Embedded Files
De Sloveen is een levensgenieter, houdt van tradities, van muziek, en zingt graag. Daarbij horen natuurlijk ook eten en drinken...
Zo presenteert de culinaire rijkdom van Slovenië ontelbare lekkernijen, die typisch Sloveens zijn, maar die ook beïnvloed worden vanuit de aangrenzende landen. De wijnkultuur kent in Slovenië reeds een eeuwenoude traditie. Ook houdt elke Sloveen enorm veel van “festiviteiten”, en zit sociale omgang in de Sloveense genen. Zo kennen de Slovenen doorheen het burgerlijk jaar ontelbare religieuze en seculiere festiviteiten, die eeuwenlang traditiegetrouw in ere gehouden worden. En al deze festiviteiten gaan gepaard met specifieke culinaire gerechten, muzikale omlijsting, en liederen, die specifiek gezongen worden tijdens deze festiviteiten.
De Sloveense keuken is een zeer diverse keuken, die continu beïnvloed werd en wordt door de buurlanden Oostenrijk, Italië, Hongarije en Kroatië (Balkan). Een groot deel van de Sloveense gerechten zijn gebonden aan bepaalde periodes of feesten doorheen het jaar. Klik op de volgende link, die u vele keukentips zal opleveren.
Hartige gerechten
- Kranjska Klobasa – Een traditionele (salami) worst van varkensvlees (metworst), licht gerookt en vaak geserveerd met mosterd
of mierikswortel. Zacht gerookte metworst kan gekookt worden, terwijl harder gedroogde metworst een lekker tussendoortje is.
- Pršut - Gerookte, gerookte ham.
- Štruklji – Gevulde deegrollen met kaas, vlees, spinazie of noten. Ze kunnen gekookt, gebakken of gestoomd worden.
- Jota – Een stevige stoofpot met zuurkool of rapen, bonen, aardappelen en vaak spek of worst.
- Matevž – Een puree van aardappelen en bonen, vaak als bijgerecht bij vleesgerechten.
- Bograč – Een stevige goulash uit Prekmurje, vergelijkbaar met Hongaarse pörkölt, gemaakt met rund-, varkens- en wildvlees.
- Idrijski Žlikrofi – Kleine gevulde deegkussentjes uit Idrija, meestal gevuld met aardappel en spek en geserveerd met jus.
- Žganci – Een traditionele boerenmaaltijd op basis van meel of boekweitmeel, vaak geserveerd met (gesmolten) spek of zure melk.
- Ocvrti piščanec – Gekruide en gefrituurde kip, populair in het noordoosten van Slovenië.
- Ričet – Een dikke gerstsoep met bonen, wortels en spek.
- Gobova juha – Een romige paddenstoelensoep, vaak gemaakt met wilde paddenstoelen.
Ham ( Pršut )
Rookworst uit Kranj (Kranjska klobasa)
Deegrolletjes met verschillende soorten vulling (Štruklji)
Zoete Specialiteiten
- Prekmurska Gibanica – Gelaagde taart uit de regio Prekmurje, met maanzaad, kwark, walnoten en appels.
- Potica – Traditionele Sloveense rolladecake van gistdeeg, gevuld met noten, maanzaad, kwark, rozijnen of honing.
- Kremna rezina – ook bekend als de "Bled-roomtaart", bestaande uit bladerdeeg en vanillecrème.
- Miške – Gefrituurde deegballetjes, vergelijkbaar met beignets of smoutebollen, vaak bestrooid met suiker.
- Medenjaki – Sloveense honingkoekjes, vaak gegeten rond kerst.
- Krofi - Te vergelijken met Berlijnse bollen (al dan niet gevuld met abrikozengelei, pudding, of chocolade).
- Buhteljni - Zoete gistbroodjes (gevuld met abrikozengelei).
- Ocvirkovka - Hartige rollade met spek en stukjes metworst.
- Štruklji - Deegrolletjes, met hartige, evt. zoete vullingen.
Notenrollade (potica)
Traditionele "krofi"
Gibanica (Prekmurje)
WIJNCULTUUR in de regio's van Štajerska, Dolenjska en Goriška Brda.
Wat maakt Sloveense wijn speciaal?
- Unieke inheemse druivensoorten (zoals Rebula, Šipon, Refošk).
