SINH LÝ TIÊU HÓA
Các hệ thống sống muốn tồn tại và duy trì sự sinh trưởng phát triển, cần phải thực hiện quá trình trao đổi chất và năng lượng thường xuyên giữa cơ thể với môi trường. Quá trình này nhằm ổn định một chu trình liên tục phân huỷ và tái tạo vật chất ở mức độ phân tử. Do tính đa dạng của môi trường sống, trong quá trình phát triển chủng loại, các hệ thống sống đã thích nghi và phân hóa rất phức tạp.
Đối với thế giới động vật, từ những động vật bậc thấp đến động vật bậc cao, chức năng dinh dưỡng được thực hiện nhờ hệ tiêu hóa. Hệ tiêu hóa hay còn gọi là ống tiêu hóa, cùng với một số tổ chức khác trong cơ thể như gan, tuyến tuỵ, … là cơ quan tiếp nhận và chế biến mọi dạng vật chất cần thiết cho nhu cầu sinh trưởng và phát triển của cơ thể từ môi trường bên ngoài. Sau quá trình chế biến cơ học và hóa học, các chất dinh dưỡng như glucid, lipid, protein, ... ở dạng thô được chuyển thành dạng đơn giản như các đường đơn, các aminoaxit, axit béo và glycerin, ... Cuối cùng các chất dinh dưỡng được hấp thụ qua thành ống tiêu hóa vào máu và biến thành nguyên liệu để xây dựng cơ thể, để dự trữ, để cung cấp năng lượng cho mọi quá trình sống. Thông qua cơ quan tiêu hóa, một số chất cặn bã được thải ra ngoài.
Hình 5.1. Sơ đồ cấu tạo hệ tiêu hóa ở người
Hình 5.2. Sơ đồ cấu tạo của miệng (a) và răng (b) ở người lớn
Hình 5.3. Sơ đồ vị trí (a) và cấu tạo (b) của các tuyến nước bọt trong miệng
Hình 5.4. Sơ đồ cơ chế nuốt thức ăn
Hình 5.5. Cấu tạo của dạ dày (a. Các phần có 3 lớp cơ, b. Các vùng và cấu trúc liên quan)
Hình 5.6. Cử động co bóp của dạ dày
Hình 5.7. Sơ đồ cấu tạo tuyến vị của dạ dày
Hình 5.8. Sơ đồ giai đoạn đầu của sự bài tiết dịch vị
Hình 5.9. Sơ đồ giai đoạn dạ dày của sự bài tiết dịch vị
Hình 5.10. Sơ đồ giai đoạn ruột của sự bài tiết dịch vị
Hình 5.11. Sơ đồ sinh axit HCl từ các tế bào thành tuyến vị dạ dày
Hình 5.12. Sơ đồ cấu tạo của thành ruột và nhung mao
Hình 5.13. Sơ đồ cử động cơ học của ruột
Hình 5.14. Cấu tạo của tuyến tụy và đảo tụy
Hình 5.15. Sơ đồ sự bài tiết NaHCO3 vào trong dịch tụy
Hình 5.16. Sơ đồ sự điều tiết dịch tụy
Hình 5.17. Cấu tạo của gan, túi mật và tuyến tụy
Hình 5.18. Sơ đồ cơ điều hòa bài tiết và bài xuất mật
Hình 5.19. Sơ lược về cấu tạo của ruột già
Hình 5.20. Sơ đồ các phản xạ của kết tràng và trực tràng
Hình 5.21. Sơ đồ sự hấp thụ của monosaccharid
Hình 5.22. Sơ đồ sự hấp thụ của lipid
Hình 5.23. Sơ đồ sự hấp thụ của axit amin
Hình 5.24. Sơ đồ sự hấp thụ vitamin B12
Hình 5.25. Sự hấp thụ natri ở hỗng tràng (a) và hồi tràng (b) dựa trên bơm Na+/K+-ATPase
Hình 5.26. Sơ đồ các thể tích chất lỏng trong đường tiêu hóa