రాముడు రాజకులైక వి
రాముడు భృగుసత్కులాభిరాముడు సుగుణ
స్తోముడు ననురక్షించును
శ్రీమహితోన్నతుడు నద్రిశిఖరములందున్
పద విభాగం: రాముడు, రాజకుల, ఏక, విరాముడు, భృగు, సత్, కులాభిరాముడు, సుగుణ, స్తోముడు, ననున్, రక్షించును, శ్రీమహిత, ఉన్నతుడున్, అద్రి, శిఖరములందున్.
భావం: శ్రీమన్నారాయణ కవచాన్ని పఠించేటప్పుడు సర్వదేవతాస్తుతిలో భాగంగా చేసిన పరశురామ స్తుతి.
రాముడు (పరశురాముడు) రాజవంశాన్ని విడిచి అడవులకు వెళ్లినవాడు. భృగువంశానికే మణివంటివాడు. సుగుణాలకు నిధివంటివాడు. మహేంద్రపర్వత శిఖరాగ్రం మీద నివసించి ఉండే ఉన్నతుడు. అటువంటి మహానుభావుడు అయిన పరశురాముడు నన్నురక్షించుగాక.
అకట! దిక్కులకెల్ల దిక్కైన మాకు
నొక్క దిక్కును లేదు కాలూననైన
దిక్కు గావయ్య! నేడె మా దిక్కు జూచి
దిక్కు లేకున్న వారల దిక్కు నీవ
పద విభాగం: అకట, దిక్కులకు, ఎల్లన్, దిక్కు, అయిన, మాకున్, ఒక్క, దిక్కును, లేదు, కాలు, ఊననైన, దిక్కు, కావయ్య, నేడె, మా దిక్కున్, చూచి, దిక్కు, లేకున్నవారల, దిక్కు, నీవ.
భావం: అన్ని దిక్కులకూ పాలకులమైన మాకు కాలుమోపటానికి ఒక్క దిక్కైనా (ఆశ్రయం) లేదు. అందరికీ దిక్కైన (శరణ్యమైన) నువ్వు నేడు మా దిక్కు (వైపు) చూసి, మాకు దిక్కు (రక్షకుడు) గావయ్యా. దిక్కు (అండలేనివారు) లేని వారికి నీవే దిక్కు కదా, ఓపద్మనాభా!
నీ దిక్కు గానివారికి
నే దిక్కును లేదు వెదక నిహపరములకున్
మోదింపదలచువారికి
నీ దిక్కే దిక్కు సుమ్ము! నీరజనాభా!
పద విభాగం: నీ, దిక్కు, కానివారికిన్, ఏ దిక్కును, లేదు, వెదకన్, ఇహ, పరములకున్, మోదింపన్, దలచువారికి, నీ, దిక్కే, దిక్కు, సుమ్ము, నీరజనాభా!
భావం: ‘ఓ పద్మనాభా (నాభిలో పద్మం కలిగి ఉన్న విష్ణుమూర్తి)! నువ్వే ఆధారం (దిక్కు) అనుకోనివారికి ఎంత వెతికినా శరణు (దిక్కు) ఉండదు. ఈ లోకంలో, పరలోకంలో ఆనందంగా ఉండాలనుకునేవారికి నువ్వే ఆధారం,’ అని రామావతారాన్ని స్తుతించారు.
కందడు భీతి గుందడు ప్రకంపితమొందడు పెద్దనిద్దురం
జెందడు దత్తఱింపడు విశేషము దప్పడు వైష్ణవీజయా
నందపరైక విద్యను మనంబున దాల్చుచు నుండెగాని సం
క్రందనుడా నిశాచరుని గర్భములో హరిరక్షితాంగుడై
సందర్భం: వృత్రాసురునికి, ఇంద్రుడికి మధ్య జరిగిన యుద్ధంలో ఆ రాక్షసుడు... వజ్రాయుధం సహా ఇంద్రుడిని మింగేశాడు. అయినప్పటికీ నారాయణ కవచ ప్రభావంతో ఇంద్రుడు క్షేమంగా ఉన్నాడని ఈ పద్యంలో వివరించాడు...
పద విభాగం: కందడు, భీతిన్, కుందడు, ప్రకంపితము, పొందడు, పెద్దనిద్దురం, చెందడు, తత్తరింపడు, విశేషము, తప్పడు, వైష్ణవీ, జయ + ఆనంద, పర + ఏక, విద్యను, మనంబున, తాల్చుచున్, ఉండెన్, గాని, సంక్రందనుడు, ఆ, నిశాచరుని, గర్భములో, హరి, రక్షిత + అంగుడై.
భావం: ఇంద్రుడు కందిపోలేదు. భయంతో మానసికంగా కుంగిపోలేదు. వణికిపోలేదు. చనిపోలేదు. తత్తరపాటు చెందలేదు, తన గొప్పతనాన్ని కోల్పోలేదు. నారాయణ కవచ మంత్రవిద్యను మనస్సులో నిరంతరం ధ్యానిస్తూ, వృత్రాసురుడి గర్భంలో ఆ నారాయణునిచేతరక్షింపబడుతూ క్షేమంగా ఉన్నాడు.