- Oude wijntradities gemengd met moderne vinificatietechnieken.
- Oranje wijnpioniers – Slovenië is een van de toonaangevende landen in oranje wijnproductie.
- Duurzaamheid & biodynamische wijnbouw – veel wijnhuizen werken biologisch.
Slovenië is alzo verdeeld in de volgende drie grote wijnregio's, met elk op unieke wijnen en druivensoorten.
PODRAVJE (Noordoost-Slovenië)
Witte wijnparadijs. Grootste wijnregio, beïnvloed door een koel continentaal klimaat. Bekend om elegante witte wijnen met frisse zuren en fruitige aroma’s. Belangrijke wijnen: Šipon (Furmint), Laški Rizling (Welschriesling), Sauvignon Blanc, Traminer. Bekende wijngebieden zijn: Jeruzalem-Ormož, Maribor (waar de oudste wijnstok ter wereld nog steeds produceert – 400+ jaar!).
POSAVJE (Zuidoost-Slovenië)
Rode en lichte wijnen. Kleinere regio, vooral bekend om lichtere rode wijnen en de traditionele "Cviček" (een frisse, licht alcoholische blend). Belangrijke wijnen: Blaufränkisch (Modra Frankinja), Cviček, Laški Rizling. Bekende wijngebieden: Dolenjska, Bizeljsko, Bela Krajina.
Gostišče Vinska klet Puklavec
(Ormož, Jerusalem) (© PC 2021)
PRIMORSKA (West-Slovenië)
Mediterrane rode en oranje wijnen. Warmer klimaat, met invloed van de Adriatische Zee, ideaal voor krachtige rode wijnen en oranje wijnen (gefermenteerd met schillen). Belangrijke wijnen: Refošk (Refosco), Teran, Malvazija, Rebula (Ribolla Gialla – vaak gebruikt voor oranje wijn). Bekende wijngebieden: Vipava-vallei, Goriška Brda (Sloveense Toscane), Kras.
Slovenië heeft een rijke traditie van religieuze en seculiere feesten, die vaak gepaard gaan met muziek, processies, volksvieringen, en uiteraard een aangepast kookboek. Omdat Slovenië historisch gezien een katholiek land is, zijn veel van de feestdagen religieus van aard, maar er zijn ook nationale en culturele festiviteiten. Slovenië combineert eeuwenoude christelijke tradities met unieke folklore, wat de feestdagen bijzonder maakt. Zo is haast elke Sloveen ter wereld verknocht aan heel wat feestdagen en worden deze traditiegetrouw onderhouden.
BELANGRIJKE RELIGIEUZE FEESTDAGEN
De meeste religieuze feestdagen in Slovenië zijn katholiek en worden op traditionele wijze gevierd, om maar enkele te noemen :
- Driekoningen (Sveti trije kralji) – 6 januari - Kinderen en volwassenen gaan van huis tot huis verkleed als “drie koningen” en zingen religieuze liederen.
- Goede Vrijdag & Pasen (Velika noč) – maart/april - Een van de belangrijkste katholieke feestdagen. Mensen bezoeken nachtelijke Paaswakes, laten eten zegenen in de kerk en vieren Pasen met de familie. Populaire gerechten zijn de “potica” (notenrollade) en ham en de typische Sloveense “krajner” worst met mierikswortel.
- Maria-Tenhemelopneming (Marijino vnebovzetje) – 15 augustus - Een belangrijke dag gewijd aan de Heilige Maagd Maria. In Maria-bedevaartsoorden zoals Brezje worden grote pelgrimstochten georganiseerd.
- Allerheiligen (Vsi sveti) – 1 november - Mensen bezoeken begraafplaatsen en steken kaarsen aan voor overleden dierbaren.
- St. Martinusdag (Martinovanje) – 11 november - Dit feest markeert de overgang van druivensap naar wijn en wordt groots gevierd met wijnproeverijen en volksmuziek.
Kerstperiode in Slovenië
Kerstmis (Božič) wordt op 25 december gevierd met middernachtmissen, kerststallen en familiebijeenkomsten. De adventsperiode is belangrijk en wordt gekenmerkt door kerstmarkten, koorzang en versierde straten, vooral in Ljubljana en Maribor. Op Oudejaarsavond (Silvestrovo) zijn er vuurwerkshows en concerten in veel Sloveense steden.
