1. ลักษณะเด่นไม่สมบูรณ์ (Incomplete Dominant) คือ การแสดงออกของ Gene ที่ Gene เด่นไม่สามารถข่ม Gene ด้อยได้อย่างสมบูรณ์ ทำให้มีการแสดงออกของ Gene ทั้งสองแบบเป็นผสมกันหรือเป็นแบบกลาง ๆ ระหว่างสองลักษณะ ดังภาพ
ตัวอย่าง : รุ่น P ดอกสีแดง ดอกสีขาว
RR x rr
ดอกสีแดง ดอกสีแดง
F1 Rr (ดอกสีชมพูทั้งหมด)
F1xF1 Rr x Rr
F2 1/4 RR : 2/4 Rr : 1/4 rr
อัตราส่วนฟีโนไทป์ แดง : ชมพู : ขาว
1 : 2 : 1
2. การข่มร่วมกัน (Co-dominance) คือ ยีนทั้งสองที่ควบคุมลักษณะจะไม่ข่มซึ่งกันและกันแต่สามารถแสดงความเด่นได้ เท่าๆ กันจึงปรากฏลักษณะออกมาร่วมกัน เช่น
การถ่ายทอดลักษณะหมู่เลือดระบบ ABO ถูกควบคุมด้วยยีนซึ่งมีอัลลีลเกี่ยวข้อง 3 อัลลีล คือ IA , IB, i พบว่าอัลลีล IA และอัลลีล IB ต่างก็แสดงลักษณะเด่นเท่าๆกัน
(IA = IB ต่างก็เป็น Co – dominant allele ส่วนอัลลีล i เป็น recessive allele)
ตัวอย่าง พ่อมีหมู่เลือด A และแม่มีหมู่เลือด B ตามลำดับ มียีนควบคุมในสภาพ Homozygous dominant ทั้งคู่ จงหาจีโนไทป์ของลูก
หมู่เลือด A หมู่เลือด B
รุ่น P IAIA X IBIB
รุ่น F1 IAIB (หมู่เลือด AB ทั้งหมด)
หมู่เลือด AB = Codominance เพราะยีนทั้งสองที่ควบคุมลักษณะจะไม่ข่มซึ่งกันและกันแต่สามารถแสดงความเด่นได้ เท่าๆกัน
3. Over dominance : ข่มเกิน คือ เป็นปฏิกิริยาระหว่าง allele อีกแบบหนึ่งซึ่ง Heterozygous จะแสดง Phenotype เกินกว่า Homozygous dominance และ Homozygous recessive มักจะเป็นในแบบการต้านทานต่อโรค เช่น โรค Sickle cell anermia
ลักษณะจีโนไทป์
SS ปกติ
Ss (พาหะ)
ss Sickle cell anemia
วิดีโอประกอบการเรียนในแต่ละหน่วย