lượt mình biểu diễn. Điều này vô hình chung đã dạy cho trẻ đức tính biết chờ đợi, kiên nhẫn.

6. Giúp trẻ kết nối

Âm nhạc có thể là một chiếc cầu nối giúp trẻ kết nối với mọi người xung quanh. Nhà tâm lý học chuyên về âm nhạc Michael Jolkovski cho hay “Âm nhạc có thể giúp trẻ giải tỏa được những lo lắng trong cuộc sống. Không giống với những thứ giải sầu như: ăn uống, uống rượu xem TV hay lướt web, âm nhạc là một phương pháp giải sầu nhờ có sự kết nối với mọi người”.

7. Là phương pháp học tập không ngừng nghỉ

Đối với âm nhạc cần phải “học, học nữa, học mãi”. Kiến thức âm nhạc là vô tận và luôn luôn phải tìm tòi, học hỏi.

8. Là hình thức để thể hiện mình

Con người dùng rất nhiều cách để thể hiện chính. Đối với trẻ em thì sao?Làm thế nào để trẻ có thể thể hiện được cá tính của mình? Một cách thú vị nhất, đấy chính là âm nhạc. Âm nhạc đem đến cho mọi người niềm vui, giúp mọi người bày tỏ những sắc thái tình cảm khác nhau trong cuộc sống.

9. Thúc đẩy tính sáng tạo

Trên tất cả, âm nhạc khuyến khích trẻ phát huy tính sáng tạo. Sự sáng tạo rất tốt cho tâm trí, cơ thể và cả cho tâm hồn trẻ.

10. Có thêm niềm phấn chấn và yêu cuộc sống hơn

Như J.Amstrong đã nói: “Âm nhạc làm thăng hoa niềm vui sướng, làm vơi bớt nỗi sầu khổ, xua đi mọi bệnh tật, xoa dịu những cơn đau và đẩy lùi mọi sự phẩn uất”.

BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY VỐN ÂM NHẠC TRUYỀN THỐNG

Âm nhạc cổ truyền Việt Nam, một biểu tượng sâu sắc và độc đáo của đất nước con người Việt Nam, từ ngàn xưa đã có sức sống vô cùng mãnh liệt, nó góp phần khẳng định bản sắc dân tộc và là một trong những nguồn sản sinh nuôi dưỡng bao tâm hồn, ý chí của những thế hệ con người Việt Nam trong đấu tranh dựng nước và giữ nước. Có được sức sống và vị thế to lớn đó tự thân âm nhạc đã có một sức mạnh tiềm ẩn và lôi cuốn hoạt động âm nhạc trở thành một nhu cầu, một quyền lợi, một nhiệm vụ của mọi người. Ngày nay, trong xu thế phát triển chung của xã hội, nhu cầu tìm hiểu và thưởng thức văn hóa nghệ thuật nói chung nghệ thuật âm nhạc nói riêng cũng đang ngày một đòi hỏi cao hơn. Nhu cầu đó không chỉ riêng ở tầng lớp trí thức, sinh viên, thanh thiếu niên mà đang dần trở thành sinh hoạt tinh thần không thể thiếu được trong đời sống xã hội..

Để âm nhạc thay bạn dạy con

Nhún nhảy theo điệu nhạc, thích thú nghe âm thanh từ những đồ dùng quen thuộc phát ra... bé có được kỹ năng vận động đồng thời phát triển nhận thức về ngữ điệu âm nhanh

Câu chuyện các cậu bé nhà Amanda

Amanda Farber có hai cậu nhóc 4 tuổi và 2 tuổi. Các bé luôn thích chơi với bất cứ thứ gì tạo ra âm thanh, tiếng động như bình nhựa, xoong, chảo, trống, thìa, đĩa… Chúng cũng rất thích hát khi chúng chơi. Bé 4 tuổi còn bịa ra lời hát mỗi khi chúng vỗ nhịp. Amanda chia sẻ: ‘Thật tuyệt vời khi nghe chúng hát, chúng hát về những điều xảy ra ở trường học’.