De Mariaverering in Slovenië
De Mariaverering speelt een belangrijke rol in de Sloveense religieuze en culturele tradities. Slovenië heeft veel Maria-bedevaartsoorden, kerken en feesten gewijd aan de Heilige Maagd Maria, die wordt beschouwd als de beschermheilige van het land. Dit verklaart grotendeels ook wel de aanwezigheid van veel kapelletjes in bijna alle Sloveense dorpen. Door heel Slovenië staan kleine Maria-kapelletjes langs wegen en velden. Op heel veel boerderijen zal men dan ook wel dikwijls private familiale Maria-kapelletjes zien. Zo heeft de zangcultuur in Slovenië een rijk repertorium van Marialiederen, die vaak gezongen worden in kerken, tijdens bedevaarten, of zelfs de hele maand mei tijdens de Maria-litanieën (Šmarnice).
.
Bedevaarten en lokale Feesten
Slovenië heeft verschillende bedevaartsoorden die door de eeuwen heen belangrijk zijn geweest, en nog altijd zijn, voor pelgrims. Hier volgen enkele van de bekendste.
- Brezje – Nationale Basiliek van Maria, Hulp der Christenen
In Brezje ligt het belangrijkste Maria-bedevaartsoord van Slovenië en trekt jaarlijks duizenden pelgrims. De basiliek is gewijd aan Onze-LieveVrouw van Genade, en herbergt een beroemd icoon van Maria, Hulp der Christenen, dat als wonderbaarlijk wordt beschouwd. Op 15 augustus (Maria-Tenhemelopneming) en 8 december (Onbevlekte Ontvangenis) zijn er grote processies. Dit bedevaartsoord wordt dikwijls vergeleken met dat van Mariazell in Oostenrijk.
- Ptujska Gora – Kerk van de Heilige Maagd Maria van Genade. Een gotische kerk gelegen op een heuvel bij Ptuj. Beroemd om het prachtige beeld van de Heilige Maagd Maria met de mantel, waaronder gelovigen bescherming zoeken. Populair bedevaartsoord, vooral op Maria-gerelateerde feestdagen.
- Sveta Gora (Heilige Berg) bij Nova Gorica. Op de top van deze berg staat een Franciscaner klooster en een kerk gewijd aan Maria. Een belangrijke plek voor pelgrims, met een prachtig uitzicht op de Soča-vallei. Bedevaarten vinden vaak plaats op Mariafeesten en religieuze hoogdagen. Dit pelgrimsoord ligt op een heuvel nabij de Italiaanse grens en heeft een lange traditie van Mariaverering. Het is vooral populair op Pinksteren, wanneer pelgrims te voet de berg beklimmen.
Belangrijke Maria-feestdagen in Slovenië
- Maria-Tenhemelopneming (Veliki Šmaren) – 15 augustus. De belangrijkste Maria-feestdag in Slovenië. Grote pelgrimstochten naar Brezje, Ptujska Gora en andere Maria-heiligdommen. Vaak gepaard met processies, gezangen en speciale missen.
- Maria-Geboorte (Mali Šmaren) – 8 september. Ook een belangrijke pelgrimsdag, vooral in Ptujska Gora.
- Maria-Boodschap – 25 maart. Gevierd in kerken door het hele land.
- Onbevlekte Ontvangenis (Brezmadežno spočetje) – 8 december. Een dag van speciale missen en gebeden voor Maria.
- Advent en Kerstperiode. Maria speelt een grote rol in de Sloveense kersttradities, vooral in het volksgeloof en de kerststallen.
Carnaval heeft in Slovenië een bijzondere plaats tussen alle andere festiviteiten. Weliswaar wordt carnaval anders gevierd dan in andere Europese landen. Carnaval wordt opgezet rond specifieke figuren, hetgeen regionaal bepaald is.
Carnaval (Pustovanje) – februari/maart. Carnaval, of Pust, is een van de levendigste volksfeesten. Het bekendste carnavalsfeest is Kurentovanje in Ptuj, waar mensen verkleed gaan als Kurenti, mythische wezens met bontmaskers en koeienbellen om de winter te verdrijven. Het staat op de UNESCO-lijst van immaterieel cultureel erfgoed.
