พันธุกรรมนอกนิวเคลียส

ใน Cytoplasm ยังมีสารพันธุกรรมที่อยู่ใน Mitochandria และ Chloroplast ด้วย ซึ่งการถ่ายทอดลักษณะเหล่านี้ จะถ่ายทอดผ่านแม่เท่านั้น เพราะ อสุจิจะใช้นิวเคลียสของตัวเองผสมเท่านั้น ลักษณะใน Cytoplasm ฝ่ายพ่อจึงหายไป

พันธุกรรมนอกนิวเคลียส (Extranuclear Inheritance)

การถ่ายทอดลักษณะที่ควบคุมโดยยีนที่อยู่นอกนิวเคลียส จะพบว่าแตกต่างไปจาก การถ่ายทอดลักษณะที่ถูกควบคุมโดยยีนในนิวเคลียส เช่น

• ลูกที่ได้จากการผสมทางตรงและผสมสลับพ่อแม่ จะไม่เหมือนกัน

• ลูกที่ได้จากการผสมจะมีลักษณะเหมือนแม่ทั้งนั้น

• ไม่สามารถหาตำแหน่งบนโครโมโซมได้

• เมื่อมีการถ่ายหรือย้ายนิวเคลียส ไปสู่ไซโตพลาสซึมอื่น ลักษณะนั้นจะไม่ปรากฏ

• ลูกที่ได้จะมีลักษณะเดียว ไม่มีการกระจายตัวของลักษณะ

ลักษณะพันธุกรรมที่ขึ้นกับอิทธิพลของแม่ ( Maternal Effect)

พันธุกรรมของการเวียนของเปลือกหอย Limnaea peregra

จากการศึกษาลักษณะพันธุกรรมการเวียนตัวของเปลือกหอยน้ำจืด Limnaea peregra ซึ่งเป็นหอยที่สามารถ ผสมตัวเองและผสมข้ามได้ด้วย พบว่าลักษณะการเวียนตัวของเปลือกหอยจะเวียนขวา (dextral : เวียน ตามเข็มนาฬิกา) หรือเวียนซ้าย (sinistral : เวียนทวนเข็มนาฬิกา) จะขึ้นกับอิทธิพลของแม่ และ ลักษณะการเวียนตัวของเปลือกหอย จะเวียนไปทางซ้ายหรือเวียนไปทางขวาจะถูกควบคุมโดยยีนในนิวเคลียส โดยที่ลักษณะการเวียนขวา (D) จะข่มลักษณะการเวียนซ้าย (d)

เมื่อทำการผสมพันธุ์ระหว่างหอย Limnaea ทั้งแบบผสมทางตรงและผสมสลับพ่อแม่ พบว่าฟีโน ไทป์ของลูกชั่วที่ 1,2 และ 3 จะไม่เป็นไปตามจีโนไทพ์ของตนเอง แต่จะเป็นไปตามจีโนไทพ์ของพันธุ์แม่ เช่น จากการผสมพันธุ์ระหว่างแม่เปลือกเวียนขวา (DD) กับพ่อเปลือกเวียนซ้าย (dd) ลูกผสมชั่วที่ 1 ซึ่ง มีจีโนไทพ์ Dd เปลือกจะเวียนขวาเหมือนแม่ เมื่อทำการผสมตัวเองในลูกชั่วที่ 1 จีโนไทพ์ของลูกชั่วที่ 2 มี 3 แบบด้วยกันคือ DD , Dd และ dd และเปลือกเวียนขวาเหมือนแม่ทุกตัว