Amanda tin rằng, khuyến khích trẻ thưởng thức âm nhạc và tạo ra âm thành thì sẽ kiến tạo được tình yêu âm nhạc ở trong tâm hồn chúng. Khi bé trai lớn mới 2 tuổi, Amanda đã cho bé tới lớp học nhạc. Đó là cách tốt tốt để trẻ có thể phân biệt được sự khác nhau giữa âm thanh và nhạc cụ. Bé được giao tiếp với các bạn khác và hình thành kỹ năng xã hội từ các lớp học nhạc.

Để âm nhạc thay bạn dạy con

Không cần dụng cụ âm nhạc đắt tiền, chỉ cần 2 cái que và một chiếc hộp bánh bằng thiếc, bạn đã tạo ra được dụng cụ tuyệt vời cho bé

Đến câu chuyện của các bà mẹ trên thế giới

Amanda không phải là người mẹ duy nhất nhận ra được âm nhạc tuyệt vời thế nào với trẻ. Các lớp học nhạc trở nên phổ biến hơn. Đó là hiệu ứng đồng loạt khi có một nghiên cứu chỉ ra được tác động của nhạc Mozart tới trí thông minh của trẻ.

Nghiên cứu cho rằng, nếu nghe nhạc Mozart thì con người sẽ linh hoạt hơn. Họ cũng chỉ ra mối liên hệ giữa âm nhạc trong thời thơ ấu và sự thể hiện tốt ở các môn khoa học và toán học. Nghiên cứu mới nhất tại Canada đã chỉ ra được, những trẻ được học và nghe nhạc có bộ não phát triển và trí nhớ hơn là những trẻ không được nghe và học nhạc.

Với muôn vàn lý do khác nữa, âm nhạc thực sự đánh thức được tiềm năng trí tuệ và cảm xúc của trẻ.

Một câu hỏi lớn là làm thế nào để trẻ có thể thưởng thức âm nhạc ngay tại nhà?

Trở về với câu chuyện của nhà Amanda, cô đã có rất nhiều dụng cụ âm nhạc xung quanh nhà mình để những đứa trẻ có thể khám phá và sử dụng chúng theo cách riêng, tạo ra những bản nhạc, giai điệu riêng của mình. Chơi dụng cụ âm nhạc cũng giúp cho trẻ phát triển các kỹ năng vận động.

Để âm nhạc thay bạn dạy con

Khi bé chơi nhạc, các kỹ năng vận động và trí tuệ được phát triển

Tuy nhiên, các bậc cha mẹ không cần phải tốn quá nhiều tiền cho các dụng cụ âm nhạc vì thực sự trẻ không cần quá nhiều những thứ đó. Bởi vì nhà bạn có sẵn các dụng cụ âm nhạc ‘không chuyên’ rồi đấy! Hãy thử cảm nhận âm thanh của những dụng cụ nấu ăn, hộp đựng giầy với quả bóng cao su… Đều là những âm thanh tốt, nghe được nếu được khéo léo điều khiển.

- Chơi trò chơi âm nhạc cùng với trẻ là cách tuyệt vời để bạn giao tiếp và trao yêu thương cho trẻ.

- Khi trẻ hát, bạn cố gắng khuyến khích các bé chạy nhảy theo điệu nhạc.

- Thường xuyên nghe bài hát yêu thích của trẻ. Trẻ rất thích nghe những bài hát quen thuộc. Bật CD nghe nhạc lên, để trẻ nhún nhảy và hát theo.

- Cố gắng hát những bài nhẹ nhàng sinh động để trẻ hát và nhảy theo bạn.

- Bạn hãy hát ru cho bé, những giai điệu mượt mà, trầm lắng của tiếng hát ru rất dễ nhớ. Giai điệu rất quan trọng để phát triển nhận thức của trẻ về các tầng âm khác nhau.

Âm nhạc là thứ gì đó bao trùm và có tính kết giao toàn bộ thế giới. Sẽ rất vui nếu bạn và bé có thời gian thưởng thức những tiếng hát sinh động, âm thanh tuyệt vời và những điệu nhảy thú vị.

Theo Eva