- De Kurenti: De hoofdfiguren van het carnaval zijn de Kurenti, mysterieuze en angstaanjagende figuren gekleed in dikke schapenvellen, met hoorns en lange rode tongen. Ze dragen zware koeienbellen om boze geesten te verdrijven en springen luidruchtig door de straten.
- Processies en optochten: Naast de Kurenti zijn er veel andere traditionele figuren, zoals de Piceki (gekostumeerde hanen) en de Kopjaši (paardrijders). De optochten zijn gevuld met kleurrijke praalwagens, maskers en muziek.
Brezje
- Crngrob – Kerk van de Hemelvaart van Maria. Een oude pelgrimskerk met indrukwekkende middeleeuwse fresco’s. Gelegen in de buurt van Škofja Loka, een van de oudste steden van Slovenië. De kerk heeft een rijke geschiedenis en wordt nog steeds door pelgrims bezocht.
- Stična – Klooster van Stična. Het oudste klooster in Slovenië, gesticht in 1136. Bekend als een spiritueel centrum en nog steeds een actieve abdij van de Cisterciënzers. Regelmatig bezocht door pelgrims en spirituele zoekers.
- Zaplana – Kerk van de Moeder Gods van Lourdes.
Een kleinere, maar geliefde bedevaartsplek. Toewijding aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, met een serene en vredige sfeer.
- Turnišče – Oudste Maria-bedevaartsoord. Dit heiligdom in het oosten van Slovenië (Prekmurje) is een van de oudste Maria-bedevaartsoorden in het land, bekend om zijn middeleeuwse fresco’s.
- Marijino Celje (Mariazell in Slovenië). Dit kleine bedevaartsoord in Slovenië, nabij het dorpje Lig in het Karstgebied, is vernoemd naar het beroemde Mariazell in Oostenrijk.
Kurentovanje (Ptuj)
Typische carnavalsfiguren en gebruiken in Slovenië
Carnaval in Slovenië, oftewel Pustovanje, heeft een rijke traditie met unieke figuren en rituelen die per regio verschillen. De bekendste figuur is de Kurent, maar er zijn nog veel andere traditionele personages en gebruiken. Naast de bekendste figuur “Kurent”, zijn er nog anderen, die streekgebonden de carnavalsfeer beheersen.
- Laufarji (Cerkno – Laufarija Festival). De Laufarji zijn traditionele figuren die houten maskers dragen, vaak met expressieve gezichten. De bekendste onder hen is Pust, een figuur die wordt aangeklaagd voor alle negatieve gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Hij wordt uiteindelijk "veroordeeld" en symbolisch verbrand. Elk masker heeft een specifieke naam en karakter, zoals de Star in Stara (oude man en oude vrouw) en de Ta terjast (harige man). De "Laufarija" in Cerkno is een van de meest herkenbare traditionele carnavalsgroepen in Slovenië die zijn eigen unieke rite van de lente houdt, en die doorgaat in Cerkno. De "Laufarija" van Cerkno vindt al eeuwen plaats volgens ongeschreven regels en speelt een belangrijk element van de lokale identiteit.
Laufarija - Cerkno
Andere Carnavalsvieringen in Slovenië :
Naast Ptuj worden er in heel Slovenië carnavalsfeesten gehouden, elk met hun eigen tradities.
- Cerknica – Het omgekeerde dorp. In Cerknica wordt carnaval gevierd met een humoristische optocht waarin een reusachtige heks, Uršula, en andere satirische figuren de hoofdrol spelen. Het dorp keert symbolisch "op zijn kop" en spot met politieke en sociale gebeurtenissen staat centraal.
- Draaiende Ommegang van Cerkno. In Cerkno vindt de Laufarija plaats, een carnaval waarin gemaskerde figuren, de "Laufarji", traditionele maskers en houten kostuums dragen.
- Ljubljana en andere steden. De hoofdstad Ljubljana organiseert een grote carnavalsoptocht met een mix van moderne en traditionele maskers. Andere steden zoals Maribor en Ptuj hebben hun eigen versies met optochten en feesten.
