Внеклассное мероприятие в начальной школе.
Сценарий. Сагаалган.
Цель праздника: приобщение учащихся к духовной культуре, возрождению традиций и обычаев бурятского народа, развитие познавательных навыков через бурятский фольклор, воспитание толерантного отношения в многонациональном обществе.
Оборудование: хадаки, пиалы с молоком, большие рисунки с изображением животных восточного календаря, стол, украшенный национальными блюдами; музыкальный ряд (гимн республики Бурятии, песня Сагаалган)
Ход праздника
Ведущий: Амар сайн, хyндэтэ айлшад!Сагаан hараар! Сагаалганаар!
1 Ученик: У нас сегодня праздник
День радостный для всех
Пусть будет на душе у всех светло
От добрых слов и пожеланий
Пусть никогда не будет дней ненастных
Пусть будет полон радостью ваш дом
Желаем от души здоровья, счастья
Успехов в жизни и во всем!
2 Ученик: Сагаан hарын амар мэндээ!
Сасуу олон уетэн нухэд,
Сагаалганай амар мэндээ!
3 ученик: Сагаан хадагаар хундэтэ айлшадаа амаршалнабди!
Эхын hунэй унгэтэй, буянтай, харгы hайн,
Арюун байха гэhэн хусэтэй. (белый хадак)
4 ученик: Хухэ хадагаар амаршалнабди!
Мунхэ тэнгэриин унгэтэй,
Энхэ тайбанай хусэтэй. (синий хадак)
5 ученик: Улаан хадагаар амаршалнабди!
Гал гуламта бадарааха хусэтэй. (красный хадак)
6 ученик: Шара хадагаар амаршалнабди!
Бурхан шажанаа ургэхэ хусэтэй. (желтый хадаг)
6 ученик: Ногоон хадагаар амаршалнабди!
Баян дэлгэр, буянтай ябаха хусэтэй. (зеленый хадаг)
1 ведущий: Сагаалган - очень древний праздник. Его встречают на земле Бурятии, Монголии, Калмыкии, Тувы, Китая, Индии и других стран. Название праздника произошло от слова «сагаан». А месяц, в котором проходит Сагаалган называется «Сагаан Сар» - Белый месяц. С этого праздника по лунному календарю начинается Новый год. Он предвещает здоровье, благополучие в семье, прибавление достатка в хозяйстве. Наступил год Огненного Петуха. Поздравляем всех, кто родился в год Петуха, с праздником!
Исполнение приветственного бурятского танца
Ведущий: Сэлмэг энэ удэртэ,
Санзайн хангал удэртэ
Согтой хухюун басагад, хубууд,
Сагаан hарын наада эхилэе!
Ямар сэсэг гоёб даа?
Ягаан сэсэг гоёл даа.
Ямар наадан гоёб даа?
Ёохор наадан гоёл даа!
Залуушуул! Ёохороо хатарая!
Исполнение ёохора «Тохомой шэнээн газарта…»
Ведущий: Зай, залуушуул! Амар мэндэ шэнэлбэ гут?
1 ученик: Амгалан тайбан даа!
Ведущий: Бэе лагшан хунгэн гу?
2 ученик: Хунгэн даа!
Ведущий: Буруун булшантай, дааган далантай гу?
3 ученик: Буруумнай булшантай, даагамнай далантай,
Бурьяhаар, турьяhаар ондо оробобди.
Ведущий: Саг хубилжа, сагаан эдеэн дэлбэрбэ гу?
4 ученик: Саг хубилжа, сагаан эдеэн дэлбэржэ,
hаба hуулгаараа билтаржа байна.
Ведущий: Зай, залуушуул, танай дунда дуушад, хатаршад бии гу?
Исполнение песни «Сагаан hараар сагаалганаар»
Ведущий: Баатар мэргэн танай дунда бии гу?
Танец бааторов.
Ведущий: Зай, басагад, хубууд! Бэhэлиг нюулга наадая!
Ведущий: Бэрхэнууд! Ямаршье хухюун наадан гээшэб!
Исполнение сценки «Табан хурган»
Уреэлнууд:
1.Толгой дээрэхи тэнгэритнай
Тортоггүй хүхэржэ байг лэ,
Табан сонхото гэртэтнай
Тайбан жаргал дэлбэржэ байг лэ!
2.Сээжэтнай сэлмэг тэнгэридэл тэниглэн байhай,
Хуби заяантнай Байгал шэнги hайхан байhай!
3.Абынгаа үреэлтэй нютагта
Аажамханаар хододоо ябанабди,
Эжынгээ үреэлтэй нютагта
Υнихэн золтой жарганабди!
4.Жэргэмэлэй дууе шагнажа,
Жаргажа ябаарайт дайдадаа.
Булжамуурай дууе шагнажа,
Баясажа ябаарайт таладаа!
5.Сарюун арюун үбгэд, хүгшэд-
Сагаан hарын амар мэндэ!
Сарюун дорюун үбгэд, хүгшэд
Сагаалганай баяр мэндэ!
6.Жэл бури жэгдэ амгалан,
Он бури омог дорюун,
Сагаалжа, ногоолжо байя даа.
7.Эрдэм бэлигэй, эрдэмэй харгыда
Эрхим шадамараар hурагты!
8.Муу юумэн мухардан ошог,
hайн юумэн hалбаран ошог.
9.Табан хушуу малтнай
Тала бугэдэ удуужэ,
Алдар ехэ нэрэтнай
Арадай дунда таруужа.
10.Углоо бури наранай hайханиие харагты,
Удэр бури уреэлэй hайханиие шагнагты.
Ведущий: Залуушул, ёохор наадаа хатарая!
Сагаан hара гаража,
Сагаалгамнай эхилбэ.
Сарюун нухэд сугларжа,
Ёохорложо наадая!
Исполнение ёохора под ёхорную музыку.
Викторина
1. Кто является автором гимна Бурятии?
Н. Дамдинов Д.Жалсараев
2.Перечислите молочную пищу:
Творог, масло,сметана…
3.Бурятский национальный праздник:
Сурхарбан Пасха
4.Бурятские национальные игры:
Шагай наадан Футбол Алта нюулга
5.Какие виды спорта входят в «Эрын гурбан наадан»:
(стрельба из лука, скачки, борьба)
6.Белый старец зовется:
Сагаан Убгэн Жабар Убгэн
7.Государственный флаг Республики Бурятия составляет:
Синий Белый Желтый
8. Что за блюдо готовится из сметаны, корней саранки и молотой черемухи? (Урмэн)
9.Как называется бурятский хлеб? (Шаньга)
Ведущий: По восточному календарю каждый наступивший год имеет название одного из животных. Попробуйте по порядку перечислить их на бурятском языке. (Хулгана, ухэр., бар, туулай, луу, могой,морин, хонин,hармагшан, тахяа, нохой, гахай)
Ведущий: Гараhан энэ hармагшан жэлдэ
Газар дайдамнай урэжэлтэй байг лээ!
Хун бухэн хугшэн залйй илгаагуй
Хунгэн солбон, энхэ элуур
Ябахань болтогой!