- Heks Uršula (Cerknica)
In Cerknica, dat tijdens carnaval "de omgekeerde stad" wordt genoemd, is heks Uršula de hoofdfiguur. Ze wordt afgebeeld als een gigantische pop en begeleid door mythologische wezens en dieren, zoals een gigantische krokodil en een duivel. Deze carnavalsviering staat bekend om zijn humor en satirische benadering van de actualiteit.
- Piceki en Kopjaši (Ptuj). Piceki zijn figuren verkleed als hanen, die door de straten dansen. Kopjaši zijn ruiters in historische kostuums die de carnavalsoptochten inleiden.
- Medved (Beer) en de Dood (verschillende regio’s). De beer (Medved) symboliseert kracht en de ontwaking van de lente. Hij wordt vaak begeleid door een "temmer" met een ketting. Smrt (Dood) is een skeletfiguur met een zeis, die soms door de dorpen trekt als symbool van de eindigende winter.
Heks Uršula - Cerknica
- Škoromatija
Tegenwoordig zijn de carnavalsmaskers van de Škoromati te zien aan de zuidelijke rand van de Brkini en in het gebied van Podgrajsko-Matarsko podolje, een gebied in de dorpen: Hrušica, Gradišče, Ritomeče, Obrov, Javorje, Male Loče, Podgrad, Podbeže en Račice. In Hrušica dragen sommige carnavalsfiguren houten gezichtsmaskers, in andere dorpen beschilderen ze hun gezicht. Carnavalsoutfits worden door de jongemannen zelf gemaakt, met hulp van moeders en vriendinnen. Sinds 2012 is de Škoromatija als carnavalsgebruik opgenomen in het Register van Immaterieel Cultureel Erfgoed. In musea van deze streken heeft men een verzameling van de oudste maskers (14de eeuw).
Škoromatija - Ti Zeleni (de groenen) kondigen de lente aan
Škoromatija - Škoromati met bellen
Belangrijke Carnavalsgebruiken
- Verjagen van de Winter en aankondigen van de lente. Het lawaai van de Kurenti, belletjes en trommels moet de geesten van de winter verdrijven en de lente verwelkomen.
- Het verbranden van Pust. In veel Sloveense dorpen wordt een pop genaamd "Pust" verbrand, een oud gebruik dat dient als een symbolische reiniging van alle slechte dingen van het afgelopen jaar.
- Carnavalslekkernijen. Tijdens carnaval worden zoete lekkernijen gegeten, zoals: Krofi (Sloveense beignets, vergelijkbaar met Berlijnse bollen), flancati (gefrituurd deeg met poedersuiker).
Betekenis en tradities
Carnaval in Slovenië heeft zijn wortels in heidense rituelen en werd later vermengd met christelijke invloeden. Zo verschilt carnaval in Slovenië van de rest van Europa. Deze feesten symboliseren de overgang van winter naar lente en de overwinning van het goede op het kwade. Carnaval wordt streekgebonden gehouden rond bepaalde “figuren” en typische streekgebonden gebruiken.
Pust is in de Sloveense carnavalsvieringen dé centrale figuur in de Sloveense carnavalsviering (Pustovanje), die symbool staat voor de winter en alle negatieve gebeurtenissen van het afgelopen jaar. Hij wordt traditioneel afgebeeld als een pop of figuur die aan het einde van de festiviteiten wordt verbrand, begraven of anderszins "uitgedreven" om ruimte te maken voor de lente en een nieuw begin. De etymologiche verklaring en betekenis van de naam "Pust"
komt waarschijnlijk van het Latijnse "post" (na) of verwijst naar het begin van de vastenperiode (post-carnaval).
OVERIGE NATIONALE FEESTDAGEN
Hoewel niet alle Sloveense feesten per sé religieus van aard zijn, spelen ze een grote rol in de Sloveense cultuur, alsook andere nationale feestdagen:
- Onafhankelijkheidsdag (Dan samostojnosti in enotnosti) – 25 juni - Men herdenkt de onafhankelijkheid van Slovenië sinds 1991.
- Sloveense Culturele Dag (Prešernov dan) – 8 februari - Herdenking ter ere van de nationale dichter France Prešeren.
- Allerheiligen (1 november) – Hoewel religieus, is het ook een nationale feestdag.
Page updated
Google Sites
Report abuse